Τεχνική ανάλυση Honda E-Clutch: Ένα αυτόματο και συμβατικό κιβώτιο μαζί

Από την Formula 1 στη μοτοσυκλέτα σου
1
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

22/12/2023

Η ιστορία της Honda με τα αυτόματα και ημί-αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων ξεκινά σχεδόν από την ίδρυσή της, αφού το πρώτο παπί είχε φυγοκεντρικό  συμπλέκτη, καταργώντας την ανάγκη χρήσης της μανέτας του συμπλέκτη για την οδήγησή του. Ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της τεράστιας εμπορικής επιτυχίας του σε όλο τον πλανήτη, καθώς εκείνη την εποχή η οδήγηση οποιουδήποτε δίκυκλου απαιτούσε από τον αναβάτη να κάνει δεκάδες περίπλοκους χειρισμούς ταυτόχρονα και συντονισμένα, μόνο και μόνο για να ξεκινήσει!

Μέχρι και το αβάνς έπρεπε να ρυθμίζεις με έναν λεβιέ στο τιμόνι, για να μην πούμε για τους λεβιέδες ταχυτήτων που οι περισσότεροι ήταν στο δεξί πόδι και κάποιοι από αυτούς ήταν ταυτόχρονα και η μανιβέλα! Να μην πούμε για εκείνες που είχαν λεβιέ ταχυτήτων στο χέρι και ο συμπλέκτης ήταν στο πόδι. Έπρεπε να είσαι ζογκλέρ, μόνο και μόνο για να τις βάλεις μπροστά και να ξεκινήσεις. Φαντάσου τί έπρεπε να κάνεις για να τις οδηγήσεις γρήγορα και πόση διαφορά στην ευκολία οδήγησης για όλους είχε το ημί-αυτόματο κιβώτιο των παπιών της Honda. Από τότε έως σήμερα η Honda έχει δοκιμάσει και έχει κατασκευάσει μοτοσυκλέτες με κάθε τύπο αυτόματου ή ημί-αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων έχει σκεφτεί η ανθρωπότητα. Πέρα λοιπόν από τα ημί-αυτόματα παπιά και τα αυτόματα CVT scooter που γνωρίζουμε όλοι και χρησιμοποιούνται απ’ όλους τους κατασκευαστές, η Honda έχει βγάλει στην παραγωγή μοτοσυκλέτα με υδραυλικό αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων (στο DN-01) και ηλεκτρονικά ελεγχόμενο διπλού συμπλέκτη (DCT) που χρησιμοποιεί στους δικύλινδρους εν σειρά κινητήρες των NC 750 (X-ADV 750, Forza 750, NC750X κ.τ.λ.) και των 1100 κυβικών του CRF1100 Africa Twin / NT 1100, το οποίο είχε κάνει το ντεμπούτο του στους V4 κινητήρες των VFR 1200 F και Crosstourer 1200.

2

Φέτος στην έκθεση της EICMA έρχεται να προστεθεί άλλος ένας τύπος ημί-αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων με την εμπορική ονομασία E-Clutch, το οποίο έχουν τα νέα τετρακύλινδρα εν σειρά CB650F/CBR650R. Σχεδιαστικά και κατασκευαστικά, το E-Clutch δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το DCT, πέρα από το γεγονός πως και τα δύο εξελίχθηκαν στους αγώνες αυτοκινήτου. Τo κιβώτιο διπλού συμπλέκτη εξελίχθηκε και χρησιμοποιήθηκε από την Porsche στους αγώνες αντοχής, όπως o 24ωρος του LeMans. Τα κιβώτια με αυτοματοποιημένο συμπλέκτη όπως το E-Clutch, χρησιμοποιήθηκαν και εξελίχθηκαν στη Formula 1. Από μόνο του αυτό σημαίνει πως είναι ελαφρύ και δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στις επιδόσεις και τον έλεγχο του οχήματος. Πράγματι, οι εκδόσεις των νέων CB650R/CBR650R με E-Clutch ζυγίζουν μόλις δύο κιλά παραπάνω από τις εκδόσεις με το συμβατικό κιβώτιο. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, οι εκδόσεις DCT του Africa Twin έχουν διαφορά 11 κιλά και στην περίπτωση των NC750X η διαφορά είναι στα 10 κιλά.

4

Πέρα από το σημαντικά μικρότερο βάρος, το E-Clutch  έχει και μερικά άλλα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα αν το θέμα μας είναι οι σπορ μοτοσυκλέτες.

Το πρώτο και κυριότερο είναι πως μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε συμβατικό κιβώτιο ταχυτήτων μοτοσυκλέτας, χωρίς να χρειάζεται κάποια ακριβή προσαρμογή στα μηχανικά του μέρη. Το δεύτερο είναι πως ο συνολικός όγκος των επιπλέον εξαρτημάτων του συστήματος δεν απαιτεί εξειδικευμένο σχεδιασμών πλαισίων, ούτε επηρεάζει την χωροταξία του κινητήρα. Έτσι η Honda μπόρεσε και το έβαλε σε μια μοτοσυκλέτα που ήδη είχε στην παραγωγή και σε έναν κινητήρα που η έχει της σχεδιαστικές του ρίζες στον τετρακύλινδρο των CBR600F4.

Πώς όμως δουλεύει το E-Clutch και γιατί είναι η καλύτερη επιλογή ανάμεσα στους υπόλοιπους τύπους ημί-αυτόματων και αυτόματων κιβωτίων ταχυτήτων για σπορ μοτοσυκλέτες;

Η Honda στο Press-Kit ισχυρίζεται πως το E-Clutch για πρώτη φορά επιτρέπει στον αναβάτη να ξεκινά, να αλλάζει ταχύτητες και να σταματά χωρίς να χρειάζεται να αγγίξει τη μανέτα του συμπλέκτη. Στην πραγματικότητα βέβαια, ακριβώς το ίδιο έκανε και ο αναβάτης των Yamaha FJR 1300A και μάλιστα για την αλλαγή των ταχυτήτων μπορούσε να πατήσει δύο κουμπάκια στο τιμόνι. Οι διαφορές του αυτοματοποιημένου κιβωτίου της Yamaha FJR 1300A από το E-Clutch της Honda είναι πως το σύστημα της Yamaha έχει το διπλάσιο βάρος (4 κιλά αντί για 2 κιλά) και η Honda διατηρεί την μανέτα του συμπλέκτη, επιτρέποντας στον αναβάτη να ελέγχει ο ίδιος το πατινάρισμα  όπως και όποτε το επιθυμεί. Αυτή είναι η θεμελιώδης διαφορά του E-Clutch από όλα τα υπόλοιπα αυτοματοποιημένα κιβώτια ταχυτήτων και η βασική ομοιότητά του με τα κιβώτια της Formula 1, όπου επίσης ο οδηγός είναι την δυνατότητα χρήσης του συμπλέκτη για τις εκκινήσεις.

6

Για να το επιτύχει αυτό χρησιμοποιεί ένα σύνθετο σύστημα αισθητήρων που ενημερώνουν την κεντρική μονάδα διαχείρισης για το άνοιγμα του γκαζιού, τις στροφές του κινητήρα, τη θέση του λεβιέ ταχυτήτων, τη θέση του λεβιέ πίεσης των ελατηρίων των δίσκων του συμπλέκτη, τη θέση του άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων και έχει δύο μικρά ηλεκτρικά μοτέρ για την σύμπλεξη/αποσύμπλεξη του συμπλέκτη. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μόνο ένα μοτεράκι για την αποσύμπλεξη και η σύμπλεξη να γίνεται με την δύναμη των ελατηρίων, αλλά τα δύο μοτεράκια προσφέρουν μεγαλύτερη ακρίβεια στη διαδικασία σύμπλεξης/αποσύμπλεξης.

Στην πράξη, τα δύο μοτεράκια του E-Clutch αποσυμπλέκουν τους δίσκους του συμπλέξτη όταν οι στροφές του κινητήρα πλησιάσουν το ρελαντί και ταυτόχρονα η μοτοσυκλέτα μειώσει ταχύτητα πλησιάζοντας την ακινητοποίηση. Ό,τι κάνει δηλαδή και ο φυγοκεντρικός συμπλέκτης των παπιών, μόνο που εδώ η αποσύμπλεξη δεν γίνεται πάντα στο ίδιο φάσμα στροφών, ούτε με τον ίδιο ρυθμό.

7

Το E-Clutch μπορεί να μεταβάλει ηλεκτρονικά τον τρόπο και την ταχύτητα που γίνεται η σύμπλεξη/αποσύμπλεξη και ως αποτέλεσμα αυτής της δυνατότητας, η Honda προσφέρει τρία προγράμματα για τις αλλαγές ταχυτήτων (HARD, MEDIUM, SOFT) όπου στο HARD η διάρκεια σύμπλεξης/αποσύμπλεξης διαρκεί ελάχιστα προσομοιώνοντας τη λειτουργία των Quick-Shifter Up/Down και στο MEDIUM και SOFT η διαδικασία διαρκεί περισσότερο, ομαλοποιώντας τις αλλαγές και μαλακώνοντας την αίσθηση του λεβιέ ταχυτήτων.

Ο αναβάτης μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να πιάσει την μανέτα του συμπλέκτη και να κάνει εντελώς μόνος του όλη τη διαδικασία αλλαγής σχέσεων, καθώς ο αισθητήρας στο μοχλικό που πιέζει τους δίσκους δίνει εντολή στην κεντρική μονάδα να απενεργοποιήσει τη λειτουργία των ηλεκτρικών μοτέρ, κάτι που κάνει σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο.

Το σύστημα επαναλειτουργεί αυτόματα μετά από 5 δευτερόλεπτα αν ο κινητήρας έχει πολλές στροφές και σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο όταν έχει λίγες στροφές ώστε να είναι έτοιμο να πατινάρει ή ακόμα και να αποσυμπλέξει πλήρως τους δίσκους για να μην σβήσει ο κινητήρας.

Επιπρόσθετα, ο αναβάτης μπορεί να έχει μόνιμα απενεργοποιημένη την αυτόματη σύμπλεξη/αποσύμπλεξη.

Να ξεκαθαρίσουμε εδώ, πως το E-Clutch δεν αλλάζει μόνο του ταχύτητες και αυτές γίνονται πάντα από τον αναβάτη κουνώντας το πόδι του τον κλασσικό λεβιέ ταχυτήτων που έχουν όλες οι συμβατικές μοτοσυκλέτες.

Με βάρος μόλις δύο κιλά και χωρίς να έχει καμία επίπτωση στις επιδόσεις του κινητήρα και χωρίς να βάζει κανέναν περιορισμό στο σχεδιασμό των πλαισίων και των κινητήρων, το E-Clutch συνδυάζει τέλεια όλα τα πλεονεκτήματα των συμβατικών κιβωτίων με την βασική ευκολία ενός αυτόματου συμπλέκτη, δηλαδή την ελάχιστη κόπωση του αναβάτη μέσα στην κίνηση της πόλης.

Να πούμε επίσης, πως η χρήση συμβατικών δίσκων συμπλέκτη στο E-Clutch μειώνει στο ελάχιστο δυνατό το κόστος συντήρησής του και δεν βάζει κανένα όριο στην ροπή και την ιπποδύναμη που πρέπει να έχει ένας κινητήρας για να το χρησιμοποιήσεις με ασφάλεια.

9

 

Ετικέτες

Το μυστικό του “μαγικού” λαδιού που δίνει άλογα

Μέχρι και 4,5 ίππους παραπάνω αλλά μόνο για έναν συγκεκριμένο κινητήρα
1
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

19/10/2023

Για την Panigale V4R του 2023 η Ducati μαζί με την Shell που είναι η εταιρεία με την οποία συνεργάζεται στα MotoGP και στο WSBK τα τελευταία 23 χρόνια, εξέλιξαν ένα νέο τύπο λαδιού που αυξάνει τη μέγιστη ιπποδύναμη κατά 3,5 ίππους, ενώ στον κόφτη των 16.500 στροφών του κινητήρα Desmosedici Stradale R των 998 κυβικών της V4R με έκτη σχέση, το κέρδος από την μείωση των τριβών φτάνει τους 4,5 ίππους. Σύμφωνα με την Ducati, το συγκεκριμένο λάδι μειώνει τις τριβές κατά 10% σε σχέση με το Shell Advance 15W-50 που χρησιμοποιούν οι υπόλοιπες Panigale V4/V4S με τον κινητήρα Desmosedici Stradale των 1.103 κυβικών. Για να επιτύχουν αυτά τα αποτελέσματα, οι χημικοί της Shell χρειάστηκε να δημιουργήσουν νέα συνθετικά πρόσθετα για την σταθεροποίηση του ιξώδους. Ως γνωστόν, το λάδι συμπεριφέρεται όπως το μέλι και αλλάξει την ρευστότητά του αναλόγως την θερμοκρασία στην οποία βρίσκεται. Οι αριθμοί 15W-50 στο συνθετικό λάδι της Shell για τις “απλές” εκδόσεις V4/V4S/V4SP2 μας λένε πως το συγκεκριμένο λάδι έχει ιξώδες 15 όταν είναι κρύο, αλλά όταν είναι σε θερμοκρασία λειτουργίας του κινητήρα συμπεριφέρεται σαν να έχει ιξώδες 50. Για να γίνει απόλυτα κατανοητό, σε θερμοκρασία λειτουργίας συμπεριφέρεται σαν να έχει ιξώδες 50, ΔΕΝ γίνεται πιο παχύρευστο απ’ ότι όταν είναι κρύο και έχει ιξώδες 15. Τα αγωνιστικά λάδια συνήθως είναι μονότυπα ή έχουν λίγα πρόσθετα σταθεροποίησης του ιξώδες τους, καθώς έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν προστασία μόνο στις θερμοκρασίες λειτουργίας του κινητήρα κατά την διάρκεια ενός αγώνα. Στις μοτοσυκλέτες δρόμου χρειαζόμαστε λάδια που είναι αρκετά λεπτόρευστα όταν είναι κρύα για να φτάνουν γρήγορα σε κάθε σημείο του κινητήρα και ταυτόχρονα να μην γίνονται νερό όταν ζεσταθεί ο κινητήρας.

2

Για το συγκεκριμένο λάδι του V4R η Shell δεν δίνει καμία πληροφορία για το ιξώδες του, κάτι που αφήνει ένα μικρό μυστήριο σχετικά με το εύρος του. Συνήθως τα αγωνιστικά λάδια έχουν ιξώδες 60 σε θερμοκρασία λειτουργίας (από το 70 ξεκινούν συνήθως οι βαλβολίνες για τα κιβώτια ταχυτήτων και τα διαφορικά).

Πριν όμως τρέξετε να παραγγείλετε το νέο λάδι της Shell από κάποιον αντιπρόσωπο της Ducati, θα πρέπει να γνωρίζετε πως στην δική σας μοτοσυκλέτα θα δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα, ακόμα κι αν είναι μια Ducati με V4 κινητήρα.

Ο βασικός λόγος είναι ο συμπλέκτης! Η V4R είναι η μοναδική μοτοσυκλέτα παραγωγής αυτή τη στιγμή που έχει ξηρό συμπλέκτη, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μοτοσυκλέτες στις οποίες οι δίσκοι του συμπλέκτη έρχονται σε άμεση επαφή με το λάδι του κινητήρα.

Αυτό σημαίνει πως το ειδικό λάδι της V4R δεν χρειάζεται να έχει πρόσθετα που να επιτρέπουν στους δίσκους του διπλέκτη να μην ολισθαίνουν και δεν χρειάζεται να έχει πρόσθετα που αποθηκεύουν την βρώμα από την φθορά των δίσκων του συμπλέκτη και την μεταφέρουν στο φίλτρο του λαδιού, ώστε τα μικροσωματίδια να μην καταλήγουν στον πάτο των κάρτερ, όπου θα τα ρουφήξει η αντλία λαδιού και θα φράξει όλο το σύστημα λίπανσης του κινητήρα.

Η απουσία αντιολισθητικών πρόσθετων από το συγκεκριμένο λάδι φαίνεται από την ξεκάθαρη οδηγία της Ducati πως είναι αποκλειστικά για κινητήρες με ξηρό συμπλέκτη.

Αντίστοιχα, για το συγκεκριμένο λάδι η Ducati δίνει την οδηγία πως προορίζεται για οδήγηση στην πίστα και πως η αλλαγή του πρέπει να γίνεται κάθε 1.000 χιλιόμετρα ή 12 μήνες. Η αλλαγή λαδιών κάθε 12 μήνες ακόμα κι αν δεν έχεις κάνει ούτε ένα χιλιόμετρα είναι μια οδηγία που αφορά όλα τα λάδια. Αντιθέτως η αλλαγή κάθε 1.000 χιλιόμετρα πιθανότατα είναι ένδειξη απουσίας ή μικρής περιεκτικότητας σε πρόσθετα που συγκρατούν τα κατάλοιπα. Βέβαια 1000 χιλιόμετρα τέρμα γκάζι στις 16.000 στροφές μέσα στην πίστα με το Panigale V4R δεν είναι παραδείσιες συνθήκες για ένα λάδι…     

3