D. Domokos: Ο πρώτος βασιλιάς της σούζας!

The Wheelie King
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

9/10/2017

Ο Doug Domokos ήταν ο «Wheelie King», ο πρώτος επαγγελματίας του είδους και ο άνθρωπος που έκανε τις καλύτερες σούζες μέχρι τον θάνατό του. Είμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ’70, την εποχή που ο Evel Knievel έχει ήδη συμπληρώσει μία δεκαετία κάνοντας άλματα, και πλέον έχει έρθει η στιγμή που το αστέρι του μεσουρανεί και η καριέρα του απογειώνεται στρώνοντας τον δρόμο για ένα επάγγελμα που ως τότε πρακτικά δεν υπήρχε.

Το 1975 ο Doug Domokos ετοιμάζεται να γιορτάσει τα εικοστά του γενέθλια, και με την προτροπή ενός φίλου σχηματίζει μία ομάδα τριών ανθρώπων, για να διασκεδάζουν τον κόσμο στα διαλείμματα ανάμεσα στους αγώνες αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. Για να φτάσουμε βέβαια σε αυτό, έχει προηγηθεί μία φοβερή πενταετία. Ο Domokos καβαλούσε μοτοσυκλέτες από μικρή ηλικία, αλλά η πρώτη δική του ήρθε όταν ήταν 15 ετών. Για να την συντηρήσει, αλλά κι από πραγματικό πάθος, ο Doug ξεκίνησε ως βοηθός συνεργείου μετά το σχολείο. Είναι η εποχή που τα συνεργεία – ανά τον κόσμο κι όχι μονάχα στις ΗΠΑ- είναι πανίσχυρα και λειτουργούν με την δυναμική που σήμερα έχουν οι αντιπροσωπείες. Το συνεργείο που πιάνει δουλειά ο Domokos, το Red Bud, που τόσο θυμίζει σε όνομα την Red Bull (!) οργανώνει τοπικά πρωταθλήματα motocross στα οποία το προσωπικό βοηθά σε οργανωτικό ρόλο. Σε κάθε διάλειμμα, ο Domokos πραγματοποιεί σούζες με την μοτοσυκλέτα του μαζεύοντας κόσμο τριγύρω του που συχνά αριθμεί το σύνολο των θεατών του αγώνα. Χρόνο με τον χρόνο χτίζεται η φήμη πως όταν πηγαίνεις την μοτοσυκλέτα σου για service στο Red Bud, ο Domokos την τεστάρει πριν στην παραδώσει κάνοντας σούζες κατά μήκος της παρακείμενης σιδηροδρομικής γραμμής. Ο ίδιος χρόνια αργότερα στο βιβλίο που πρόλαβε να εκδώσει πριν τον θάνατό του, επιβεβαιώνει πως η φήμη ήταν βάσιμη. Είμαστε βέβαια σε διαφορετικές εποχές από σήμερα, και υπάρχουν πελάτες που πηγαίνουν απλά για να δώσουν την μοτοσυκλέτα τους στον Domoko και να την δουν να ξύνει το πίσω φτερό της στην άσφαλτο..

Είναι εξαιτίας αυτής της φήμης που ο Domokos και τρεις φίλοι με αντίστοιχο πάθος για τις σούζες, ξεκινούν τις επιδείξεις σε αγώνες. Από τους τρεις, ένας είναι εκείνος που εκτός από τις σούζες παθιάζεται με το χειροκρότημα του κόσμου και χτίζει την προσωπικότητα του “showman” προσπαθώντας να κρατήσει το ενδιαφέρον των θεατών στην ακμή του για κάθε διαθέσιμο λεπτό. Το αποτέλεσμα είναι να συνεχίσει μόνος του καθώς οι άλλοι δύο χάνουν το ενδιαφέρον τους και λίγο αργότερα, σχεδόν οκτώ χρόνια από την ημέρα που απέκτησε την πρώτη του μοτοσυκλέτα, κλείνει συμβόλαιο με την Kawasaki. Πλέον είναι ο πρώτος «επαγγελματίας της σούζας» ζει μονάχα από τις εμφανίσεις που πραγματοποιεί στο Supercross.

Η πρώτη επαφή με την Kawasaki δεν είναι εύκολη. Η μοτοσυκλέτα του παραδίδεται καινούρια σε κούτα, μόλις μισή ώρα πριν την έναρξη του σόου, και ο Domokos έχει μονάχα δέκα λεπτά με ένα τέταρτο στην κατοχή του για να την συνηθίσει και να την προετοιμάσει. Εκείνο το πρώτο σόου με την Kawasaki όμως έμελλε να είναι από τα πιο πετυχημένα!

Ο ίδιος θα πει αργότερα: «νόμιζα ότι αυτό θα είναι πάντα κάτι που κάνω τα Σαββατοκύριακα, ότι θα γυρνώ από πόλεις σε πόλεις με τα ταξίδια και την εμπειρία να είναι η μόνη σοβαρή ανταμοιβή. Στην καλύτερη περίπτωση θα ζούσα σαν κάποιος που δουλεύει σε τσίρκο. Ποτέ δεν πίστευα ότι δεν θα χρειαζόταν να ξανά δουλέψω στην ζωή μου. Είναι απίστευτο το πόσο γρήγορα εξελίχθηκαν τα πράγματα»!

Το 1981 τα «πράγματα» γίνονται ακόμα καλύτερα: Προσλαμβάνεται από την Honda όπου τον αντιμετωπίζει όπως μία κανονική ομάδα, κι έτσι του διαθέτει χρόνο από τους μηχανικούς της καθώς και προϋπολογισμό για να κάνει τις δικές του μετατροπές.

Αμέσως κατασκευάζουν κάτι πρωτοποριακό για την εποχή, ένα ηλεκτρικό μοτέρ στον εμπρός τροχό με δύο ταχύτητες, ώστε να συνεχίσει να γυρνά όταν ο Domokos ξεχνούσε να τον κατεβάσει. Το μοτέρ αυτό είχε διακόπτη υδραργύρου για να σταματά αμέσως μόλις ο τροχός άγγιζε το έδαφος. Ξεκινούσε το καλύτερο μέρος για την καριέρα του.

Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, από την Ιαπωνία και την Νέα Ζηλανδία, μέχρι χώρες τις Λατινικής Αμερικής που ο μοτοσυκλετισμός ήταν μία πιο ασαφής έννοια. Ενέπνευσε έτσι κι άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμα και έτσι σχηματίστηκε ανταγωνισμός στο επάγγελμα που ο ίδιος είχε δημιουργήσει. Γρήγορα λοιπόν μπήκε στην διαδικασία να αναζητεί την επόμενη μεγάλη πρόκληση που κανείς χωρίς υποστήριξη, προϋπολογισμό και φυσικά αντίστοιχο ποσό τρέλας, δεν θα μπορούσε να αντιγράψει.

Ο Domokos δεν μπορούσε φυσικά να γνωρίζει, πως εκείνη την στιγμή έριχνε τα θεμέλια και για τον τρόπο που λειτουργούν οι stuntmen της μοτοσυκλέτας, στην σημερινή εποχή!

Οι σούζες και τα σόου γινόντουσαν πλέον με όλων των ειδών τις μοτοσυκλέτες και ακόμα και σήμερα φιγουράρει η φωτογραφία του με το εξακύλινδρο KZ1300 της Kawasaki, να δείχνει με περηφάνια τους λαιμούς των εξατμίσεων του..

Από την παραπάνω ανάγκη, το 1983 παίρνει μία άδεια που εκείνη την εποχή δινόταν πιο εύκολα, και ανεβάσει την μοτοσυκλέτα στην κορυφή του Empire State Building και λίγους μήνες αργότερα ολοκληρώνει μία περιστροφή της πίστας Supercross στο Anaheim Stadium χωρίς να προσγειώσει τον εμπρός τροχό, σε μία παράσταση που έξυπνα είχε προμοταριστεί ως «στοίχημα» με τον διοργανωτή του αγώνα για 10.000 δολάρια!

Η επιτυχία αυτή έφερε και την προσπάθεια για το παγκόσμιο ρεκόρ απόστασης με σούζα, που ο Domokos στερέωσε στα 234 χιλιόμετρα! Ένα ρεκόρ που παρέμεινε δικό του για περισσότερο από μία δεκαετία και πιθανότητα θα το είχε ξανά κερδίσει και ίσως το κρατούσε και σήμερα, αν δεν έφευγε απότομα από την ζωή. Μαθαίνοντας να πετά με υπερελαφρά αεροσκάφη, ο Domokos σκεφτόταν τον τρόπο που θα τα ενσωματώσει στις μελλοντικές του παραστάσεις, όταν σκοτώθηκε στα τέλη του 2000 μαζί με τον εκπαιδευτή του, σε μία εκπαιδευτική πτήση. Η αρραβωνιαστικιά του είχε φέρει λίγο καιρό πριν στην ζωή, τον γιο τους Νικόλα.

Ακόμα και σήμερα στην εποχή του internet, το επίθετο «Domokos» μαζί με το όνομα του γιου του (Νικόλας) χρειάζεται μονάχα ένα σχόλιο για να πυροδοτήσει εικασίες για την ελληνικότητα της καταγωγής του. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ο Domokos είχε μακρινές ρίζες από την Ουγγαρία και μάλιστα το όνομα αυτό απαντάται σε ισπανικές φυλές, αν κανείς πάει ακόμη πιο πίσω… Καμία σχέση με τον Δομοκό εδώ, τις στροφές του και φυσικά το «Κατίκι Δομοκού»…

Πριν τον θάνατό του,  ο Doug Domokos είχε πλούσιο συγγραφικό έργο σε περιοδικά και είχε εκδώσει ήδη ένα βιβλίο, ενώ πλούσιο ήταν και το ανθρωπιστικό του έργο. Το Hollywood είχε ήδη αρχίσει να αποκτά επικοινωνία μαζί του, έχοντας συμμετοχή σε ταινίες όπως το Cannonball Run.

Ήταν ο πρώτος βασιλιάς της σούζας και αναμφισβήτητος στην εποχή του, θέτοντας πολλά από τα θεμέλια για μία αντίστοιχη καριέρα σήμερα. Εκτός από ταλέντο σε αυτό που έκανε, μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας του, ήταν ο τρόπος που διαχειριζόταν το κοινό και η ευγενική φυσιογνωμία του…

 

Ανεβαίνοντας με σούζα, έναν από τους πιο διάσημους δρόμους στο San Francisco:

 

---- Στην σημερινή εποχή:

Ο Dougie Lampkin πραγματοποιεί έναν ολόκληρο γύρο του Isle of Man με σούζα

Σε 14 χώρες της Ευρώπης οδηγείς 125 κυβικά με δίπλωμα αυτοκινήτου: Πώς θεσπίστηκε αυτό

Τρεις με χαρακτηριστικά παρόμοια της Ελλάδας
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

12/10/2020

Εδώ και πολλά χρόνια στην Ιταλία, μία χώρα που η διήθηση των μοτοσυκλετών στις λωρίδες αυτοκινήτων συμβαίνει με την ίδια καθολικότητα όπως κι εδώ, οι κάτοχοι διπλώματος αυτοκινήτου οδηγούν σκούτερ, παπιά κτλ έως 125 κυβικά δίχως κάποια άλλη προϋπόθεση. Υπό προϋποθέσεις ισχύει το ίδιο και στην Ισπανία και την Πορτογαλία, χώρες με παρόμοια με εμάς διείσδυση της μοτοσυκλέτας στην καθημερινή ζωή, κοιτώντας τα ποσοστά πληθυσμιακά. Είναι επίσης χώρες που δέχονται μεγάλο κύμα τουριστών κάθε χρόνο ενώ έχουν και αρκετό εγχώριο τουρισμό.

Συνολικά 14 χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αλλάξει την ισοδυναμία του διπλώματος οδήγησης αυτοκινήτου για να μικρά δίκυκλα, με έμφαση στα σκούτερ και τα παπιά.

Για το τι ισχύει αυτή την στιγμή στην Ευρώπη, υπεύθυνα και τεκμηριωμένα μπορείτε να διαβάσετε εδώ, όπου θα βρείτε και πίνακα κατάταξης ανά χώρα:


Οδήγηση μοτοσυκλέτας Α1 με δίπλωμα αυτοκινήτου: Ποιες χώρες της Ευρώπης την εφαρμόζουν και πώς

 

Πώς όμως οδηγηθήκαμε σε αυτό; Τι έχουν δει, μετρήσει και αποδείξει οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι για την οδήγηση των σκούτερ, παπιών κτλ με δίπλωμα αυτοκινήτου; Και ποιο είναι το βασικό σημείο στο οποίο έχουν στηριχθεί; Μιας και δεν πρόκειται για νέα υπόθεση, απλά πρόσφατα απασχόλησε την κοινή γνώμη στην Ελλάδα μετά τα όσα συνέβησαν εδώ, το βασικό στο οποίο εστιάζου είναι κάτι που έχει ειπωθεί σε “white paper” ή αλλιώς «Λευκή Βίβλος» από το 2001 για Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών.

Όσα θα πούμε πιο κάτω πιο ξεκάθαρα αποτυπώνονται σε MEMO που εκδίδεται στις Βρυξέλες στις 18 Ιανουαρίου 2013 και σηματοδοτεί την μετάβαση στον νέου τύπο διπλώματος που έχει την όψη κάρτας. Θα το βρείτε σαν pdf στο τέλος του άρθρου για να το κατεβάσετε ώστε να δείτε πως αυτά που λέμε είναι οι απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα αναφέρονται στην 4η σελίδα.

Από εκεί και πέρα εμείς δεν τα ακούμε για πρώτη φορά, απεναντίας είναι κάτι που οι Ιταλοί έχουν μετρήσει, υπολογίσει και αξιολογήσει χρόνια τώρα και νεότερες έρευνες στην Ισπανία έχουν δει πως υπάρχει εφαρμογή και σε αυτούς, με μείωση ατυχημάτων από την ημέρα της εξίσωσης. Έχουν εφαρμογή οι πρακτικές της Ιταλίας και της Ισπανίας σε μία άναρχη και δίχως σωστή εκπαίδευση χώρα, όπως η μικρή τραγική μας Ελλάδα; Ίσως και παραπάνω από όσο νομίζει κανείς, για αυτό πάμε να δούμε ποιος είναι ο ΠΡΩΤΟΣ και βασικός λόγος που 14 χώρες στην Ευρώπη δίνουν την δυνατότητα σε οδηγό αυτοκινήτου να οδηγήσει ένα σκούτερ ή ένα παπί:
 

Αυταπόδεικτο λοιπόν είναι το γεγονός πως η οδήγηση μοτοσυκλέτας είναι κάτι που ΚΑΤΑΚΤΙΕΤΑΙ δεν διδάσκεται. Περισσότερο από τα υπόλοιπα οχήματα στους δρόμους, η οδήγηση μοτοσυκλέτας είναι κάτι που το ΚΑΤΑΚΤΑΣ όσο ταλέντο έχεις ή δεν έχεις, και δεν το κερδίζεις με μερικά μαθήματα ακόμη κι αν περάσεις τις εξετάσεις. Όπως και το δίπλωμα του αυτοκινήτου που είσαι αναγκασμένος να γυρνάς με ένα «Ν» για να σε προσέχουν οι άλλοι. Περισσότερο όμως ισχύει αυτό για τις μοτοσυκλέτες. Για αυτό και στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να σε κάνουν να γίνεις μοτοσυκλετιστής με βήματα και όχι με εξετάσεις. Και όσο πιο νωρίς τα βήματα τόσο το καλύτερο για αυτό και σου επιτρέπουν να οδηγήσεις από τα 16 ένα σκούτερ 125 κυβικών! Μάλιστα από 16, είναι κι αυτό στον παραπάνω σύνδεσμο, αν μπείτε στον κόπο να τον δείτε.

Αν τώρα ΠΟΤΕ δεν έχεις οδηγήσει οτιδήποτε με δύο τροχούς, τότε στα 24 μπορείς να πας και να βγάλεις δίπλωμα, βγαίνοντας την επόμενη ημέρα στους δρόμους με την καινούρια σου μοτοσυκλέτα. Μην σας κάνει εντύπωση αν είναι χίλια κυβικά κιόλας, εκτός από το γεγονός πως επιτρέπεται, στην συνείδηση εκείνου που οδηγεί για πολλά χρόνια αυτοκίνητο, τα χίλια κυβικά είναι λίγα ενώ υπάρχουν δημοφιλή μοντέλα από μάρκες που τις γνωρίζει ήδη και που μπορεί να αποκτήσει με όσες μηνιαίες δόσεις τον βολεύουν. Για να μην κάνουμε διαφήμιση κοιτάξτε προς βόρεια Ευρώπη μεριά και είναι και από τα μηνύματα που παίρνουμε συχνά: «Να πάρω το… τάδε (*1.200 κυβικά) για πρώτη μοτοσυκλέτα που βρίσκω με τόσες δόσεις;» Η απάντησή μας είναι πάντα όχι, και να πάρει κάτι μικρό – συμβουλή που δεν ακολουθεί κανείς… Κι αυτοί είναι αρκετοί, δεν είναι λίγοι.

Οι άνθρωποι που αποφασίζουν για αυτά τα πράγματα στις υπόλοιπες χώρες, σε αντίθεση με την εικόνα που βλέπουμε εδώ, δεν είναι πολιτικοί καριέρας 50-55-60 χρονών ή και παραπάνω που το μόνο που ξέρουν για τις μοτοσυκλέτες είναι πως είναι καλές για να τους ακολουθούν ως προστασία και όσα είχαν δει σε βιντεοκασέτες του ’80. Δεν είναι υπερβολή το παραπάνω, αλλά η πραγματική εικόνα που έχουμε δει πολύ πρόσφατα πηγαίνοντας μία βόλτα από το Υπουργείο. Οι άνθρωποι που εισηγούνται στις υπόλοιπες χώρες είναι μοτοσυκλετιστές οι ίδιοι και με βαθιά γνώση για αυτό που κάνουν. Δεν βασίζονται στην περιπτωσιολογία όπως το αμίμητο «έχουν δει πολλά τα μάτια μου». Για αυτό και επιμένουν πως η οδήγηση μοτοσυκλέτας είναι κάτι που το κατακτάς. Έχοντας φτιάξει όλο το νομικό πλαίσιο από το 2013 για να γίνει αυτό το βήμα και σε άλλες χώρες εκτός από αυτές που ήδη εφαρμόζεται, εξακολουθούν να βλέπουν αναβάτες 24-25 (δυστυχώς και μεγαλύτερους) να ανεβαίνουν σε μεγάλες μοτοσυκλέτες δίχως πρότερη εμπειρία. Κι έχουν μετρήσει και αποδείξει πως έτσι αυξάνονται τα ατυχήματα, αν το χρειάζεται κανείς αυτό αποδεδειγμένο και τεκμηριωμένο για να το αντιληφθεί.

Ως ακόμη ένα μέτρο για να σε δελεάσουν να πας στις μεγάλες μοτοσυκλέτες με μικρά βήματα και όχι απότομα, είναι να σου επιτρέπουν να οδηγείς παπιά, σκούτερ κτλ έως 125 κυβικά με το δίπλωμα αυτοκινήτου. Μιας και ήδη ξέρεις να χειρίζεσαι ένα μεγαλύτερο όχημα και βασιζόμενοι στο αίσθημα της αυτοσυντήρησης που φέρει ο καθένας. Εκείνος που δεν ξέρει ισορροπία έτσι κι αλλιώς δεν θα ανέβαινε ποτέ στην σέλα. Με το ίδιο σκεπτικό που ένας πατέρας επιτρέπεται να νοικιάσει το καλοκαίρι ένα βαρκάκι και να βγάλει δύο παιδιά στα βαθιά, χωρίς να έχει καμία ναυτοσύνη.

Κανείς που του επιτρέπεται να βγάλει δίπλωμα για μεγάλη μοτοσυκλέτα δεν θα πάει βήμα – βήμα, εκεί μην περιμένετε το αίσθημα της αυτοσυντήρησης διότι έχει περάσει εξετάσεις και θεωρεί τον εαυτό του έτοιμο. Αλλά αποδεδειγμένα δεν είναι, κι από μόνος του δεν πρόκειται να κάνει το σταδιακό βήμα. Μελλοντικά η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να σου απαγορέψει τελείως να βγάλεις δίπλωμα ανεξαρτήτως κυβισμού αλλά πριν φτάσουμε εκεί, σε δελεάζει να ξεκινήσεις την μοτοσυκλετιστική σου ζωή με κάτι μικρό.

Ούτε και αυτό το έχει αφήσει στην τύχη του όμως. Έβαλε όριο στην αναλογία κιλών ανά ίππο που δεν υπήρχε και αύξησε την ενεργητική ασφάλεια ενώ απαγόρευσε και την απουσία συνδυασμένου φρένου. Διότι ξέρει πώς φρενάρουν οι δύο τροχοί και είναι βέβαιη πως ακόμη κι αν το αναλύσεις σε έναν νέο αναβάτη, στο φρενάρισμα πανικού θα κάνει εκείνο που ξέρει. Όταν δοκιμάζαμε τα πρώτα 125αρια με τα νέα φρένα, παίρναμε σχόλια για το Aprilia RS που κάποτε έπιανε 170 τελική και για τα φρένα που είναι υπερβολή και «εντάξει μωρέ έτσι όπως τα έχουν κάνει σταματούν και με την σόλα παπουτσιού». Ωστόσο η αλήθεια που το γενικό σύνολο αδυνατούσε να δει, είναι πως τα 125άρια προετοιμαζόντουσαν για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Αντιθέτως τώρα θα δείτε πως μερικοί έχουν συγκρατήσει την εικόνα ενός «δίχρονου διάολου» όταν τους πουν για 125 κυβικά, ενώ πριν μερικά χρόνια κορόιδευαν για την ανυπαρξία δύναμης και τα υπερβολικά φρένα! Σε ανθρώπους που ξέρουν γιατί πράγμα μιλούν, κάνοντας σχέδια σε βάθος 40-50 ετών (η «Λευκή Βίβλος» έχει ορίζοντα το 2050) δίνουμε περισσότερη βαρύτητα αντί για ανθρώπους σε ένα ελληνικό υπουργείο που νομοθετούν για τις μοτοσυκλέτες με κριτήρια… ντομάτας! Κι έπειτα η Ισπανία, ως χώρα που έχει πρόσφατα κάνει την κίνηση της εξίσωσης έχει μετρήσει μείωση ατυχημάτων, με πάρα πολλούς τουρίστες, παραπτώματα κατανάλωσης αλκοόλ κτλ στους δρόμους της…