Τα μοτο-ταξί στο Ναϊρόμπι αλλάζουν συνήθειες

Για την εμφάνιση αυτή φταίει Ολλανδός καλλιτέχνης
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

13/6/2018

Σε ολόκληρη την Αφρική, αλλά και πολλές χώρες της Ν. Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, οπουδήποτε δηλαδή οι ανάγκες μετακίνησης αυξάνονται αντιστρόφως ανάλογα με το εισόδημα, κυριαρχούν τα moto-taxi. Ίσως η πιο πολυτελής πλευρά τους είναι η εικόνα που παρουσιάζουν στην Γαλλία, όπου Honda Goldwing περιμένουν να σε παραλάβουν από το αεροδρόμιο, για παράδειγμα, προσφέροντας κράνος με σκουφάκι μίας χρήσης, αδιάβροχα όταν χρειάζεται καθώς και μπόλικο χώρο για αποσκευές. Εδώ το ζητούμενο δεν είναι το χαμηλό κόστος, αλλά η ταχύτητα μετάβασης μέσα από τον μόνιμα μποτιλιαρισμένο αστικό ιστό του Παρισιού…

Στην Αφρική οι κατά κύριο λόγο εισαγόμενες από την Ινδία μοτοσυκλέτες που χρησιμοποιούν οι μοτο-ταξιτζήδες, προσφέρουν μία φθηνή λύση μετακίνησης την ώρα που οι δημόσιες συγκοινωνίες απέχουν έτη φωτός από την επάρκεια. Αποκαλούνται με διάφορα ονόματα, όμως σε ολόκληρη την ανατολική Αφρική έχει επικρατήσει το «Μπόντα Μπόντα» χωρίς κανείς να ξέρει πώς προέκυψε η ονομασία αυτή. Το πιθανότερο είναι να έχει βγει μεταφράζοντας τον μονοκύλινδρο ήχο…

Με τις περισσότερες αφρικανικές χώρες να επιτρέπουν την εισαγωγή ινδικών μοτοσυκλετών, όπως των Bajaj, χωρίς την επιβολή πρόσθετων δασμών και με την χρηματοδότηση για μοτοσυκλέτες να γίνεται για πρώτη φορά διαθέσιμη, οι μοτοσυκλετιστές στην Αφρική αυξάνονται με τεράστιο ρυθμό. Είναι χαρακτηριστικό πως σε ορισμένες χώρες μιλάμε για ποσοστά αυξήσεων στις πωλήσεις σε μία τάξη μεγαλύτερη του 12.000% μέσα σε μία πενταετία, καθώς από εκεί που πωλούνταν μερικές εκατοντάδες μοτοσυκλέτες, οι παραγγελίες ξεπέρασαν τα χιλιάδες μοντέλα.

Με αυτή την τρομακτική αύξηση νέων μοτοσυκλετιστών, είναι λογικό να ανθήσει και το επάγγελμα του μοτο-ταξιτζή που εξίσου γρήγορα άρχισε να πάσχει από κορεσμό. Οι πρώτοι ταξιτζήδες γνώρισαν την ευκαιρία της οικονομικής ανεξαρτησίας σε χώρες που κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί, κι έτσι σύντομα το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχουν πολλοί περισσότεροι από όσους πρακτικά μπορούσε να σηκώσει η ζήτηση. Σε αυτό βοήθησε απόλυτα και η πλήρης απουσία νομικού πλαισίου και σχεδιασμού, που διέπει το σύνολο των χωρών που δραστηριοποιούνται οι  «Μπόντα Μπόντα». Για να καταπολεμήσουν την υπερπροσφορά, οι μοτο-ταξιτζήδες της Αφρικής άρχισαν να καστομάρουν τις μοτοσυκλέτες τους, ώστε να τραβήξουν τα βλέμματα, αποτελώντας ελκυστικότερη λύση για τον υποψήφιο πελάτη. «Και στην ζούγκλα το ίδιο κάνουν τα ζώα για να προσελκύσουν το θηλυκό ή το θήραμά τους. Υπάρχουν πουλιά που διακοσμούν τις φωλιές τους με κάθε χρωματιστό αντικείμενο που θα βρουν», είναι η εξήγηση που δίνει ένας από αυτούς για την πρακτική που ακολουθούν.

Μέχρι εδώ όμως τα πράγματα δεν είχαν γίνει τσίρκο. Τσίρκο θα γινόντουσαν μόνο όταν ένας Ολλανδός συγγραφέας – καλλιτέχνης, θα συνεργαζόταν με έναν σχεδιαστή μόδας από την Ουγκάντα, διαμορφώνοντας μερικούς μοτο-ταξιτζήδες σε πραγματικό θίασο, αλλάζοντας παράλληλα τις συνήθειες των μοτο-ταξί.

Ο Ολλανδός Hoek ονόμασε την καλλιτεχνική αυτή παρέμβαση «Παραφροσύνη Μπόντα Μπόντα» αν και η τρέλα ήταν μάλλον δική του. Έπεισε μερικούς μοτο-ταξιτζήδες πως μονάχα με το customάρισμα των μοτοσυκλετών δεν θα ξεχωρίσουν κι έπρεπε να κάνουν το ίδιο και για τους εαυτούς τους. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπετε στις φωτογραφίες και έχει οδηγήσει τον Hoek σε δύο εκθέσεις φωτογραφίας, αν και τυπικά η ονομασία είναι λάθος. Κι αυτό γιατί παρόλο που στην ανατολική Αφρική ο όρος «Μπόντα Μπόντα», είναι ο πιο συνηθισμένος, συγκεκριμένα στο Ναϊρόμπι την πρωτεύουσα της Κένυας, τα μοτο-ταξί ονομάζονται «πίκι-πίκι». Είναι μία μικρή παρέμβαση βέβαια αυτή, μπροστά στην μόδα που ξεκίνησε ο Ολλανδός στο Ναϊρόμπι, την στιγμή που στην διπλανή Ουγκάντα, οι μοτο-ταξιτζήδες προσπαθούν να ξεχωρίσουν προσφέροντας στους πελάτες κράνη και ανακλαστικά γιλέκα… ενώ πλέον οργανώνονται μέσα από εφαρμογές κινητών που επίσης τα τελευταία χρόνια η χρήση τους έχει εκτοξευθεί

 

Πηγή έπνευσης του Ολλανδού μεταξύ άλλων είναι οι: Mad Max Driver, Machette, Vibze, Ghost Rider, Red Devil, Lion, The Rasta Driver αν και πολλοί στο Ναϊρόμπι δεν αναγνωρίζουν ορισμένες από τις προελεύσεις αυτές, αγνοώντας πχ, τον "Machette"

Αφιέρωμα Ομάδα ΔΙ.ΑΣ.

Ένας κοινός μοτοσυκλετιστικός κώδικας
Από τον

Λάζαρο Μαυράκη

7/12/2017

Στο τεύχος του ΜΟΤΟ που κυκλοφορεί τώρα στα περίπτερα, φιλοξενείται ένα εκτενές αφιέρωμα στην Ομάδα ΔΙ.ΑΣ., την Ομάδα Δίκυκλης Αστυνόμευσης της Άμεσης Επέμβασης, που ουσιαστικά αποτελεί την πιο… άμεση επέμβαση από οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας.
Η ιδέα να εισχωρήσουμε στα ενδότερα της Ομάδας και να αποτυπώσουμε από πρώτο χέρι τον τρόπο που λειτουργεί και αποδίδει, είναι κάτι που υπέβοσκε ως project εδώ και πολύ καιρό. Η ΔΙ.ΑΣ. είναι ίσως ό,τι πιο κοντά σε εμάς που οδηγούμε και ζούμε με τις μοτοσυκλέτες, και η διαφορετική διάσταση του ρόλου που παίζει η μοτοσυκλέτα στην συγκεκριμένη υπηρεσία, είναι κάτι που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αντίστοιχο με αυτό που υπάρχει στον διπλό ρόλο των αστυνομικών-μοτοσυκλετιστών.

Θέλαμε να μάθουμε κατά πόσο είναι διαποτισμένη αυτή η υπηρεσία με την μοτοσυκλετιστική κουλτούρα ή αν αντιμετωπίζονται οι μοτοσυκλέτες ως ένα οποιοδήποτε άλλο υπηρεσιακό όχημα. Μας γοήτευε η ιδέα να επικεντρωθούμε στο ανθρώπινο στοιχείο και στους προσωπικούς προβληματισμούς των αστυνομικών που ανήκουν στην ΔΙ.ΑΣ., γιατί στο κάτω-κάτω είναι άνθρωποι που όχι απλώς καβαλάνε μηχανάκια καθημερινά στη δουλειά τους, αλλά ρισκάρουν τη ζωή τους πάνω σ’ αυτά. Θέλαμε επίσης να καταρρίψουμε ή να επιβεβαιώσουμε στερεότυπα γύρω από το ευαίσθητο αυτό θέμα, το οποίο έχει δημιουργήσει τόσους αστικούς μύθους, που είναι δυσανάλογα πολλοί σε σχέση με την επταετή διάρκεια –μέχρι σήμερα- ζωής της Ομάδας.


Η μέχρι τώρα εμπειρία μας από προσπάθειες να κάνουμε κάτι ανάλογο που απαιτούσε την συνεννόηση με τις υπηρεσίες του δημοσίου και δη των σωμάτων ασφαλείας ή του στρατού, μας προϊδέαζε για έναν γολγοθά συνεννοήσεων με αμφίβολη αποτελεσματικότητα. Παρόλα αυτά αποφασίσουμε να το επιχειρήσουμε και όπως απέδειξε η ιστορία, πράξαμε σοφά. Διότι η Ομάδα ΔΙ.ΑΣ., από τη διοίκησή της μέχρι και τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας, έχει μια εντελώς διαφορετική, ανοιχτή και σύγχρονη νοοτροπία, που μας εξέπληξε ευχάριστα. Η αμέριστη υποστήριξη του project από τη μεριά τους, ήταν η πρώτη ένδειξη ότι πράγματι δεν είναι τυχαίο γεγονός το ότι είχαμε να κάνουμε με πραγματικούς μοτοσυκλετιστές.

Σε κάθε στάδιο υλοποίησης της ιδέας, επιβεβαιωνόταν το παραπάνω παντοιοτρόπως με λύσεις και προτάσεις που βρισκόντουσαν πριν καν δημιουργηθούν τα προβλήματα. Η γραφειοκρατία νικήθηκε γιατί είχαμε να κάνουμε με ανθρώπους που λειτουργούν με το προφανές και το αποτελεσματικό και όχι μόνο με ευθυνόφοβους τυπολάτρες. Αυτή είναι και η σημαντικότερη ένδειξη της σύγχρονης αστυνομίας, με ανθρώπους που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι και πώς πρέπει να γίνει για να είναι αποτελεσματικοί.


Αυτό το τελευταίο το είδαμε και οι ίδιοι στην πράξη. Περνώντας μια ολόκληρη μέρα με ανθρώπους της ΔΙ.ΑΣ. ζήσαμε από όσο πιο κοντά γινόταν καταστάσεις και μιλήσαμε με τους αστυνομικούς που βρίσκονται καθημερινά στο δρόμο. Βιώσαμε το εντυπωσιακά υψηλό επίπεδο της εκπαίδευσής τους (με ένα πολύ μικρό μέρος να αποτυπώνεται στις φωτογραφίες που εικονογραφούν το άρθρο) και τον ρόλο που καλείται να παίξει η μοτοσυκλέτα σε ένα σύνθετο και επικίνδυνο περιβάλλον. Όσοι διαβάσετε το συγκεκριμένο αφιέρωμα θα γίνετε –όπως κι εμείς- αποδέκτες των προβληματισμών αλλά και της ψυχοσύνθεσης των ανθρώπων που αποτελούν την Ομάδα σε κάθε βαθμίδα της ιεραρχίας, αλλά και τους δεσμούς που προκύπτουν με τις μοτοσυκλέτες τους. Θα διαπιστώσετε ότι η μοτοσυκλέτα παίζει έναν τεράστιο ρόλο στην διαμόρφωση της φιλοσοφίας τους και τέλος, θα επιβεβαιώσετε ακόμη μια φορά ότι ο κοινός μοτοσυκλετιστικός κώδικας είναι πάνω από μορφές εξουσίας, από ρόλους και προκαταλήψεις.