Τα μοτο-ταξί στο Ναϊρόμπι αλλάζουν συνήθειες

Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

13/6/2018

Σε ολόκληρη την Αφρική, αλλά και πολλές χώρες της Ν. Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, οπουδήποτε δηλαδή οι ανάγκες μετακίνησης αυξάνονται αντιστρόφως ανάλογα με το εισόδημα, κυριαρχούν τα moto-taxi. Ίσως η πιο πολυτελής πλευρά τους είναι η εικόνα που παρουσιάζουν στην Γαλλία, όπου Honda Goldwing περιμένουν να σε παραλάβουν από το αεροδρόμιο, για παράδειγμα, προσφέροντας κράνος με σκουφάκι μίας χρήσης, αδιάβροχα όταν χρειάζεται καθώς και μπόλικο χώρο για αποσκευές. Εδώ το ζητούμενο δεν είναι το χαμηλό κόστος, αλλά η ταχύτητα μετάβασης μέσα από τον μόνιμα μποτιλιαρισμένο αστικό ιστό του Παρισιού…

Στην Αφρική οι κατά κύριο λόγο εισαγόμενες από την Ινδία μοτοσυκλέτες που χρησιμοποιούν οι μοτο-ταξιτζήδες, προσφέρουν μία φθηνή λύση μετακίνησης την ώρα που οι δημόσιες συγκοινωνίες απέχουν έτη φωτός από την επάρκεια. Αποκαλούνται με διάφορα ονόματα, όμως σε ολόκληρη την ανατολική Αφρική έχει επικρατήσει το «Μπόντα Μπόντα» χωρίς κανείς να ξέρει πώς προέκυψε η ονομασία αυτή. Το πιθανότερο είναι να έχει βγει μεταφράζοντας τον μονοκύλινδρο ήχο…

Με τις περισσότερες αφρικανικές χώρες να επιτρέπουν την εισαγωγή ινδικών μοτοσυκλετών, όπως των Bajaj, χωρίς την επιβολή πρόσθετων δασμών και με την χρηματοδότηση για μοτοσυκλέτες να γίνεται για πρώτη φορά διαθέσιμη, οι μοτοσυκλετιστές στην Αφρική αυξάνονται με τεράστιο ρυθμό. Είναι χαρακτηριστικό πως σε ορισμένες χώρες μιλάμε για ποσοστά αυξήσεων στις πωλήσεις σε μία τάξη μεγαλύτερη του 12.000% μέσα σε μία πενταετία, καθώς από εκεί που πωλούνταν μερικές εκατοντάδες μοτοσυκλέτες, οι παραγγελίες ξεπέρασαν τα χιλιάδες μοντέλα.

Με αυτή την τρομακτική αύξηση νέων μοτοσυκλετιστών, είναι λογικό να ανθήσει και το επάγγελμα του μοτο-ταξιτζή που εξίσου γρήγορα άρχισε να πάσχει από κορεσμό. Οι πρώτοι ταξιτζήδες γνώρισαν την ευκαιρία της οικονομικής ανεξαρτησίας σε χώρες που κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί, κι έτσι σύντομα το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχουν πολλοί περισσότεροι από όσους πρακτικά μπορούσε να σηκώσει η ζήτηση. Σε αυτό βοήθησε απόλυτα και η πλήρης απουσία νομικού πλαισίου και σχεδιασμού, που διέπει το σύνολο των χωρών που δραστηριοποιούνται οι «Μπόντα Μπόντα». Για να καταπολεμήσουν την υπερπροσφορά, οι μοτο-ταξιτζήδες της Αφρικής άρχισαν να καστομάρουν τις μοτοσυκλέτες τους, ώστε να τραβήξουν τα βλέμματα, αποτελώντας ελκυστικότερη λύση για τον υποψήφιο πελάτη. «Και στην ζούγκλα το ίδιο κάνουν τα ζώα για να προσελκύσουν το θηλυκό ή το θήραμά τους. Υπάρχουν πουλιά που διακοσμούν τις φωλιές τους με κάθε χρωματιστό αντικείμενο που θα βρουν», είναι η εξήγηση που δίνει ένας από αυτούς για την πρακτική που ακολουθούν.

Μέχρι εδώ όμως τα πράγματα δεν είχαν γίνει τσίρκο. Τσίρκο θα γινόντουσαν μόνο όταν ένας Ολλανδός συγγραφέας – καλλιτέχνης, θα συνεργαζόταν με έναν σχεδιαστή μόδας από την Ουγκάντα, διαμορφώνοντας μερικούς μοτο-ταξιτζήδες σε πραγματικό θίασο, αλλάζοντας παράλληλα τις συνήθειες των μοτο-ταξί.

Ο Ολλανδός Hoek ονόμασε την καλλιτεχνική αυτή παρέμβαση «Παραφροσύνη Μπόντα Μπόντα» αν και η τρέλα ήταν μάλλον δική του. Έπεισε μερικούς μοτο-ταξιτζήδες πως μονάχα με το customάρισμα των μοτοσυκλετών δεν θα ξεχωρίσουν κι έπρεπε να κάνουν το ίδιο και για τους εαυτούς τους. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπετε στις φωτογραφίες και έχει οδηγήσει τον Hoek σε δύο εκθέσεις φωτογραφίας, αν και τυπικά η ονομασία είναι λάθος. Κι αυτό γιατί παρόλο που στην ανατολική Αφρική ο όρος «Μπόντα Μπόντα», είναι ο πιο συνηθισμένος, συγκεκριμένα στο Ναϊρόμπι την πρωτεύουσα της Κένυας, τα μοτο-ταξί ονομάζονται «πίκι-πίκι». Είναι μία μικρή παρέμβαση βέβαια αυτή, μπροστά στην μόδα που ξεκίνησε ο Ολλανδός στο Ναϊρόμπι, την στιγμή που στην διπλανή Ουγκάντα, οι μοτο-ταξιτζήδες προσπαθούν να ξεχωρίσουν προσφέροντας στους πελάτες κράνη και ανακλαστικά γιλέκα… ενώ πλέον οργανώνονται μέσα από εφαρμογές κινητών που επίσης τα τελευταία χρόνια η χρήση τους έχει εκτοξευθεί

Πηγή έπνευσης του Ολλανδού μεταξύ άλλων είναι οι: Mad Max Driver, Machette, Vibze, Ghost Rider, Red Devil, Lion, The Rasta Driver αν και πολλοί στο Ναϊρόμπι δεν αναγνωρίζουν ορισμένες από τις προελεύσεις αυτές, αγνοώντας πχ, τον "Machette"

https://www.motomag.gr/news/nea-montela-epikairotita/eicma-2024-zontanta-i-roi-…

Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

2/1/2020

Η Kawasaki μας φέρνει πιο κοντά σε μία οικονομία υδρογόνου, από μία οικονομία με βάση το πετρέλαιο όπως είμαστε τώρα. Κι αυτό έχει άμεσο ενδιαφέρον για την ελληνική οικονομία πρώτα, κι έπειτα για όλους τους μελλοντικούς μοτοσυκλετιστές!

Στο editorial του τεύχους 602 Ιανουάριος 2020 που μόλις κυκλοφόρησε, διαβάζετε για «τα ηλεκτρικά που καίνε βενζίνη» και την σημασία που έχει για το μέλλον -όχι το άμεσο- το υδρογόνο. Κάτι που πρώτη φορά γράφαμε πριν από δέκα χρόνια στο ΜΟΤΟ.

Πρωτοπόρος στον τομέα της ναυτιλίας, εξειδικευμένη στην κατασκευή δορυφόρων και εξαρτημάτων αεροσκαφών, με καινοτομίες στις αμαξοστοιχίες, η Kawasaki έχει ένα τεράστιο έργο και είναι γνωστή στο ευρύ κοινό μονάχα από το μικρότερο, το απειροελάχιστο επιχειρηματικό κομμάτι της. Τον τομέα της αναψυχής, όπως η ίδια ονομάζει το τμήμα μοτοσυκλέτας, τα ATV και τα Jet Ski, κι αυτό λέει πολλά για τον τρόπο που αντιμετωπίζει -και κατασκευάζει- τις μοτοσυκλέτες.

Στον ευρύτατο τομέα δραστηριοποίησής της, περιλαμβάνονται η παραγωγή και η διαχείριση της ενέργειας, ξεκινώντας από τους κινητήρες για εργοστάσια παραγωγής μέχρι τις σωληνώσεις μεταφοράς. Σχεδιάζει και κατασκευάζει εργοστάσια για άλλους, ρομποτικές και συμβατικές εργαλειομηχανές και ο κατάλογος αρχίζει να ξεφεύγει από αυτό που μας ενδιαφέρει αυτή την στιγμή: Τον πρώτο τρόπο μαζικής μεταφοράς υδρογόνου!

Με βάση τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς πως η Kawasaki είναι η πλέον κατάλληλη, για να κατασκευάσει το πρώτο τανκερ που μεταφέρει υγροποιημένο υδρογόνο στους -253^οC! Αυτή την στιγμή η ανθρωπότητα αναζητά τον αποτελεσματικότερο τρόπο αποθήκευσης του υδρογόνου. Μπορεί να είναι το στοιχείο με την περισσότερη αφθονία στο σύμπαν, αλλά δεν του αρέσει να μένει μόνο του δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς. Δεν το συλλέγεις αλλά το παράγεις και μετά ψάχνεις τρόπους να το αποθηκεύσεις. Μέχρι τώρα η μαζική του μεταφορά ήταν αδύνατη. Η Kawasaki το αλλάζει αυτό.

Στους -253^οC το υδρογόνο υγροποιείται και συμπιέζεται κατά 1/800 καθιστώντας την κρυογονική θερμοκρασία συμφέρουσα. Στον τομέα της ναυτιλίας δεν αποτελεί έκπληξη ούτε είναι παντελώς άγνωστες οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που επίσης μεταφέρεται με τεράστια τάνκερ, απαιτεί -162^οC για να φτάσει σε κατάσταση υγρού από αέριο και η διαδικασία συντήρησης αυτής της θερμοκρασίας σε τεράστια τάνκερ, έχει τελειοποιηθεί.

Σχεδόν άλλους εκατό βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν, δεν φτάνεις εύκολα κι ας κατέχεις την τεχνολογία για τους πρώτους εκατό πενήντα. Για αυτό και η Kawasaki αναγκάστηκε να φτιάξει την πρώτη βιομηχανική μονάδα υγροποίησης υδρογόνου της Ιαπωνίας.

Μικρότερες εγκαταστάσεις υπήρχαν και υπάρχουν στην Ιαπωνία και σε ολόκληρο τον κόσμο. Όμως τώρα η Kawasaki φέρνει την πρώτη βιομηχανικής παραγωγής, με δυνατότητα υγροποίησης πέντε τόνων υδρογόνου ημερησίως.

Κάπου εδώ μπαίνει και λίγο από μοτοσυκλέτα στην ιστορία, μιας και οι άνθρωποι που σχεδίασαν τις φτερωτές, είναι οι ίδιοι πίσω από την υπερτροφοδότηση με το πλανητικό κιβώτιο στα H2R και H2!

Πώς αλλιώς θα φορτώσεις το πρώτο τάνκερ στον κόσμο, αν δεν έχεις και το πρώτο εργοστάσιο; Η Kawasaki λοιπόν έφτιαξε ήδη το εργοστάσιο και αυτή την στιγμή ναυπηγείται και το τάνκερ.

Kawasaki: «Είμαστε πολύ κοντά σε μία κοινωνία όπου χρησιμοποιούμε το υδρογόνο στην καθημερινότητα μας»

Βασισμένη στην τεχνογνωσία του υγροποιημένου φυσικού αερίου, η Kawasaki κατασκευάζει το LH2 τάνκερ της με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να ανταπεξέλθει στην πρόκληση. Χρειαζόταν άλλους 91^οC κάτω από το μηδέν, ενώ μόλις με μικρές διακυμάνσεις στην θερμοκρασία το υδρογόνο εξατμίζεται. Κατάφερε όμως να πάρει έγκριση από τον IMO, τον παγκόσμιο οργανισμό ναυτιλίας για το σχέδιο και τις λύσεις που πρότεινε.

Πάμε στο κομμάτι που αφορά την ελληνική οικονομία. Το υδρογόνο μπορεί να παραχθεί με ένα σωρό τρόπους, όμως ένας αποδοτικός αυτή την στιγμή είναι να χρησιμοποιηθεί ο γνωστός λιγνίτης. Όχι όμως καίγοντάς τον όπως κάνουμε τώρα, αλλά ατμοποιώντας τον παγιδεύοντας τα βλαβερά παράγοντα και κρατώντας το πλούσιο υδρογόνο που απελευθερώνει η διαδικασία.

Στην φωτογραφία: Η πρώτη βιομηχανική μονάδα υγροποίησης υδρογόνου της Ιαπωνίας

Δεν είναι απλή διαδικασία, όμως κι αυτή έχει τελειοποιηθεί από πολλές εταιρίες ανά τον κόσμο, ανάμεσά τους και η Kawasaki. Ο λιγνίτης είναι δύσκολο να μεταφερθεί, πρώτα γιατί η μικρή του πληρότητα σε άνθρακα απαιτεί την επεξεργασία τεράστιων ποσοτήτων κι άρα η παραγωγή πρέπει να γίνεται επί τόπου, κι έπειτα γιατί συμπιέζοντάς τον μπορεί να δημιουργηθούν σπινθήρες, το τελευταίο δηλαδή πράγμα που θέλεις να δεις σε ένα πλοίο, τρένο κτλ… Στην Σαχάρα μεταφέρεται σε τεράστια τρένα με ανοικτά βαγόνια, εκεί που η αφθονία χώρου και η έλλειψη του ανθρώπινου στοιχείου απλοποιεί τις διαδικασίες.

Στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, ο λιγνίτης αφθονεί και η καύση του πρόκειται να σταματήσει. Η τεχνολογία της Kawasaki είναι ο τρόπος για να συνεχίσει η εκμετάλλευσή του χωρίς τις βλαβερές επιπτώσεις στο περιβάλλον, παράγοντας υδρογόνο.

Ας κάνω εδώ μία σημαντική διευκρίνηση: Το υδρογόνο δεν είναι πηγή ενέργειας, όπως το πετρέλαιο. Είναι όμως ενεργειακό νόμισμα.

Χρειάζεσαι ενέργεια για να αποκτήσεις το υδρογόνο, ενέργεια για να το μεταφέρεις, κι ενέργεια για να το αποθηκεύσεις. Όταν όλα αυτά όμως έχουν μικρότερο άθροισμα σε κατανάλωση και κόστος, τότε αρχίζει να γίνεται συμφέρουσα η χρήση του.

Η Kawasaki έχει έτοιμες τις λύσεις και έχει ήδη κατασκευάσει τις μονάδες αποθήκευσης του υγροποιημένου υδρογόνου, τις δεξαμενές φύλαξης, το σύστημα μεταφοράς και τον τρόπο της χρήσης του.

Στην Αυστραλία αυτή την στιγμή υπάρχει ένα τεράστιο απόθεμα λιγνίτη από το οποίο παράγουν υδρογόνο. Με το νέο τάνκερ θα το μεταφέρουν στην Ιαπωνία και όλο αυτό είναι ήδη προτιμότερο από τις παραδοσιακές μεθόδους, πλην της πυρηνικής ενέργειας, από την οποία όμως απομπλέκονται οι Ιάπωνες.

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εμάς, είναι πως η Kawasaki έχει φτιάξει κάτι ακόμη, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον της μοτοσυκλέτας. Έχει εξελίξει τον τρόπο να χρησιμοποιείται το υδρογόνο στους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Το υδρογόνο καίγεται επτά φορές ποιο γρήγορα από την βενζίνη. Η BMW έχει εδώ και δέκα χρόνια αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης που καταναλώνει υδρογόνο. Το ρεζερβουάρ βέβαια της συγκεκριμένης BMW έχει τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των δορυφόρων στο διάστημα και κοστίζει όσο μερικές εκατοντάδες συμβατικά αυτοκίνητα στην σειρά, άρα είναι μη εφικτό να υπάρξει εμπορική χρήση. Με την τεχνολογία της Kawasaki για καλύτερη χρήση στους κινητήρες εσωτερικής καύσης, και όλα τα προβλήματα λυμένα για την παραγωγή, μεταφορά, αποθήκευση κτλ, μένει ένα και μόνο πράγμα για να φτάσουμε στο όραμα της Kawasaki και πολλών ακόμη, μαζί και το δικό μας, δηλαδή μία οικονομία που να βασίζεται στο υδρογόνο. Εκεί που θέλουμε εκτός από ηλεκτρικά οχήματα με κυψέλες καυσίμου, να υπάρχουν και μοτοσυκλέτες με κινητήρες εσωτερικής καύσης που θα καταναλώνουν υδρογόνο. Το μόνο που λείπει από την εξίσωση είναι το κατάλληλο ρεζερβουάρ, και δυστυχώς απέχουμε πολλές δεκαετίες μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Τα ηλεκτρικά οχήματα θα είναι το ενδιάμεσο βήμα μέχρι τότε…

Η Kawasaki ασχολείται σοβαρά με το υδρογόνο ως το καύσιμο του μέλλοντος, ονομάζει το πλάνο της «Δρόμο του Υδρογόνου» και οραματίζεται μία κοινωνία που συλλέγει και παράγει ενέργεια με πολλούς τρόπους, αποθηκεύοντάς την με την μορφή υδρογόνου. Το τάνκερ αυτό, είναι ένα ακόμη βήμα προς την υλοποίηση αυτού του οράματος, και στο να δούμε οχήματα όπως τα ξέρουμε τώρα, οχήματα που κάνουν «βρουμ-βρουμ» και «μπράου-μπράου» και βγάζουν σκέτο νερό από τις εξατμίσεις τους…