James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Η KTM ετοιμάζεται να πετάξει με τα φτερά της Red Bull – Μένει άλλη μία βουτιά πριν την άνοδο

Απρόσκοπτη η ροή χρήματος στο πρόγραμμα των MotoGP
Η KTM ετοιμάζεται να πετάξει με τα φτερά της Red Bull – Μένει άλλη μία βουτιά πριν την άνοδο
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

20/11/2024

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή την στιγμή η KTM έχουν το παράδοξο να έχουν φτάσει στο ευρύ κοινό από τους ίδιους, καθώς κρατούν ανοικτά χαρτιά και δίνουν συνεντεύξεις εξηγώντας νούμερα πωλήσεων και ύψος οφειλών.

Αν δεν το είχαν κάνει αυτό, τα νέα στο ευρύ κοινό θα είχαν φτάσει πολύ πιο αργά, μετά το δεύτερο κύμα απολύσεων, ωστόσο είχαν ενημερώσει εσωτερικά πως το 2024 θα είναι μία δύσκολη χρονιά και αναμένεται συρρίκνωση. Αυτή ήταν και η δική μας πηγή πληροφόρησης στην έντυπη έκδοση όταν πολλούς μήνες πριν γράφαμε ότι η KTM θα πατήσει φρένο αν και δύσκολα θα χάσει την πρώτη θέση ως ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος κατασκευαστής.

Τώρα αυτό το δεύτερο κύμα απολύσεων πρόκειται να γίνει το αμέσως επόμενο διάστημα και το παράδοξο συνεχίζεται καθώς το μαθαίνουμε πριν και όχι μετά, όπως ακριβώς συμβαίνει με όλα τα εργοστάσια σε οποιοδήποτε τομέα. Αν ο ίδιος ο Pierer και τα υπόλοιπα στελέχη δεν είχαν δώσει συνεντεύξεις, περίπου τώρα θα ακουγόντουσαν ψίθυροι πως αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Αν είχαν δείξει τα ίδια αντανακλαστικά στο θέμα των εκκεντροφόρων δεν θα είχε πάρει και το ζήτημα αυτό μεγαλύτερη έκταση από αυτή που πραγματικά έχει.

Μετά το νέο κύμα προγραμματισμένων απολύσεων που θα επηρεάσει 300 άτομα, θα μείνουν στην Αυστρία περίπου 1.000 στις γραμμές παραγωγής και ακόμη 3.000 εργαζόμενοι στα υπόλοιπα τμήματα, ξεπερνώντας συνολικά τους 4.000. Να θυμίσουμε πως η KTM είχε μέχρι και το 2022, το μεγαλύτερο R&D μοτοσυκλέτας στον κόσμο με 1.100 εργαζόμενους. Το καθαρό χρέος της εταιρείας εκτινάχθηκε από λιγότερο από 300 εκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2022 σε 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ στα μέσα του 2024 με τον Pierer να δηλώνει σε συνέντευξή του πως «το κόστος του ανθρώπινου δυναμικού στην Αυστρία εκτινάχθηκε κατά 25% μέσα σε μία τριετία. Με 95% εξαγωγική δραστηριότητα, αυτό το ποσοστό είναι δυσθεώρητο όταν ταυτόχρονα υπάρχει πίεση για συγκράτηση τιμών». Ως άνθρωπος που στο παρελθόν έχει πάρει γρήγορες και καίριες αποφάσεις, ο Pierer έκοψε άμεσα το επίδοξο πρόγραμμα των ποδηλάτων περικόπτοντας το άνοιγμα σε FELT και R Raymon. Παράλληλα η παραγωγή τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο που η ζήτηση είναι μειωμένη, θα πατήσει φρένο και οι εργαζόμενοι εκεί θα λάβουν μισθό για μία εβδομάδα 30 ωρών με τα ασφαλιστικά ταμεία να έχουν την ευθύνη αποζημίωσής. Από τον Μάρτιο οι γραμμές παραγωγής θα πρέπει να ξεκινήσουν εκ νέου με τουλάχιστον μία πλήρη βάρδια.

Η ομάδα Tech3 έχει διαβεβαιωθεί ότι μέσα σε όλα τα παραπάνω, το πρόγραμμα των MotoGP θα παραμείνει ως έχει, με τον διευθυντή της ομάδας, Herve Poncharal, να δείχνει πως αντιλαμβάνεται ότι δεν φυσάει επειδή είναι στο μάτι του κυκλώνα και όχι εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Ο Pierer που σε λίγες ημέρες θα γίνει 68, στις 25 Νοεμβρίου συγκεκριμένα, δεν άφησε τελείως ανεπηρέαστο το αγωνιστικό τμήμα. Όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει, αποσύρει την Husqvarna και την GASGAS από τους αγώνες, τουλάχιστον για το 2025. Πριν από έξι μήνες υπήρχε η συζήτηση να μπει και η MV Agusta το 2027 και αυτό προς το παρόν δεν έχει εγκαταλειφθεί ως ενδεχόμενο, δείχνοντας πως προσβλέπουν σε επίλυση έως τότε.

«Δεν είμαστε οι μόνοι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα» Δηλώνει σε δεύτερη συνέντευξή του ο Stefan Pierer, «στόχος μας να γίνουμε ακόμη πιο γρήγοροι, ακόμη πιο ευέλικτοι και μάλιστα να πάρουμε ακόμη μεγαλύτερο ρίσκο! Για ένα πράγμα να είστε βέβαιοι, δεν πρόκειται να αφήσω το έργο της ζωής μου. Είμαι τυχερός γιατί μπορούμε να αμυνθούμε στο κάστρο μας, τραβώντας δυνάμεις από τις στρατηγικές μας τοποθεσίες σε Κίνα και Ινδία».

Θεωρώ πως ο Pierer υποβαθμίζει την δουλειά του με την λέξη τύχη που ανέφερε καθώς έχει καταφέρει να πατά γερά σε διαφορετικά σημεία και όποτε κάποιο από αυτά υποφέρει από σεισμικές δονήσεις, να στηρίζει το βάρος στο άλλο πόδι μέχρι να περάσει το τρέμουλο. Σε αυτό το σημείο θα θυμίσω ένα κείμενο στην έντυπη έκδοση του MOTO σχεδόν ένα χρόνο πριν, για το πράντεφερ που παίζει ο Pierer με τον ισχυρό άντρα της Bajaj που και εκείνος στηρίζεται σε διαφορετικά σημεία επενδύοντας στην Triumph και οδηγώντας την σταδιακά σε ευθεία αντιπαράθεση με την KTM. Θα πρέπει να γυρίσει κανείς πολλές δεκαετίες πίσω τον χρόνο για να βρει την Triumph να παλεύει στο χώμα και δεν είναι τυχαίο που το κάνει εκ νέου τώρα. Όπως δεν είναι τυχαίο που και η Ducati μπαίνει σε αυτό το παιχνίδι, ως απάντηση στην επίθεση που αναμένεται από την απόκτηση της MV Agusta. Σε πρόσφατη συζήτησή μου με στελέχη της Ducati τους ρώτησα ευθέως αν μπαίνουν στο χώμα για το κέρδος, διότι προβλέπω απλά να χάνουν κεφάλαια και ήταν ξεκάθαροι: «Σε μερίδιο αγοράς προσβλέπουμε μόνο, καμία σχέση με κέρδος». Οπότε ο πόλεμος είναι γενικευμένος και τα πεδία πολλά και ανοιχτά. Η KTM έχει πάρει 448 Παγκόσμιους Τίτλους όταν ακριβώς 20 χρόνια πριν, το 2004, είχε 79 και φέτος σε μία δύσκολη οικονομικά περίοδο συγκέντρωσε άλλους 13 συνολικά. Έχει περιθώριο να πατήσει φρένο και εκεί.

Στην Αυστρία θεωρούν πως οι θετικές ανακοινώσεις δεν θα αργήσουν να έρθουν στην αρχή του 2025. Τον περασμένο Ιούνιο ο Pierer ίδρυσε την PiMa Beteiligungsverwaltung μαζί με τον κληρονόμο της Red Bull, μία εταιρεία – όχημα για να διασώσουν την Rosenbauer. Υπάρχει η φήμη στα MotoGP πως την περίοδο της πανδημίας που ο κόσμος δεν αγόραζε εξοπλισμό αναβάτη, η Red Bull παραχώρησε ευνοϊκό δάνειο στην Alpinestars για να την στηρίξει. Το ίδιο ακούγεται και τώρα πως θα κάνουν για την KTM, που εκτός από έναν νέο κύκλο δανεισμού, μπορεί να στηρίξει την ρευστότητά της και με αυτή την συνεργασία.

Αυτό που φαίνεται στον ορίζοντα είναι πως μένει άλλη μία βουτιά για την KTM, μέχρι να αρχίσει μετά το πρώτο τρίμηνο του 2025 να κολυμπά προς την επιφάνεια.