Editorial 556 - Το φαινόμενο της πεταλούδας

x
Από το

motomag

1/3/2016

"Κουνάει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, πέφτει βροχή στην Κίνα". Ή κάπως έτσι. Αυτή η ποιητική μεταφορά των συμπερασμάτων των μελετών του μετεωρολόγου Edward Lorenz, την δεκαετία του ’60, στην ουσία θέλει να εκφράσει πως μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων μπορεί να οδηγήσει, μετά την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας πολύ διαφορετική (σε σχέση με το αν δεν είχε γίνει η μεταβολή).

Το συμπέρασμα αυτό βγήκε όταν διαπιστώθηκε πως ακόμα και η ελάχιστη απόκλιση στα δεδομένα των συστημάτων διαφορικών εξισώσεων, πολλαπλασιάζονταν με την πάροδο του χρόνου κι έβγαζε τελικά τελείως διαφορετικά αποτελέσματα. Έτσι όμως ανακαλύφθηκαν τα χαοτικά συστήματα.

Ένα τέτοιο κούνημα φτερών που αφορά τον κόσμο των αγώνων έγινε πρόσφατα στις ΗΠΑ. Στο ρόλο της πεταλούδας έχουμε την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (ΕPA, Environmental Protection Agency) των ΗΠΑ και τα φτερά που κούνησε έχουν σχέση με μια διάταξη που αν ενεργοποιηθεί, ούτε λίγο ούτε πολύ θα σημαίνει πως δεν θα μπορεί να γίνεται καμία μετατροπή που θα επηρεάζει τους ρύπους των μοτοσυκλετών που θα τρέξουν σε αγώνες!

Όπως και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι και στις ΗΠΑ είναι παράνομη οποιαδήποτε μετατροπή βγάζει την μοτοσυκλέτα εκτός προδιαγραφών. Νόμιμη είναι στην ουσία μια μοτοσυκλέτα μόνο όταν βρίσκεται ακριβώς στην κατάσταση που περιγράφεται στην έγκριση τύπου της. Κάθε αλλαγή που θα φέρει μεταβολή εις βάρος των εκπεμπόμενων ρύπων και του θορύβου είναι παράνομη και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει προχωρήσει ακόμα παραπέρα, προτρέποντας τους κατασκευαστές να φτιάχνουν έτσι τις μοτοσυκλέτες τους ώστε να μην μπορούν (εύκολα τουλάχιστον) ιδιώτες και συνεργεία να αλλάξουν ο,τιδήποτε σχετικό. Κι αν ακόμα νιώθετε πως μια τέτοια κίνηση δεν πρόκειται να μας αγγίξει, θυμηθείτε πως αυτό αφορά ακόμα και το γρανάζωμα, αφού ο θόρυβος για παράδειγμα μετριέται με συγκεκριμένη ταχύτητα εν κινήσει.

Αυτή τη νομοθεσία που απαγορεύει τις μετατροπές στις μοτοσυκλέτες δρόμου η EPA θέλει να την εφαρμόσει και για τις αγωνιστικές. Αν το πετύχει, θα πηγαίνουμε (;) να δούμε αγώνα superbike κι αν δεν καθόμαστε στην εκκίνηση δεν θα πάρουμε χαμπάρι πότε ξεκίνησαν οι μοτοσυκλέτες και μετά, όταν θα περνάνε από μπροστά μας, δεν θα μπορούν να ξυπνήσουν ούτε μωρό που κοιμάται δίπλα στο βιράζ. Κάτι σαν βωβός κινηματογράφος, άσχετα αν από τις νορμάλ εξατμίσεις των "racing" θα βγαίνουν λουλουδάκια. Από την διάταξη εξαιρούνται οι "non-road engines", οι κινητήρες δηλαδή που προορίζονται μόνο για αγώνες και δεν προϋπήρχαν σε μοτοσυκλέτες νόμιμες για κυκλοφορία στο δρόμο. Έτσι, τα motocross για παράδειγμα εξαιρούνται, αλλά όσα αγωνιστικά βασίζονται σε μοτοσυκλέτες δρόμου όχι, όπως τα supersport, superstock και superbike. Αγώνες θα μπορούν να γίνονται, αλλά οι μοτοσυκλέτες θα είναι πιο αργές, και πολύ πιο ήσυχες, και η απόδοση της νορμάλ μοτοσυκλέτας όπως βγαίνει από το εργοστάσιο θα είναι και το μεγαλύτερο κριτήριο για την αγωνιστική της επιτυχία. Γιατί αν δεν επέμβει κανείς στα συστήματα τροφοδοσίας, εισαγωγής και εξαγωγής του κινητήρα, ελάχιστα πράγματα μπορεί να κάνει για να αυξήσει την απόδοση, επίσης... ελάχιστα. Τους ρύπους επηρεάζουν στοιχεία όπως το overlap και συνολικά ο χρονισμός των εκκεντροφόρων, το φίλτρο αέρα, η θερμοκρασία του κινητήρα κι ένα σωρό άλλοι τομείς, όπου οι μηχανολόγοι των αγωνιστικών ομάδων δεν θα μπορούν πια να επέμβουν και το μεγαλύτερό τους όπλο θα είναι το παλιό καλό blueprinting, δηλαδή η διαδικασία του να κάνεις τον κινητήρα και τα υποσυστήματά του όσο πιο μαμά γίνεται, ακριβώς στις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Αντί να λέμε δηλαδή "Πω πω καραφτιαγμένο είναι το εργαλείο, τούμπανο!", θα λέμε "Πω πω φίλε είδα ένα RR τελείως μαμά μιλάμε!". Τραγωδία.

Οι επιπτώσεις όμως μιας τέτοιας διάταξης πάνε πολύ πιο πέρα από το αν θα είναι συναρπαστικοί οι αγώνες και πόσα άλογα θα βγάζουν τα superbike. Θα σημαίνει πως η πώληση βελτιωτικών αξεσουάρ θα είναι παράνομη, αν αυτά τα αξεσουάρ θα κάνουν την μοτοσυκλέτα να ξεφύγει από τις προδιαγραφές, έστω και στο ελάχιστο. Λαθραία και στη μαύρη θα πουλιούνται οι racing εξατμίσεις, τα power commander και τα συναφή, με χειροπέδες θα οδηγούνται στον εισαγγελέα όσοι κοροϊδεύουν τον σένσορα της θερμοκρασίας για να κάνουν το μίγμα λίγο πιο πλούσιο... Ένα τεράστιο κομμάτι της αγοράς των βελτιωτικών αξεσουάρ θα κηρυχθεί παράνομο. Φυσικά, οι ενώσεις των κατασκευαστών ειδικού εξοπλισμού στις ΗΠΑ έχουν φρικάρει, και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν αυτή την κατάσταση, η ρετσινιά όμως θα έχει κολλήσει κι η ζημιά θα περιμένει για να γίνει, ίσως λίγο αργότερα. Η συνολική ζημιά για όλο το κύκλωμα, αγωνιζόμενους, ομάδες, κατασκευαστές εξαρτημάτων βελτιώσεων, πίστες, λαστιχάδες και τόσους άλλους, θα είναι τεράστια, και θα αλλάξει δραματικά τον χάρτη. Αν εφαρμοστεί η διάταξη, κάτι που θα ξέρουμε τον Ιούλιο.

Και τι θα σημαίνει αυτό για τις μοτοσυκλέτες που αγοράζουμε για το δρόμο; Για τους κατασκευαστές οι προφανείς λύσεις είναι δύο: Απ’ τη μια, να βρουν το παραθυράκι που θα τους επιτρέψει να πουλάνε μοτοσυκλέτες που θα προορίζονται μόνο για αγώνες, χωρίς η όποια EPA να μπορεί να αποδείξει πως οι κινητήρες τους προέρχονται από μοτοσυκλέτες δρόμου. Κι απ’ την άλλη, όχι μόνο θα έχουν το βραχνά των όλο και αυστηρότερων προδιαγραφών, που κάνουν τελικά τις νορμάλ μοτοσυκλέτες βαρύτερες και πιο αργές, αλλά θα πρέπει να τις κάνουν και πιο γρήγορες από του ανταγωνισμού, αν θέλουν να έχουν κάποια επιτυχία στους αγώνες. Γι’ αυτούς, οι κατηγορίες που δεν έχουν σπορ χαρακτήρα, όπως τα νεο-ρετρό, θα είναι θείο δώρο... Οι άλλες, μπελάς. Μέχρι τότε, θα ζω για την στιγμή που οι μπάτσοι στα μπλόκα θα μπριζώνουν την ηλεκτρονική μας για να δουν αν έχουμε επέμβει στη χαρτογράφηση και που το Ζετάκι μου με την Takegawa του δεν θα περάσει τεχνικό έλεγχο, γιατί θα είναι λέει πολύ πειραγμένο για να μπει στην κατηγορία Superstock του Ελληνικού Πρωταθλήματος.

 

Editorial 562 - Αφανής τεχνολογία

x
Από το

motomag

1/9/2016

Σ’ αυτό το τεύχος έχουμε μια πολύ ωραία αντίθεση: Απ’ τη μια μεριά δύο εξωτικές Ιταλικές κατασκευές, απ’ την άλλη, τρεις μοτοσυκλέτες που κάνουν περισσότερα απ’ όσα δείχνουν με την πρώτη ματιά.

Κι ενώ είναι άγνωστο τι χρόνους θα έκανε μια Tamburini T12 Massimo στην πίστα, σε σχέση με την δωρητή κινητήρας της BMW S1000RR, δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει το απόλυτο της κατασκευής της. Με κινητήρα factory superbike της BMW που βγάζει 235 ίππους, ζυγίζει 154 κιλά, ένα λιγότερο από το ελάχιστο όριο των MotoGP!  Όπως είπαν και οι άνθρωποι της BMW όταν την είδαν από κοντά, δεν υπάρχει περίπτωση μοτοσυκλέτα μαζικής παραγωγής να πετύχει το επίπεδο της ποιότητας και της προσοχής στην λεπτομέρεια που έχει μια Τ12. Kι ούτε βέβαια θα μπορούσε ποτέ να είναι μαζικής παραγωγής μια μοτοσυκλέτα κόστους πάνω από 300.000 ευρώ. Γι’ αυτό και μίλησα για χρόνους, για γυρολόγια, για μετρήσιμα μεγέθη. Γιατί υπάρχει βέβαια η – αξία ανεκτίμητη – απόλαυση της μορφής, της υφής και της ποιότητας του συνόλου και των εξαρτημάτων του, υπάρχει το δέος του ονόματος του Tamburini και της ιστορίας του και της γνώσης πως αυτή ήταν για κείνον η ιδανική superbike, κι αυτά είναι αρκετά για να σε μαγέψουν χωρίς καν να χρειάζεται να την οδηγήσεις. Έχοντας στο μυαλό μου πως σχεδόν όλες οι Bimota (πλην των DB2) που έχω οδηγήσει ήταν μάλλον απογοητευτικές ως σύνολο και συμπεριφορά (και ειδικά η πολυσυζητημένη Tesi), θα ήθελα πάρα πολύ να οδηγήσω μια Τ12 αλλά... απ’ τη μια θα κράταγα και μικρό καλάθι (με τόσες υποσχέσεις, είναι εύκολο να απογοητευτείς), κι απ’ την άλλη, αν όλα ήταν καλά, δεν έχω την ικανότητα να γράψω χρόνους ανταγωνιστικούς με μια μοτοσυκλέτα επιπέδου MotoGP. Μόνο εικόνες και αισθήσεις θα μάζευα, δεν θα μπορούσα να την χρησιμοποιήσω όπως της αξίζει και να μπορέσω να την αξιολογήσω σε ένα απίθανο να συμβεί ποτέ συγκριτικό: Μια Yamaha M1 που θα μας δάνειζε το φιλαράκι μας ο Valentino, μια BMW του παγκοσμίου SBK και μια T12 Massimo… Θα χρειαζόμασταν βέβαια και αντίστοιχα μυθικούς αναβάτες, για να τις οδηγήσουν στο Mugello κατά προτίμηση, για να βγάλουμε μετά τα συμπεράσματά μας. Τα γυρολόγια θα έλεγαν την ψυχρή αλήθεια, θα είχαμε μια τυπική νικήτρια, καλά θα περνάγαμε αν τις κάναμε κι εμείς μια βόλτα, αλλά μήπως έτσι θα χάναμε την ουσία; Τα πιο σημαντικά πράγματα στις μοτοσυκλέτες (όπως και στη ζωή) δεν είναι μετρήσιμα, δεν κατατάσσονται σε πρώτο δεύτερο τρίτο. Επιπλέον, κάθε τέτοια εξωτική κατασκευή έχει πολύ εξειδικευμένο και περιορισμένο πεδίο δράσης: Ακόμα και στην περίπτωση ενός πλούσιου συλλέκτη, ιδιοκτήτη T12, υποπτεύομαι πως περισσότερη ευχαρίστηση θα ήταν για κείνον να την χαζεύει στο γκαράζ του παρέα με τους φίλους του, παρά να κάνει μερικούς γύρους το χρόνο σε πίστα, φοβούμενος μην την κάνει την στραβή, το τσακίσει και το απαξιώσει. Η δε απολύτως χειρότερη περίπτωση θα ήταν να την αγοράσει κάποιος, και να την κρατήσει βουβή ακίνητη κι ανέραστη στο σαλόνι του σπιτιού του. Ως έργο τέχνης.

 

Στην άλλη άκρη του μοτοσυκλετιστικού σύμπαντος, έχουμε απλές και χρηστικές μοτοσυκλέτες όπως οι BMW F700GS και R 9T Scrambler, μαζί με την NC750X της Honda. Το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι πως ως σύνολο αποδίδουν καλύτερα απ’ ότι θα πίστευε κανείς βλέποντας τα επί μέρους εξαρτήματά τους και το εμφανές επίπεδο της τεχνολογίας τους. Μπορεί να έχουν μόνο τα απολύτως απαραίτητα, να μην προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με την τεχνολογία τους, ας μην ξεχνάμε όμως πως η καλύτερη τεχνολογία δεν είναι κάποιο σύστημα ή ηλεκτρονικό βοήθημα, αλλά η φαιά ουσία του εγκεφάλου αυτών που εξέλιξαν τη συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα. Στην περίπτωση του Honda, η "αφανής" τεχνολογία συγκεντρώνεται κυρίως στην εφαρμογή της τεχνογνωσίας ενός κατασκευαστή κολοσσού σε μοτοσυκλέτες και αυτοκίνητα, έτσι ώστε να φτιάξει αυτό που ξέρει πως οι περισσότεροι αναβάτες χρειάζονται: Μια μοτοσυκλέτα που μπορεί να καλύψει όλο το φάσμα χρήσεων στην άσφαλτο, με αξιοπιστία, πρακτικότητα και οικονομία.  Έφτιαξε δηλαδή η Honda αυτό που χρειάζεται η πλειοψηφία των μοτοσυκλετιστών, κάτι που δεν ταυτίζεται αναγκαστικά με αυτό που ονειρεύονται. Κάτι δηλαδή σαν την γυναίκα που θα ήσουν ευτυχής αν παντρευόσουν, σε αντίθεση με αυτή που θα επιθυμούσες να έχεις στο κρεβάτι σου. Λίγοι είναι τόσο ρεαλιστές ώστε να κάνουν τη σωστή επιλογή για συμβίωση, δυστυχώς.

Παρόμοιας φιλοσοφίας και το 700 της ΒΜW, με το σύνολο να αποδεικνύεται ανώτερο των επί μέρους εξαρτημάτων του, με πιο σπορ χροιά και απόδοση σε σχέση με το Honda. Τόσο μάλιστα, που λίγες αλλά καίριες αλλαγές το κάνουν να ανταγωνίζεται το "ανώτερο" στα χαρτιά, και προσανατολισμένο περισσότερο από το 700 προς το χώμα, F800GS.   

     

Διαφορετικού είδους και επιδόσεων μοτοσυκλέτες χρειάζονται και άλλες δόσεις τεχνολογίας, δεν μπαίνουν όλες στο ίδιο τσουβάλι, κάνοντας άκυρες τις συζητήσεις του είδους "χρειάζεται το traction control ή όχι;". Για μια superbike είναι απαραίτητο, ειδικά αν ο αναβάτης της θέλει να απολαμβάνει την οδήγηση στην πίστα αντί να περιμένει το επόμενο high siding. Για τους 90 ίππους στο τροχό του Scrambler στις περισσότερες περιπτώσεις όχι, σε μερικές ναι, και τελικά μπορεί να κάνει και χωρίς αυτό. Κι αυτές είναι οι προφανείς τεχνολογίες, ενώ πιο σημαντικές είναι οι αφανείς, που σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία και την σωστή κρίση, φτιάχνουν απολαυστικές, άρτιες και ομοιογενείς μοτοσυκλέτες. Για παράδειγμα, ένα πιρούνι με σωστά επιλεγμένα ελατήρια και αποσβέσεις, χωρίς ρυθμίσεις, θα δουλέψει καλύτερα από ένα πολύ μαλακό, αλλά πολυρυθμιζόμενο. Γιατί το δεύτερο, θα είναι μια ισχυρή ένδειξη πως αυτοί που εξέλιξαν την συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα δεν έκαναν τις σωστές επιλογές, με πιθανότερη κατάληξη πως και το σύνολο δεν θα λειτουργεί σωστά τελικά. Από το "τεχνολογικά εντυπωσιακό, αλλά πλημμελώς εξελιγμένο", το "καλοεξελιγμένο, αλλά απλό", είναι πάντα προτιμότερο. Και ο αναβάτης του, δένεται πολύ περισσότερο μαζί του, αφού δεν απογοητεύεται από τεχνολογίες που υποτίθεται θα του έκαναν τη ζωή εύκολη, ενώ αντίθετα του την κάνουν περίπλοκη χωρίς λόγο. 

 

 

Το MOTO HAPPENING αναβάλλεται μέχρι νεωτέρας. Ο λόγος; Η ανωτέρα βία!