Yamaha – Ετοιμάζει νέες ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”

Ένα βήμα πιο κοντά στην ενεργητική λειτουργία
motomagYamaha – Ετοιμάζει ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”
Από τον

Αλέξανδρο Λαμπράκη

22/5/2024

Το εργοστάσιο της Iwata φαίνεται ότι δουλεύει πάνω σε μία νέα “anti-dive” λειτουργία, την οποία θα προσθέσει στο λογισμικό των ημι-ενεργητικών αναρτήσεών της, λειτουργία που θα ελέγχει τη βύθιση των αναρτήσεων σε πραγματικό χρόνο όταν ασκούνται δυνατά φορτία, κατά τη επιτάχυνση ή την επιβράδυνση, με στόχο τη βελτιωμένη συμπεριφορά στην σπορ οδήγηση.

Οι αναρτήσεις βρίσκονται πάνω στη μοτοσυκλέτα μας με βασικό στόχο την απορρόφηση των ανωμαλιών του οδοστρώματος για τη διατήρηση της ευστάθειας της μοτοσυκλέτας και φυσικά για την διατήρηση της άνεσης των επιβαινόντων. Ταυτόχρονα, με τη λειτουργία των αναρτήσεων υπάρχει και ένα δευτερογενές αποτέλεσμα, το οποίο έχει να κάνει με την αλλαγή της γεωμετρίας της μοτοσυκλέτας. Κατά τη διάρκεια της επιτάχυνσης η γεωμετρία της μοτοσυκλέτας μεταβάλλεται, από την συμπίεση της πίσω ανάρτησης και το κέντρο βάρους μετατοπίζεται, ελαφραίνοντας τον μπροστινό τροχό. Από την άλλη, κατά την επιβράδυνση η συμπίεση της εμπρός ανάρτησης μετατοπίζει εκ νέου το κέντρο βάρους και μπορεί όλα αυτά να επιφέρουν μικρές αλλαγές στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά από πλευράς αριθμών, έχουν όμως τεράστιο αντίκτυπο στην συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας.

Yamaha – Ετοιμάζει ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”

Το σοβαρό πρόβλημα που είχαν οι ημι-ενεργητικές αναρτήσεις της πρώτης γενιάς, ήταν πως προσπαθούσαν να ακυρώσουν πλήρως όλα τα παραπάνω, κρατώντας την μοτοσυκλέτα σταθερή. Για κάποιο λόγο, όλη αυτή η σοφία και η εμπειρία που χτίστηκε σε έναν αιώνα που η ανθρωπότητα μαθαίνει να ισορροπεί σε δύο τροχούς με έναν κινητήρα στη μέση, πήγε να ακυρωθεί επειδή απλά μπορούσαμε πλέον να αντιστρέψουμε την λειτουργία των αναρτήσεων. Πολύ γρήγορα φάνηκε το λάθος και πολύ γρήγορα είδαν οι κατασκευαστές πως αν δεν γίνει μετατόπιση κέντρου βάρους, ιδιαίτερα στην είσοδο της στροφής, το αποτέλεσμα είναι χειρότερο και από τις πιο απλές συμβατικές αναρτήσεις. Χρειάζονται και τα δύο για να εκμεταλλευτεί κανείς πλήρως τις δυνατότητες, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για σπορ οδήγηση και έτσι όταν πλέον γίνεται λόγος για anti-dive τεχνολογία, είναι δεδομένο πως δεν θα υπάρχουν τα λάθη πρώτης γενιάς.

Yamaha – Ετοιμάζει ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”

Η Yamaha πρωτοπορεί στον τομέα των δοκιμών αναρτήσεων σε όλο το μήκος της μακράς της ιστορίας, το Niken εμπίπτει σε αυτή την διαρκή αναζήτηση, όπως φυσικά και οι εναλλακτικές λύσεις που έχει βγάλει κατά καιρούς στην παραγωγή, όπως το παράδειγμα με το hub-steering στο τουριστικό GTS1000. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει παράδειγμα εναλλακτικού μπροστινού συστήματος που να έχει καταφέρει να επικρατήσει στους αγώνες, απέναντι στα φθηνότερα και απλούστερα στην κατασκευή πιρούνια. Συστήματα όπως το Telelever της BMW, ή το χαρακτηριστικό hub-steering της Bimota εξυπηρετούν την οδήγηση στον δρόμο, ή εκτός, προσφέροντας χαρακτηριστικά anti-dive και κρατώντας σχετικά σταθερή την γεωμετρία, επομένως και  συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας. Σε αγωνιστικές συνθήκες όμως τα μειονεκτήματα αυτής της επιλογής είναι μεγαλύτερα και έτσι οι ημι-ενεργητικές έρχονται να δώσουν την λύση, αν όμως βρουν τρόπο να συμπληρώσουν την λειτουργία των συμβατικών. 

Για αυτό και ήμασταν από τους πρώτους που λέγαμε ότι η ημι-ενεργητική λειτουργία υστερούσε απέναντι στις παραδοσιακές αναρτήσεις, ακόμη και για μέσα στην πόλη με μικρές ταχύτητες. Με την πρόοδο όμως της τεχνολογίας και την όλο και ταχύτερη ικανότητα επεξεργασίας των αισθητήρων, οι ημι-ενεργητικές έχουν αρχίσει να αφήνουν στο χρονοντούλαπο του παρελθόντος αυτά τα ζητήματα, ενώ μόλις πρόσφατα η χρήση τους σε αγωνιστικές συνθήκες έχει πλέον γενικευτεί.

Yamaha – Ετοιμάζει ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”

Όλα αυτά τα αναφέρουμε γιατί η Yamaha έχει καταθέσει μία νέα παντέντα ενεργητικών αναρτήσεων που αναφέρει πως θα καταπολεμά την βύθιση εμπρός και την ανύψωση αντίστοχα του πίσω τροχού κατά το δυνατό φρενάρισμα. Προφανώς όμως θα γίνονται με βάση όσα γράφουμε παραπάνω, χωρίς δηλαδή επανάληψη λαθών του παρελθόντος.

Η πιο σημαντική διαφορά σε σύγκριση με όσα έχουμε δει αυτή την στιγμή, είναι η αυτοματοποίηση του ελέγχου των αναρτήσεων και των φρένων από μία μονάδα ελέγχου και είναι ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε η Yamaha να καταθέσει παντέντα καθώς όλα θα γίνονται αυτόματα μέσα από δύο αισθητήρες. Σύμφωνα με τα έγγραφα της Yamaha, όταν ενεργοποιείται κάποιο από τα δύο φρένα (μανέτα ή πεντάλ), η πίεση θα κατευθύνεται και εμπρός αλλά και πίσω και αναλόγως της επιθυμίας του αναβάτη για άμεσο φρενάρισμα που θα εκλαμβάνεται από το πόσο γρήγορα πιέζει την μανέτα ή το πεντάλ η μονάδα ελέγχου θα ενεργεί και στις αναρτήσεις θα αυξάνει τις αποσβέσεις στο πιρούνι, δίνοντας περισσότερο χρόνο αντίδρασης στα ελατήρια, ή θα σφίγγει τις αποσβέσεις του πίσω αμορτισέρ, μειώνοντας ταυτόχρονα τα φορτία που ασκούνται στο ελατήριο, προκειμένου να μην τερματίζουν οι διαδρομές και να μην εμφανίζεται έντονο το φαινόμενο της βύθισης. Συνδυάζει, δηλαδή, την λειτουργία των φρένων με αυτή της ανάρτησης με πιο άμεσο τρόπο από αυτό που γινόταν στο παρελθόν, με έμφαση στην σπορ οδήγηση και πιθανή πρώτη εφαρμογή σε κάποιο R1 ή R6. 

Yamaha – Ετοιμάζει ημι-ενεργητικές αναρτήσεις με σύστημα “anti-dive”

Με γνώμονα ότι το superbike της Iwata αναμένεται να αντικατασταθεί από το πολυαναμενόμενο YZF-R9 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα SBK, τότε είναι πολύ πιο πιθανό να το δούμε - εάν και εφόσον βγει στην παραγωγή - στο επερχόμενο μοντέλο. Μπορεί στα Motul WSBK να απαγορεύονται οι ημι-ενεργητικές αναρτήσεις, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Yamaha δεν μπορεί να βγάλει μία ξεχωριστή έκδοση εξοπλισμένη με αυτές, για χρήση από ιδιώτες, όπως ήδη έχει κάνει με το YZF-R1M, το οποίο εξοπλίζεται με ημι-ενεργητική λειτουργία αναρτήσεων.

Ετικέτες

Τεχνικό: Διαλέγοντας τις σωστές πιέσεις ελαστικών

Πότε βάζουμε του κατασκευαστή της μοτοσυκλέτας και πότε του κατασκευαστή των ελαστικών
1
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

11/12/2023

Η σωστή πίεση αέρα στα ελαστικά παίζει τεράστιο ρόλο στη συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας μας, αλλά και στην διάρκεια της ζωής τους. Πρόκειται για ένα θέμα που όλοι πάνω-κάτω γνωρίζουν τα βασικά, όμως σπανίως τα εφαρμόζουν και ακόμα πιο σπάνια αντιλαμβάνονται πόσο σημαντικό είναι για την ασφάλεια, τις επιδόσεις αλλά και την οικονομία χρήσης. Επίσης το γεγονός πως πρόκειται για ένα θέμα με πολλές πτυχές και αρκετές λεπτομέρειες, γίνεται συχνά πεδίο απλοποιήσεων και γενικεύσεων, δημιουργώντας πολλές παρανοήσεις. Για να τα βάλουμε σε μία τάξη όλα αυτά, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα βασικά.

3

Για κάθε μοτοσυκλέτα ξεχωριστά ο κατασκευαστής γράφει στο Owners’S Manual (και για ευκολία στο ψαλίδι ή σε κάποιο εμφανές σημείο του πλαισίου) τις δικές της “σωστές” πιέσεις ελαστικών.

Συνήθως δίνει μία πίεση σε (psi ή bar) για το εμπρός ελαστικό και δύο ή τρεις πιέσεις για το πίσω. Ο λόγος που δίνει διαφορετικές επιλογές πιέσεων πίσω έχει να κάνει με το επιπλέον βάρος που έχει την δεδομένη στιγμή η μοτοσυκλέτα μας. Με ένα άτομο στη σέλα η πίεση που μας δίνει είναι η πιο χαμηλή. Με δεύτερο άτομο στη σέλα μας ζητάει να αυξήσουμε την πίεση στο πίσω ελαστικό και κάποιες φορές μας δίνει και μια τρίτη ακόμα πιο υψηλή πίεση αν έχουν γεμάτες μπαγκαζιέρες κ.τ.λ.

 

Οι λόγοι που οι πιέσεις των ελαστικών έχουν άμεση σχέση με το συνολικό βάρος μιας μοτοσυκλέτας, αλλά και την κατανομή του βάρους, οφείλονται στην παραμόρφωση του σκελετού.

 

Οι πιέσεις που δίνει ο κατασκευαστής της μοτοσυκλέτας αναφέρονται όταν τα ελαστικά έχουν θερμοκρασία περιβάλλοντος. Γι΄αυτό και το τσεκάρισμα των πιέσεων πρέπει να γίνεται πριν ζεσταθούν. Αν οδηγήσουμε για αρκετή ώρα, η αύξηση της θερμοκρασίας θα διογκώσει τον αέρα, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πίεση, κάνοντας δύσκολο τον υπολογισμό για το πόσο αέρα θα πρέπει να συμπληρώσουμε ή να αφαιρέσουμε, καθώς πλέον δεν γνωρίζουμε πόσο θα έπρεπε να είναι η πίεση στη συγκεκριμένη θερμοκρασία. Σε κάθε περίπτωση όμως, αν η πίεση με ζεστά τα ελαστικά είναι κάτω από τις τιμές που προτείνει ο κατασκευαστής της μοτοσυκλέτας, τότε συμπληρώνουμε αέρα και με την πρώτη ευκαιρία τα αφήνουμε να επανέλθουν σε θερμοκρασία περιβάλλοντος και τσεκάρουμε ξανά.

 Αν με τα ελαστικά ζεστά η πίεση είναι μεγαλύτερη από τις τιμές του κατασκευαστή, ΠΟΤΕ δεν αφαιρούμε πίεση, καθώς είναι φυσιολογικό να αυξάνεται η πίεση με την αύξηση της θερμοκρασίας. Ακόμα κι αν έχουμε την υπόνοια πως έχουμε υψηλότερες πιέσεις, δεν αφαιρούμε αέρα μέχρι να βρούμε την ευκαιρία να πέσει η θερμοκρασία τους και να κάνουμε σωστή μέτρηση. 

4

 

Αν η πίεση είναι χαμηλότερη από το ιδανικό, το πέλμα του ελαστικού θα παραμορφωθεί πιο έντονα στο σημείο που έρχεται σε επαφή με την άσφαλτο. Το αποτέλεσμα σε αυτή την περίπτωση θα είναι η πιο έντονη κάμψη του σκελετού κατά την κίνηση της μοτοσυκλέτας, κάτι που με την σειρά του θα προκαλέσει υπερθέρμανση του σκελετού στις υψηλές ταχύτητες (σε ακραίες περιπτώσεις αποκόλληση της γόμμας από τον σκελετό) και φυσικά αστάθεια, στο φρενάρισμα την επιτάχυνση και στις στροφές.

Πέρα από την αστάθεια και τον κίνδυνο καταστροφής των ελαστικών, η οδήγηση με χαμηλές πιέσεις στο δρόμο, μειώνει την διάρκεια ζωής των ελαστικών, αυξάνει την κατανάλωση καυσίμου και υποβαθμίζει τις επιταχύνσεις της μοτοσυκλέτας λόγω αύξησης της τριβής κύλισης. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε πως η αύξηση της τριβής κύλισης  λόγω μεγαλύτερου εμβαδού επαφής του πέλματός στην άσφαλτο δεν έχει καμία σχέση με την αύξηση της πρόσφυσης στους δημόσιους δρόμους, καθώς αυτό ισχύει μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις σε συνθήκες αγωνιστικής οδήγησης, κάτι που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την οδήγηση στο δρόμο, όσο γρήγορα κι αν οδηγάμε.

7

Κι εδώ αρχίζουν να μπλέκουν τα πράγματα, διότι οι πιέσεις που δίνουν οι κατασκευαστές ελαστικών για οδήγηση σε πίστα, είναι εντελώς διαφορετικές από εκείνες που δίνουν οι κατασκευαστές μοτοσυκλετών για οδήγηση στο δρόμο και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις δύο αυτές διαφορετικές χρήσεις, πιστεύοντας πως η γρήγορη οδήγηση στο δρόμο έχει την οποιαδήποτε σχέση με την οδήγηση σε πίστα.

Τί αλλάζει όμως στην πίστα και γιατί θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις πιέσεις του κατασκευαστή ελαστικών και όχι του κατασκευαστή της μοτοσυκλέτα μας;

Το πρώτο που αλλάζει είναι το περιβάλλον και οι συνθήκες, οι οποίες είναι σταθερές και επαναλαμβανόμενες (κάνεις την ίδια διαδρομή ξανά και ξανά). Το δεύτερο αλλά εξίσου σημαντικό είναι πως στην πίστα αλλάζουν οι προτεραιότητες.

9

Ξεκινώντας από τις συνθήκες, τα ελαστικά μέσα στην πίστα έχουν να αντιμετωπίσουν ένα συγκεκριμένο επίπεδο πρόσφυσης (σαφώς υψηλότερο από των δημόσιων δρόμων) και έναν σταθερό ρυθμό οδήγησης, πράγμα που σημαίνει πως το φάσμα θερμοκρασίας λειτουργίας τους είναι σταθερό και περιορισμένο, χωρίς έντονες αυξομειώσεις στην πίεσή τους λόγω διαστολής και συστολής του αέρα.

Σε ό,τι αφορά τις προτεραιότητες όταν οδηγούμε στην πίστα, η μέγιστη πρόσφυση είναι το ζητούμενο, ενώ η σταθερότητα έπεται και φυσικά η κατανάλωση καυσίμου και η φθορά του ελαστικού δεν είναι κάτι που μας απασχολεί περισσότερο από την πρόσφυση.  

Έτσι οι πιέσεις που δίνουν οι κατασκευαστές ελαστικών για οδήγηση στην πίστα είναι σαφώς χαμηλότερες από εκείνες που δίνει ο κατασκευαστής της μοτοσυκλέτας μας για οδήγηση στο δρόμο.

Όχι μόνο αυτό, αλλά ενώ οι πιέσεις των κατασκευαστών μοτοσυκλετών για οδήγηση στο δρόμο είναι μεγαλύτερη για το πίσω ελαστικό σε σχέση με το εμπρός, οι πιέσεις των κατασκευαστών ελαστικών είναι αντίστροφες, δηλαδή η πιο χαμηλή πίεση που δίνουν είναι για το πίσω ελαστικό και η πιο υψηλή για το εμπρός.

Μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι κατασκευαστές ελαστικών έχουν αναλυτικούς πίνακες πιέσεων για τα supersport και semi-slick ελαστικά τους, όπου αναφέρουν λεπτομερώς ποιες πιέσεις πρέπει να βάλεις με τα ελαστικά κρύα και ποιες πιέσεις αν χρησιμοποιείς κουβέρτες. Ακόμα πιο αναλυτικοί είναι οι πίνακες για τα αγωνιστικά semi-slick και slick ελαστικά όπου οι προτεινόμενες πιέσεις λαμβάνουν υπόψη τους και την θερμοκρασία της ασφάλτου. Κι αυτές είναι μόνο οι προτεινόμενες πιέσεις για να ξεκινήσεις, διότι μετά από πέντε-δέκα λεπτά οδήγησης εντός πίστας σου δίνει το δικαίωμα να αλλάξεις τις πιέσεις στο προσωπικό σου στιλ οδήγησης, στην χρονική διάρκεια που είσαι μέσα στην πίστα και στο set-up της κάθε μοτοσυκλέτας ξεχωριστά…

12

Όλες αυτές οι λεπτομέρειες στις πιέσεις των ελαστικών που αφορούν την οδήγηση εντός πίστας (είτε αγωνιστική οδήγηση, είτε Trackday) δεν έχουν καμία απολύτως εφαρμογή στο δρόμο. Αντιθέτως μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότατα προβλήματα, ακόμα και να φτάσουν στο σημείο να βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή μας.

Οπότε στο δρόμο ακολουθούμε αυστηρά τις πιέσεις του κατασκευαστή της μοτοσυκλέτας μας ανεξαρτήτως της μάρκας και του τύπου ελαστικών που έχουμε βάλει.

Μετράμε τις πιέσεις τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα με τα ελαστικά κρύα, ειδικά τον χειμώνα όπου οι θερμοκρασίες περιβάλλοντός είναι χαμηλές κάτι που ευνοεί τις διαρροές αέρα από τις βαλβίδες. Αγοράζουμε ένα δικό μας αξιόπιστο πιεσόμετρο γιατί υπάρχουν μεγάλες αποκλείσεις στα βενζινάδικα. 

2