Ψυκτικό αυτός ο άγνωστος!

Ποιος ο ρόλος και η σπουδαιότητα του ψυκτικού

Από τον

Λάζαρο Μαυράκη

2/5/2017

Το ενδιαφέρον για τη συντήρηση της μοτοσυκλέτας βρίσκεται σε μια διαρκή άνοδο, δεδομένου και των συνθηκών που επικρατούν γενικότερα στην αγορά, οι οποίες δεν ευνοούν ιδιαίτερα την αγορά μιας καινούργιας μοτοσυκλέτας, οπότε καλό να φροντίζουμε αυτή που έχουμε…

Είναι επίσης γεγονός ότι τις περισσότερες απορίες και συζητήσεις συγκεντρώνουν τα λάδια με τον τύπο και τα διαστήματα αλλαγής τους και η αντικατάσταση των αναλώσιμων με άλλα καλύτερων επιδόσεων και χαρακτηριστικών. Αυτό όμως που πολλοί παραβλέπουν, αγνοώντας την σημασία και τον καίριο ρόλο που παίζει στην συντήρηση και την εύρυθμη λειτουργία του κινητήρα μιας μοτοσυκλέτας, είναι το ψυκτικό (ή αντι-ψυκτικό αν προτιμάτε) υγρό. Για πολλούς είναι αυτό το υγρό που μπαίνει στο ψυγείο… και τέλος. Μέγα λάθος και εξηγούμε το γιατί θα πρέπει να ασχοληθούμε πιο σοβαρά με το θέμα ακριβώς παρακάτω.

Σωστή συντήρηση

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από το "Α". Οι υγρόψυκτες μοτοσυκλέτες διαθέτουν ένα επιπλέον σύστημα (αυτό της ψύξης) σε σχέσης με τις αερόψυκτες μοτοσυκλέτες, που –οποία έκπληξις!- όπως όλα τα υπόλοιπα συστήματα χρειάζεται τακτική συντήρηση. Αυτό συμβαίνει διότι με τον καιρό και την χρήση, το ψυκτικό υγρό γίνεται πιο τοξικό και μπορεί να διαβρώσει το εσωτερικό του κινητήρα, το ψυγείο και την αντλία νερού. Επίσης, οι σωλήνες του κυκλώματος ψύξης φθείρονται με το πέρασμα του χρόνου και πολλές φορές αποκτούν ρωγμές ή μαλακώνουν περισσότερο απ' όσο πρέπει, χτυπώντας το καμπανάκι για την αντικατάστασή τους.

Πότε;;;;

Η διάρκεια ζωής των ψυκτικών υγρών διαφέρει και εξαρτάται από τον τύπο του υγρού και τις συνθήκες στις οποίες χρησιμοποιείται την μοτοσυκλέτα σας. Η πρώτη ένδειξη που πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη σας –όπως και για οτιδήποτε αφορά τη μοτοσυκλέτα σας- είναι αυτή που αναγράφεται στο owner's manual και προτείνεται από τον κατασκευαστή. Γενικότερα πάντως, τα συνηθισμένα υγρά πρέπει να αλλάζονται κάθε δύο χρόνια, ενώ αυτά που έχουν ενισχυμένη διάρκεια κάθε πέντε περίπου έτη.

Συστατικά και ιδιότητες

Τα ψυκτικά υγρά αποτελούνται από διάφορα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης και της αιθυλογλυκόλης που είναι και το βασικό συστατικό, σε συνδυασμό με νερό ώστε να προσφέρει την καλύτερη δυνατή ισορροπία ανάμεσα στην προστασία από το πάγωμα, την διάβρωση και την απαγωγή της θερμότητας. Γι' αυτό, ακόμη και αν ζείτε σε περιοχές που επικρατούν πολικές θερμοκρασίες (όπως η Ελλάδα για παράδειγμα) το συγκεκριμένο υγρό είναι απαραίτητο για να εμποδίσει την διάβρωση των μεταλλικών μερών, για την λίπανση της αντλίας νερού και για την αύξηση του σημείου βρασμού. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, ο συνδυασμός μιας τάπας ψυγείου υψηλής πίεσης (π.χ. 14 PSI) κι ενός καλής ποιότητας ψυκτικού, δίνει σημείο πήξης τους -37,2 °C και σημείο βρασμού τους 128,8 °C (στο επίπεδο της θάλασσας, γιατί σε μεγαλύτερο υψόμετρο το σημείο βρασμού είναι χαμηλότερα, αλλά εκεί ούτως ή άλλως επικρατούν πιο κρύες συνθήκες συνήθως).

Σωστές προδιαγραφές

Στις σύγχρονες μοτοσυκλέτες τα κυκλώματα ψύξης –και κατ' επέκταση τα μέρη με τα οποία έρχεται σε επαφή το ψυκτικό- αποτελούνται από διάφορα υλικά, όπως σίδηρο, ατσάλι, αλουμίνιο, μαγνήσιο, χαλκός, μπρούντζος, πλαστικό και λάστιχο. Η σύνθεση του ψυκτικού πρέπει να το καθιστά κατάλληλο με όλα αυτά τα υλικά γι' αυτό θα πρέπει να σιγουρευτείτε ότι το υγρό που αγοράζετε είναι εγκεκριμένο από το εργοστάσιο για τον κινητήρα της μοτοσυκλέτας σας.

Το σύστημα ψύξης, όπως όλα τα υπόλοιπα συστήματα, χρειάζεται τακτική συντήρηση

Αν αντιληφθείτε σκουριά στο σύστημα ψύξης, θα πρέπει να το καθαρίσετε χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα χημικά προϊόντα που υπάρχουν στο εμπόριο και στη συνέχεια να γεμίσετε το κύκλωμα με καινούργιο ψυκτικό. Όταν αντικαθιστάτε το ψυκτικό, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι θα παγιδευτεί αέρας στο κύκλωμα και θα πρέπει να κάνετε εξαέρωση πριν λειτουργήσετε κανονικά τον κινητήρα. Βρείτε τις βίδες της εξαέρωσης και ακολουθήστε την διαδικασία όπως περιγράφεται στο service manual της μοτοσυκλέτας σας, σε περίπτωση που θέλετε να κάνετε την διαδικασία μόνοι σας κι όχι σε κάποιο συνεργείο. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι σχεδόν κάθε πέντε χρόνια είναι καλό να αλλάζει και ο θερμοστάτης μαζί με τις εξωτερικές σωληνώσεις. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα ψυκτικά υγρά είναι τοξικά με γλυκιά γεύση που μπορεί να προκαλέσει το ενδιαφέρον μικρών παιδιών ή και κατοικίδιων, οπότε θα πρέπει να φυλάσσονται προσεκτικά, όπως και να απομακρύνονται με κατάλληλες μεθόδους τα παλιά υγρά, κάτι στο οποίο μπορούν να σας βοηθήσουν τα συνεργεία της γειτονιάς σας.

https://bit.ly/badilikia25

Τεχνικά άρθρα

Αξιολόγηση προστασίας κιβωτίου από το λιπαντικό

Η δοκιμή FZG

Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

8/2/2018

Μέχρι στιγμής η πιο εξειδικευμένη σκέψη που υπάρχει για την αξιολόγηση ενός λιπαντικού στην προστασία του κιβωτίου, είναι να περνά τις προδιαγραφές JASO. Αν κάποιος γνωρίζει πως πρέπει να εξετάζει αν το λιπαντικό που θέλει να αγοράσει περνά τις προδιαγραφές JASO, τότε ανήκει ήδη στην μειοψηφία. Ακόμα πιο λίγοι βέβαια, είναι όσοι γνωρίζουν την δοκιμή FZG. Πρόκειται για μία μέτρηση που ανέπτυξε το Ινστιτούτο Μηχανικών Ερευνών FZG (Forschungsstelle für Zahnrader und Getriebebau) που ανήκει στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

Στέλνοντάς μας η MOTUL την είδηση πως το σύνολο λιπαντικών της σειράς 7100 4Τ έχει βαθμολογηθεί με FLS>14 όπως άλλωστε και η 300V Factory Line, που φυσικά το περιμένει κανείς γιατί είναι η αγωνιστική της σειρά, ενώ η 5100 4T βαθμολογήθηκε με το επίσης αξιόλογο FLS=14, συνειδητοποιήσαμε πως βρισκόμασταν μπροστά σε ένα σημαντικό πρόβλημα. Λίγοι αναγνώστες ξέρουν τι σημαίνει FLS>14. Οπότε είναι μία ευκαιρία για μία γενικότερη ενημέρωση:

Η κλίμακα FLS, αντιστοιχεί στην δοκιμή FZG κι έχει υιοθετηθεί από τον ASTM (American Society for Testing and Materials) με την ονομασία D-5182, πρόκειται για μία κλίμακα που λειτουργεί σε 15 βαθμίδες: Από το ένα έως το 14 και μεγαλύτερο του 14… Η ανώτερη ποιοτική ένδειξη που μπορεί να έχει ένα λιπαντικό είναι >14 και η μικρότερη το 1. FLS σημαίνει “Failure Load Stage” κι αντιστοιχεί σε ένα στάδιο μέτρησης. Πιο συγκεκριμένα:

Η δοκιμή γίνεται σε ειδικά κατασκευασμένο για τον σκόπο, όργανο μέτρησης που περιστρέφει δύο γρανάζια που κατασκευάζονται πάντα με συγκεκριμένη προδιαγραφή ώστε να υπάρχει μέτρο σύγκρισης. Το όργανο αυτό, όπως φαίνεται και στις συνοδευτικές φωτογραφίες, περιστρέφει τα γρανάζια με 1450 στροφές ανά λεπτό, πράγμα που δεν ακούγεται υπερβολικό, αλλά είναι το φορτίο και η διάρκεια της δοκιμής εκείνα που παίζουν ρόλο.

η λειτουργία της μηχανής μέτρησης που ανέπτυξε το Ινστιτούτο Μηχανικών Ερευνών FZG

Κάθε εξεταζόμενο λιπαντικό, θερμαίνεται ακριβώς στους 90^ο Κελσίου πριν την δοκιμή κι αμέσως μετά ξεκινούν κύκλοι μέτρησης, ένα FLS δηλαδή. Οι κύκλοι αυτοί αντιστοιχούν σε 21.700 περιστροφές των γραναζιών που πρακτικά σημαίνει περίπου 15 λεπτά λειτουργίας. Μετά από κάθε κύκλο τα γρανάζια ελέγχονται οπτικά για μικρο-ατέλειες και σε περίπτωση που δεν υπάρχει το παραμικρό, τότε συνεχίζουν σε ένα ακόμη κύκλο. Έτσι λοιπόν ένα λιπαντικό που άντεξε δέκα κύκλους, βαθμολογείται με FLS=10.

Σε περίπτωση που το λιπαντικό φτάσει τους 14 κύκλους χωρίς να αφήσει τα γρανάζια να πάθουν την παραμικρή φθορά, τότε υπερδιπλασιάζουν το φορτίο (714.2 Nm) και ολοκληρώνουν ακόμη έναν κύκλο. Σε περίπτωση που περάσει κι αυτή την δοκιμασία, τότε βαθμολογείται με FLS>14 την μέγιστη δυνατή βαθμολογία.

Ενδεικτικά, για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης με τους κύκλους δοκιμής, μερικά φορτία που ασκούνται στα κιβώτια μοτοσυκλετών που είναι ξακουστές για την ροπή τους, και την αμεσότητα μετάδοσης είναι τα εξής:

Yamaha Vmax = 167 Nm

Kawasaki ZZR 1400 = 163 Nm

Suzuki Hayabusa = 155 Nm

Με βάση τα παραπάνω, η ένδειξη FLS>14 σημαίνει ότι το λιπαντικό που κρατάτε στα χέρια σας υπερκαλύπτει τις ανάγκες της μοτοσυκλέτας σας και φυσικά αποτελεί πλέον μία αξιολόγηση προστασίας, και όχι απλά μία προδιαγραφή καταλληλότητας, όπως είναι η JASO.

φωτογραφία της μηχανής για την δοκιμή FZG εν ώρα λειτουργίας

Η προδιαγραφή JASO ωστόσο δεν ορίζει συγκεκριμένα κριτήρια για την προστασία που κιβωτίου ταχυτήτων, πέραν της αντοχής του λιπαντικού σε υψηλές διατμητικές τάσεις, και χωρίζεται σε ξεχωριστές κατηγορίες για δίχρονους και τετράχρονους κινητήρες. Οι MA και MB (JASO MA/MB) είναι για τετράχρονους κινητήρες με ενιαίο σύστημα λίπανσης με την MB να χρησιμοποιείται όπου απαιτείται πιο χαμηλή τριβή. Αντίστοιχα για τους δίχρονους, οι σχετικές βαθμίδες της προδιαγραφής JASO είναι οι FA/FB/FC/FD με την FA και FB να διαφέρουν σε επίπεδο λιπαντικότητας και τις υπόλοιπες δύο να έχουν την ίδια λιπαντικότητα με την FB αλλά να διαφέρουν σε επίπεδο απορρυπαντικότητας με την FD να έχει το υψηλότερο. Οι προδιαγραφές JASO καθορίστηκαν από έξι οργανισμούς που έφτιαξαν μία γραμματεία:

Petroleum Association of Japan (PAJ)

Japan Automobile Manufacturers Association, Inc. (JAMA)

Society of Automotive Engineers of Japan, Inc. (JSAE)

Land Engine Manufacturers Association (LEMA)

Japan Lubricating Oil Society (JALOS)

Japan Boating Industry Association (JBIA)

και μέλη της είναι επίσης πολλοί κατασκευαστές λιπαντικών, και πανεπιστήμια.

Η JASO καθορίζει λοιπόν τις προδιαγραφές καταλληλότητας, αλλά έρχεται η δοκιμή FZG να αποδείξει εργαστηριακά σε πιο βαθμό προστατεύει κάθε λιπαντικό.

Επιπρόσθετα και με βάση τα παραπάνω, γίνεται ίσως ακόμα πιο κατανοητό πως τα λιπαντικά των μοτοσυκλετών διαφέρουν πολύ από εκείνα των αυτοκινήτων, για μία σειρά από λόγους που ξεκινούν από τις προδιαγραφές JASO και καταλήγουν στην δοκιμή FZG..

https://bit.ly/badilikia25