Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

2/1/2020

Με την Αθηνών – Λαμίας να κλείνει για μερικές ώρες εξαιτίας χιονόπτωσης στις 30/12 και να ετοιμάζεται τις επόμενες ημέρες να το ξανά ζήσει από την αρχή, βλέπουμε να γινόμαστε θεατές στο ίδιο έργο. Μερικές νταλίκες και ορισμένοι ανίκανοι πολίτες δημιούργησαν το χάος στις τελευταίες ημέρες του 2019 – αυτή είναι η πραγματικότητα. Μόνο αυτοί όμως δεν είναι η ρίζα του προβλήματος. Το πρόβλημα είναι πως σε υπεύθυνες θέσεις κατοικοεδρεύουν οι ίδιοι προβληματικοί πολίτες - κατά επέκταση το ίδιο είμαστε όλοι φυσικά. Αντίστοιχα προβληματικοί, σε κάθε περίπτωση που το προσωπικό όφελος θα μπει πιο ψηλά από το κοινό, κι ο Έλληνας το κάνει συχνά αυτό.

Διότι κάθε χρόνο γίνεται το ίδιο, κάθε χρόνο κλείνει η εθνική οδός με πέντε πόντους χιόνι και κάθε μέρα στην Αθήνα οδηγεί κόσμος στην ΛΕΑ, μόλις βλέπει πως μπροστά του όλοι έχουν ακινητοποιηθεί. Είμαστε όλοι εν δυνάμει προβληματικοί, διότι είμαστε όλοι Έλληνες και εκ φύσεως θα πούμε «σιγά, εγώ θα δοκιμάσω και θα πετύχω εκεί που οι άλλοι δεν τα κατάφεραν». Δεν έχει σημασία αν αυτή είναι η χιονισμένη ανηφόρα εμπρός, η τέταρτη καφετέρια στον ίδιο δρόμο, η ΛΕΑ, η σειρά για το ταμείο σε κάποια εθνική υπηρεσία κοινής ωφέλειας που μόνο εδώ στην Ελλάδα και σε τριτοκοσμικές χώρες λειτουργεί με το καθεστώς της αίτησης και του «φέρε ένα χαρτί». Την ίδια βάση έχουν όλα αυτά, κι όπου κάποιος αναγνωρίζει το λάθος στον διπλανό του, θα κάνει με την σειρά του κάτι αντίστοιχο σε μία άλλη περίπτωση.

Προφανώς και όλα τα παραπάνω είναι το πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα γενικά και όχι μόνο τις ώρες που έπεσε χιόνι στην Ε.Ο. Τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται με παιδεία και σε βάθος χρόνου, δεν περιμένεις ξαφνικά την ημέρα που χιονίζει να ξυπνήσουν όλοι και να συμπεριφέρονται ξαφνικά σαν να είναι πολίτες μιας άλλης χώρας, λειτουργώντας περισσότερο υπεύθυνα από αυτό που κάνουν κάθε μέρα.

Αν το κάνεις αυτό κατέχοντας μία θέση ευθύνης, τότε όχι μόνο δεν θα έπρεπε να είσαι σε αυτή την θέση, αλλά πρέπει να τιμωρηθούν κι εκείνοι που σε έβαλαν εκεί.

Κι αν είσαι μία εταιρία που διαχειρίζεσαι με σκοπό το κέρδος ένα κομμάτι του δρόμου και με τρομακτική ακρίβεια, παθαίνεις κάθε χρόνο το ίδιο, τότε πρέπει επίσης να τιμωρηθείς εκεί που σε πονά περισσότερο, στο κέρδος. Αν κάθε χρόνο η δικαιολογία είναι πως τρεις νταλίκες και μερικές δεκάδες ανεγκέφαλοι δημιουργούν ένα πρόβλημα καρμπόν, και απλά περιμένεις μια θεία επιφοίτηση για να λυθεί, τότε με βεβαιότητα είσαι κομμάτι του προβλήματος. Το μεγαλύτερο κομμάτι του προβλήματος.

Η Νέα Οδός εξέδωσε ανακοίνωση πως είχε σε διαθεσιμότητα 80 εκχιονιστικά μηχανήματα διάσπαρτα σε μία απόσταση 180 χιλιομέτρων και εκατό άτομα σε υπηρεσία. Που σημαίνει από έναν οδηγό στο κάθε ένα και μερικούς συντονιστές. Κανείς δεν μπορεί να αντικρούσει πως ο αριθμός αυτός δεν είναι πραγματικός, γεγονός όμως είναι – από ιδία καταγραφή- πως εκχιονιστικά δεν έβλεπες. Η δικαιολογία της «Νέα Οδός» είναι πως δεν μπορούσαν να περάσουν από τα ακινητοποιημένα οχήματα που μπλοκάριζαν τον δρόμο. Το γεγονός πως αυτό αποτελεί πλέον παράδοση, κάθε χρόνο στην Μαλακάσα να μην μπορούν να περάσουν τα εκχιονιστικά εξαιτίας των οχημάτων, σημαίνει πως υπάρχει κόσμος που δεν κάνει σωστά την δουλειά του.

Το ξέρεις πως θα συμβεί, πως θα υπάρχουν οδηγοί που δεν έχουν ή δεν ξέρουν να βάλουν τις αλυσίδες. ΔΕΝ θα έπρεπε να τις χρειαστούν όμως. Αυτό η "Νέα Οδός", δεν το αγγίζει ως περίπτωση. Όπως επίσης πως κανείς δεν μπορεί να σταματήσει πάνω στην ΛΕΑ να βάλει αλυσίδες, γιατί η ΛΕΑ έχει γεμίσει με χιονο-χαντάκια από τις διάσπαρτες διελεύσεις των εκχιονιστικών. Κι έχοντας κάθε χρόνο την ευκαιρία να δοκιμάσεις και μία διαφορετική λύση για όλους αυτούς τους οδηγούς, από την στιγμή που εκεί εντοπίζεις το πρόβλημα, θα έπρεπε μέσα σε μία δεκαετία να έχεις βρει την κατάλληλη που θα λύνει το πρόβλημα. Αλλιώς δεν κάνεις για αυτή την δουλειά.

Γιατί όμως να σπαταλήσει κανείς χρήμα για να παρέχει μία υπηρεσίανμε πάση θυσία, αφού ότι και να γίνει θα την ξανά πληρώσουν; Ένας είναι ο δρόμος, δεν θα πάει κανείς από αλλού. Με ακριβώς την ίδια λογική, σε τρία σημεία της Ε.Ο. Αθηνών – Λαμίας υπάρχουν προειδοποιητικές ταμπέλες για μείωση ταχύτητας εξαιτίας εκτέλεσης έργων. Ταμπέλες που σε λίγο θα μετράνε την τοποθέτησή τους με δεκαετία. Στο ύψος των Θερμοπύλων υπάρχει κατασκευαστικό θέμα με σαμαράκια στον δρόμο. Αντί να τα διορθώσει ο αντίστοιχος Παραχωρησιούχος, έχει τοποθετήσει πινακίδες για μείωση ταχύτητας εξαιτίας έργων, που τείνουν να καταντήσουν μόνιμες, τόσα χρόνια που είναι εκεί! Όταν δεν ισχύει το ανώτατο όριο ταχύτητας και όταν γίνονται έργα, δύσκολα ρίχνεις το φταίξιμο στον δρόμο σε περίπτωση ατυχήματος. Κι από την στιγμή που κανείς δεν θα ορίσει κάποιο εύλογο διάστημα αποπεράτωσης, το πρόβλημα για τον Παραχωρησιούχο έχει τελειώσει.

Αντίστοιχα και για την «Νέα Οδός», που δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Σουφλιάς -τότε- τους παραχώρησε το τμήμα αυτό της ΠΑΘΕ, ως αντιστάθμιση για να ολοκληρωθεί η Ιονία Οδός. Πληρώνουν δηλαδή οι χρήστες της ΠΑΘΕ ένα άλλο έργο, και μένεις να αναρωτιέσαι που είναι η ιδιωτική επένδυση και ποιος τελικά έχει αναλάβει το πραγματικό κόστος…

Η «καρατόμηση» του διοικητή της Τροχαίας για την οποία ενίστανται οι συνάδελφοί του, μετά τα πρόσφατα γεγονότα, έγινε γιατί βρέθηκαν νταλίκες να κυκλοφορούν στο επίμαχο σημείο παρόλο που υπήρχε απαγόρευση από το πρωί. Όπως επίσης και γιατί οι ανασχέσεις κυκλοφορίας γινόντουσαν δίχως σχέδιο. Δεν υπήρχε ολοκληρωμένη εικόνα από την πλευρά της Τροχαίας και αυτό φαινόταν όταν ρωτούσες τους αστυνομικούς, όντας ακινητοποιημένος στο ίδιο σημείο. Εκεί αποδεικνυόταν πως δεν υπήρχε συντονισμός, από τις απαντήσεις που έπαιρνες. Αν φύγει ο διοικητής στέλνεις το μήνυμα πως ο επόμενος θα πρέπει να είναι περισσότερο έτοιμος, κι αν ο επόμενος είναι σωστός, θα πρέπει στο πρώτο όχι που θα ακούσει ζητώντας καλύτερη στελέχωση και υλικοτεχνική υποστήριξη να παραιτηθεί ξεμπροστιάζοντας τον πραγματικό υπεύθυνο, που είναι όλοι πάνω από αυτόν.

Αντίστοιχα η «Νέα Οδός» πρέπει κάποια στιγμή να πληρώσει για το γεγονός πως φτάσαμε στο σημείο να ακινητοποιηθούν αυτοκίνητα. Και όχι να αναμασά και την επόμενη δεκαετία που ξεκινά τώρα, την ίδια καραμέλα πως τα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα είναι το πρόβλημα.

Ας δούμε ΑΚΡΙΒΩΣ ποιο είναι το πρόβλημα. Το συγκεκριμένο τμήμα δεν έχει κατασκευαστεί με γνώμονα την αποφυγή πάγου και την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την χιονόπτωση. Ούτε και θα έπρεπε βέβαια, για μία φορά το χρόνο δεν μπαίνεις στην διαδικασία να εκτοξεύσεις το κόστος κατασκευής πολλαπλασιάζοντας με διψήφιο μάλιστα νούμερο.

Έχεις λοιπόν έναν δρόμο που θα καλυφθεί με χιόνι σίγουρα μία φορά τον χρόνο και μερικούς οδηγούς που θα πατήσουν χιόνι ακριβώς τόσο και λιγότερο, μία φορά τον χρόνο. Δεν μπορείς να απαιτήσεις από τους οδηγούς να έχουν χιονολάστιχα, δεν είμαστε στην Καστοριά και στην Φλώρινα να διατηρεί ο καθένας διαφορετικές τετράδες. Και τα χειμερινά ελαστικά που αναφέρονται ως λύση, απλά ζεσταίνονται πιο γρήγορα στο κρύο και αποδίδουν καλύτερα στο βρεγμένο, δεν πρόκειται να νικήσουν το χιόνι – σε καμία περίπτωση. Σωστά το Ελληνικό κράτος που απέχει πολύ από την Ελβετία και σπάνια δεν λούζεται στον ήλιο, έχει αποφασίσει να είναι υποχρεωτικές οι αλυσίδες και μέχρι εκεί.

Από εκεί και πέρα αρχίζει το πρόβλημα της διαχείρισης και των λανθασμένων αποφάσεων. Να βάλεις τις αλυσίδες υποχρεωτικά όταν στο λένε, να κάνεις μερικές εκατοντάδες μέτρα στην ανηφόρα και μετά απλά να κοπανιέσαι οδηγώντας σε έναν τεχνητό χωματόδρομο, αφού η άσφαλτος είναι καθαρή. Λίγο παρακάτω, άλλο ένα σημείο που χρειάζεσαι αλυσίδες και οι περισσότεροι που τις είχαν βγάλει, μπαίνουν ξανά στην ίδια διαδικασία. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα. Μονοψήφιος αριθμός χιλιόμετρών για δύο ίσως τρία κάθε φορά σημεία: Μαρτίνο, Κάστρο, Σχηματάρι, Μαλακάσα, Αφίδνες. Αντί να τα καθαρίζουμε πριν προλάβουν να αποτελέσουν πρόβλημα, γεμίζουμε δικαιολογίες.

Όλα αυτά συμβαίνουν με τον ίδιο τρόπο την ίδια περίοδο, κάθε χρόνο. Αυτός όμως που δοκιμάζει την ίδια λύση χωρίς να λύνει το πρόβλημα είναι ηλίθιος. Το ορίζουν λεξικά ως έννοια, δεν είναι χαρακτηρισμός.

Για μία ημέρα χιονόπτωσης τον χρόνο, είναι λογικό να μην θέλεις να μπεις σε μία επένδυση εκατομμυρίων με σύγχρονα και εξοπλισμένα μηχανήματα εκχιονισμού. Είναι λογικό αν είσαι μία εταιρία που διαχειρίζεται τους αυτοκινητόδρομους με σκοπό το κέρδος. Εξαγγέλλοντας μάλιστα σε κάθε μεγάλο φόρουμ, πως πρόκειται για ένα ασφαλές επενδυτικό σχήμα με σίγουρη και βέβαιη απόδοση. Το κράτος λοιπόν που υπέγραψε Συμβάσεις Παραχώρησης με κάποιον που λειτουργεί τον βασικό άξονα της χώρας με βάση το κέρδος, είναι εξίσου υπόλογο στην συγκεκριμένη περίπτωση. Θα πρέπει να θεσπίσει την κατάλληλη ποινή ώστε να καταστίσει οικονομικά ασύμφορο στην «Νέα Οδός» να επαναλάβει και τον επόμενο χρόνο ακριβώς το ίδιο, χρησιμοποιώντας την ίδια δικαιολογία.

Λύσεις υπάρχουν, δικαιολογίες δεν χωράνε άλλες. Κανένα όχημα δεν πρέπει να ακινητοποιείται, καμία νταλίκα δεν θα πρέπει να καταφέρνει να σπάει το μπλόκο της Τροχαίας. Και επειδή δεν το αναφέρει κανένας, νταλίκες με ευπαθή προϊόντα περνάνε ασχέτως απαγόρευσης. Αυτές όμως οι νταλίκες θα έπρεπε να είχαν την κατάλληλη βοήθεια, από την στιγμή που δικαιωματικά περνούσαν. Αν δεν την είχαν, τότε υπάρχουν ευθύνες.

Κι εμείς τις ευθύνες κάθε φορά θα τις αναζητούμε στον «Έλληνα οδηγό». Που δεν «έπρεπε να πάει στο χωριό του», «έπρεπε να έχει ελαστικά 800 Ευρώ για μία ημέρα του χρόνου και για 40 χιλιόμετρα», «έπρεπε να είχε ενημερωθεί και να κάτσει σπίτι του, να μην δει την μάνα του μετά από έξι μήνες διότι σιγά τι θα πάθει, να απογαλακτιστεί επί τέλους», «να μην… να μην… να μην…». Είναι αστεία όλα γράφονται στα κοινωνικά δίκτυα. Ξεχνάμε πως μιλάμε για την Εθνική Οδό, μία ώρα μακριά από την πρωτεύουσα. Η Εθνική Οδός της χώρας δεν κλείνει ποτέ και για κανέναν λόγο. Κι αν κλείσει, θα πρέπει να γίνεται ανάσχεση της κυκλοφορίας σε παράκαμψη, όχι υποχρεωτική επιστροφή. Δεν θα ορίσει κανείς το πόσο σημαντικό λόγο έχει κάποιος για να ταξιδέψει στην Εθνική Οδό εκείνες τις ημέρες, όπως συμβαίνει στα τυχαία σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα. Δεν γίνεται επίσης η απάντηση να είναι «τι να τους κάνουμε που ήρθαν χωρίς αλυσίδες». ΚΑΝΕΙΣ δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν ένας οδηγός απλά έχει αδυναμία να τοποθετήσει αλυσίδες. Μπορεί να οδηγήσει και είναι δικαίωμά του να το κάνει, αλλά δεν μπορεί να βάλει αλυσίδες. Τι να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση ως κράτος; Να του αναθέσουμε την ευθύνη για το γεγονός πως κόπηκε στα δύο η χώρα; Απλά πράγματα: Αν η επόμενη ανακοίνωση της «Νέα Οδός» έχει τις ίδιες δικαιολογίες και στους επόμενους πέντε πόντους χιονιού, τότε ας χάσει το εξαιρετικά επικερδές συμβόλαιό της.