Νέες προδιαγραφές Euro5+: Τι αλλάζουν στη ζωή μας

Έρχονται από το 2024
εθρο5
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

7/2/2023

Οι προδιαγραφές Euro 5 εξαφάνισαν πολλούς κινητήρες, όχι μόνο λόγω των αυστηρότερων ορίων στις εκπομπές ρύπων, αλλά και του υψηλού κόστους για τους κατασκευαστές να προσαρμόσουν όλους τους κινητήρες τους σε αυτές.

Οι Euro5 προδιαγραφές επέβαλαν για πρώτη φορά στους κατασκευαστές να “εγγυηθούν” πως τα συστήματα “καθαρισμού” των καυσαερίων και οι αναθυμιάσεις των καυσίμων θα λειτουργούσαν άψογα για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα.

Με απλά λόγια, ο κάθε κατασκευαστής θα έπρεπε σε κάθε έναν κινητήρα που κατασκευάζει να κάνει δοκιμές και να τον εξοπλίσει με ειδικά ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης που παρακολουθούν τη λειτουργία του, ώστε να είναι βέβαιο πως για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα οι εκπομπές ρύπων του θα είναι εντός ορίων.

Τα συστήματα OBD 1 (On Board Diagnostics) που επέβαλαν ουσιαστικά οι προδιαγραφές Euro 5, παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την ποιότητα καύσης του κινητήρα και την ποιότητα των καυσαερίων που εκπέμπει, χρησιμοποιώντας αισθητήρες που ανιχνεύουν αν ολοκληρώθηκε με επιτυχία η καύση του μείγματος μέσα στο θάλαμο καύσης, αλλά και αν ο καταλύτης “καθάρισε” αποτελεσματικά τα καυσαέρια. Ταυτόχρονα, οι κατασκευαστές θα πρέπει να “εγγυηθούν” πως το σύστημα παρακολούθησης και καθαρισμού των καυσαερίων θα λειτουργεί άψογα για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα.

Μέχρι σήμερα, αυτές οι δοκιμές μπορούσαν να γίνουν εν μέρει πρακτικά και εν μέρει θεωρητικά, κρατώντας το κόστος προσαρμογής ενός παλαιότερου κινητήρα στις προδιαγραφές Euro5 σε λογικά επίπεδα.

Συγκεκριμένα για την προσαρμογή ενός κινητήρα Euro 4 στις προδιαγραφές Euro5, ο κατασκευαστής έπρεπε να αλλάξει την ECU, να αλλάξει τον ψεκασμό, να προσθέσει κλειστό κύκλωμα για τις αναθυμιάσεις της βενζίνης στο ρεζερβουάρ και να προσθέσει αισθητήρα για την παρακολούθηση της ποιότητας των καυσαερίων μετά τον καταλύτη.

Οι Euro 5+ που ξεκινούν από το 2024 για όποιο νέο μοντέλο θα παρουσιαστεί την επόμενη χρονιά και θα ισχύσουν πλήρως για όλα τα καινούρια δίκυκλα που θα πωλούνται από το 2025. Δηλαδή το 2025 θα πρέπει όλα να έχουν προσαρμοστεί στις Euro5+ και να έχουν νέες εγκρίσεις τύπου.

euro5

Τι καινούριο φέρνουν οι Euro5+; Σε γενικές γραμμές θα κάνουν τα δίκυκλα ακριβότερα, διότι τα περισσότερα από αυτά θα χρειαστούν νέες ECU, νέους ψεκασμούς και νέες εξατμίσεις, ενώ η διαδικασία δοκιμών για την έγκριση τύπου επιβάλει πλέον τουλάχιστον 15.000 χιλιόμετρα πραγματικής χρήσης του κινητήρα και όχι θεωρητικό υπολογισμό των εκπομπών ρύπων του σε 35.000 χιλιόμετρα. Μιλάμε δηλαδή για μια ΠΟΛΥ πιο ακριβή και χρονοβόρα διαδικασία δοκιμών.

Έτσι ενώ το όριο των εκπομπών δεν αλλάζει επί της ουσίας, εν τούτοις η αλλαγή της διαδικασίας ελέγχου θα έχει επιπτώσεις στο κόστος προσαρμογής και εξέλιξης των κινητήρων.

Όμως πέρα από το κόστος και τις τεχνικές αλλαγές, οι Euro5+ φέρνουν κάτι νέο στον κόσμο των δίκυκλων, που όμως ήδη υπάρχει στα αυτοκίνητα και έχει πολύ μεγάλη σχέση με τα… ΚΤΕΟ!

Μιλάμε φυσικά για την αναγκαστική χρήση των OBD II, δηλαδή της κεντρική μονάδας παρακολούθησης λειτουργίας του κινητήρα, η οποία όχι μόνο “βλέπει” την ποιότητα λειτουργίας του κινητήρα όπως η OBD I, αλλά ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ στη λειτουργία του κινητήρα αν διαπιστώσει πως οι εκπομπές ρύπων δεν είναι πλέον εντός ορίων.

euro5

Συγκεκριμένα αν διαγνώσει πως πάνω από τρεις φορές οι εκπομπές ρύπων ήταν μεγαλύτερες από τα προβλεπόμενα όρια ή αν διαπιστώσει πως η καύση του μείγματος δεν ολοκληρώθηκε σωστά για περισσότερες από τρεις φορές, τότε στον πίνακα των οργάνων θα μένει μόνιμα αναμμένη η ένδειξη σφάλματος (Check Engine) και ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πάει στο συνεργείο να δει τι ακριβώς συμβαίνει. Επίσης η OBD II αποθηκεύει όλες τις περιπτώσεις που ο αισθητήρας “λ” και οι αισθητήρες του ψεκασμού διαγνώσουν σφάλμα.

Στην περίπτωση που το Check Engine μείνει μόνιμα αναμμένο, τότε η ECU θα περιορίζει ή ακόμα και θα διακόπτει τη λειτουργία του κινητήρα.

Εννοείται πως δεν μπορείς να περάσεις ΚΤΕΟ με αναμμένο το Check Engine (στις άλλες χώρες βρε, μην αγχώνεστε…) και εννοείται πως οποιαδήποτε μετατροπή στο σύστημα εξαγωγής (κυρίως εξαγωγής, διότι κάποια συστήματα OBD II είναι ευαίσθητα και στις αλλαγές του συστήματος εισαγωγής) θα χρειάζεται αναγκαστικά πλήρη επαναπρογραμματισμό (αν έχουν αυτή τη δυνατότητα) σε διαφορετική περίπτωση θα μειώνουν την απόδοση του κινητήρα ή θα διακόπτουν τη λειτουργία του.

Στα αυτοκίνητα αυτό συμβαίνει ήδη και συγκεκριμένα στα Diesel με AD Blue δεν παίρνει εμπρός ο κινητήρας αν το δοχείο του AD Blue αδειάσει και στα Plug-In Hybrid δεν δουλεύει ο κινητήρας εσωτερικής καύσης αν υπάρχει βλάβη στο σύστημα μπαταριών-ηλεκτροκινητήρα. Ακόμα και αν έχει βλάβη ένας αισθητήρας που σχετίζεται με την παρακολούθηση των εκπομπών ρύπων, τότε το όχημα ακινητοποιείται.

Όλα αυτά μπορεί να μην επηρεάζουν σε τίποτα τις επιδόσεις των δικύκλων, όμως θα ανατρέψουν πολλά στην αγορά – ειδικά στην Ελλάδα.

Δεν χρειάζεται να κάνουμε επιστημονική ανάλυση για να καταλάβουμε πως τα παπιά έχουν αβέβαιο μέλλον, ούτε θέλει ιδιαίτερη φαντασία για να δεις ποιος θα πληρώσει τη μεγάλη αύξηση του κόστους των νέων διαδικασιών εγκρίσεων τύπου.

Επίσης τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα και για τις εταιρείες από την Κίνα που έχουν πολλούς διαφορετικούς κινητήρες και εκ των πραγμάτων θα πρέπει να τους περιορίσουν αν θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί σε τιμές.

Ήδη οι Ιάπωνες έχουν μειώσει των αριθμό των διαφορετικού τύπου κινητήρων στο ελάχιστο     

   

Τεχνική ανάλυση πλαισίων: Ποιο είναι το σωστό κέντρο βάρους

Η απομυθοποίηση των μύθων
1
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

17/10/2023

Η αδυναμία κατανόησης της πολυπλοκότητας σχεδιασμού μιας μοτοσυκλέτας και της τεχνολογικής προόδου σε όλους τους τομείς, έχει οδηγήσει στη δημιουργία ορισμένων μύθων που στοιχειώνουν τον μοτοσυκλετισμό επί δεκαετίες. Ένας τέτοιος μύθος αφορά και το “Κέντρο Βάρους” μιας μοτοσυκλέτας, όπου για κάποιο λόγο έχει επικρατήσει η άποψη πως “καλό” είναι μόνο το “χαμηλό κέντρο βάρους”. Αυτή η γενίκευση, όπως και όλες οι γενικεύεις σε αυτή τη ζωή, οδηγεί σε εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα για το πώς πρέπει να είναι σχεδιασμένη μια μοτοσυκλέτα για να έχει την επιθυμητή συμπεριφορά για την χρήση που προορίζεται.

Ο καλύτερος τρόπος για να σπάσεις έναν τέτοιο μύθο είναι να ανατρέξεις στην ιστορία και να αναλύσεις τα προβλήματα και τις λύσεις που έβρισκαν οι μηχανολόγοι την εκάστοτε εποχή. Σε ό,τι αφορά το “ιδανικό κέντρο βάρος”, τότε η τεχνολογική εξέλιξη των μοτοσυκλετών της Yamaha τις τελευταίες δεκαετίες είναι το καλύτερο παράδειγμα που μπορείς να χρησιμοποιήσεις.

Η Yamaha με την φιλοσοφία GENESIS στις αρχές της δεκαετίας του ’80 έβαλε τις βάσεις για διαλυθεί η κακή φήμη που είχαν οι ιαπωνικές superbike σχετικά με τη συμπεριφορά τους στη γρήγορη οδήγηση, αλλά και για την σταθερότητά τους στις υψηλές ταχύτητες.

Έχοντας ως βασική προτεραιότητα τη γρήγορη συναρμολόγηση στις γραμμές παραγωγής, τα ιαπωνικά εργοστάσια χρησιμοποιούσαν μέχρι τότε ατσάλινα περιμετρικά πλαίσια με βιδωτό το κάτω τμήμα ώστε να μπαίνουν εύκολα και γρήγορα μέσα τους οι ογκώδεις αερόψυκτοι τετρακύλινδροι κινητήρες.

Τα τεράστια μεταξόνια, οι ανοιχτές γωνίες κάστερ και οι μεγάλης διαμέτρου εμπρός τροχοί ήταν τα μόνα όπλα που είχαν για να περιορίσουν την εμφάνιση επικίνδυνων ταλαντώσεων.

Με το FZ750 Genesis το 1985 η Yamaha ανέτρεψε οριστικά τον βασικό σχεδιασμό των ιαπωνικών superbike, σχεδιάζοντας έναν τετρακύλινδρο με το μπλοκ των κυλίνδρων του να έχουν 45⁰ κλίση εμπρός. Αυτή η αρχιτεκτονική ου κινητήρα επέτρεψε τον σχεδιασμό ενός πλαισίου που συνδέει (σχεδόν) ευθύγραμμα τον λαιμό με τον άξονα του ψαλιδιού και την ίδια στιγμή το κέντρο βάρος του κινητήρα  χαμηλώνει και το βάρος της κεφαλής πλησιάσει τον εμπρός τροχό. Μεταφέροντας το βάρος του κινητήρα πιο χαμηλά και πιο κοντά στον εμπρός τροχό, αυτομάτως δημιούργησαν μια μοτοσυκλέτα που ήταν πολύ πιο σταθερή στις υψηλές ταχύτητες από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές της. Ο μύθος πως το χαμηλό κέντρο βάρους είναι το απόλυτο “καλό” μόλις δημιουργήθηκε!

2

Την ίδια στιγμή όμως θυσίασαν μεγάλο μέρος της ευελιξίας. Για να “διορθώσουν” το πρόβλημα που δημιουργήθηκε από το χαμηλό κέντρο βάρους κοντά στον εμπρός τροχό, κατέφυγαν στη λύση ενός μικρού εμπρός τροχού 16”, κάτι που ταλαιπώρησε τη ζωή μας μέχρι και το 1998, όταν πλέον τον εγκατέλειψε και η Honda στο τελευταίο CBR900RR που κατασκεύασε. Οι εμπρός τροχοί των 16” έγιναν ξαφνικά το μαγικό χάπι που θεραπεύει κάθε νόσο και κάθε σχεδιαστική μαλ… και στον πειρασμό επέπεσαν ακόμα και οι ευρωπαίοι κατασκευαστές όπως η Ducati στα πρώτα Paso και 851.

Το πρόβλημα των εμπρός τροχών 16” δεν ήταν τόσο το μικρό μέγεθός τους για τις συνθήκες των δημόσιων δρόμων, όσο η ελλιπής τεχνολογία των ελαστικών σε ό,τι αφορά τους σκελετούς τους, με αποτέλεσμα οι μοτοσυκλέτες να αντιδρούν απότομα. Στα πρώτα Fireblade η Honda ζήτησε από την Bridgestone να φτιάξει ένα ειδικό εμπρός ελαστικό 16”, το οποίο θα έχει εξωτερική διάμετρο ίδια με τα ελαστικά των 17”, κάτι που ανάγκασε την Bridgestone να αυξήσει το πλάτος του στα 130mm από 120mm ώστε να πετύχει μια προοδευτική καμπυλότητα στην κορόνα του.

4

Κατανοώντας το πρόβλημα, η Yamaha εγκαταλείπει τους μικρούς εμπρός τροχούς των 16” στα FZR και με την ισχυρότερη ακαμψία των νέων γιγαντιαίων πλαισίων Delatabox, αρχίζει να χρησιμοποιεί πιο γρήγορα γεωμετρικά χαρακτηριστικά.

Όμως τη νέα μεγάλη αναθεώρηση του “ιδανικού κέντρου βάρους” στις σύγχρονες μοτοσυκλέτες θα την κάνει με ένα μοντέλο που δεν ήταν supersport. Μιλάμε φυσικά για το TDM 850, την πρώτη μοτοσυκλέτα της Yamaha που είχε κινητήρα με Tri-Axis κιβώτιο ταχυτήτων, το οποίο μείωνε σημαντικά το μήκος του κινητήρα, καθώς ο στρόφαλος, και οι άξονες του κιβωτίου ταχυτήτων δεν ήταν πλέον ο ένας πίσω από τον άλλον.

3

Η ιδέα αυτή έδειξε τα πραγματικά της πλεονεκτήματα λίγα χρόνια αργότερα στην πρώτη R1, επιτρέποντας στους σχεδιαστές του πλαισίου της να κρατήσουν το μεταξόνιο κάτω από τα 1.400mm και την ίδια στιγμή να βάλουν ένα πολύ μακρύτερο ψαλίδι, αλλά και να φέρουν τον στρόφαλο του τετρακύλινδρου κινητήρα των 1000 κυβικών πιο ψηλά και πιο κοντά στο σώμα του αναβάτη. Έτσι πέρα από την ιδανική κατανομή του βάρους 50/50 εμπρός-πίσω, η στροφορμή του στροφάλου (πολύ πιο έντονη στους τετρακύλινδρους εν σειρά λόγω μήκους και βάρους του στροφάλου σε σχέση με τους δικύλινδρους και τους V4) είχε ευεργετική επίδραση στην ευελιξία. Ταυτόχρονα το μακρύτερο ψαλίδι βοήθησε στην προοδευτικότερη λειτουργία της πίσω ανάρτησης, άρα και την πρόσφυση.

4

Μόνο που τα μακριά ψαλίδια από μόνα τους δεν επαρκούν για να προσφέρουν καλύτερη πρόσφυση. Ίσα-ίσα που αν βάλεις μακρύτερο ψαλίδι στη μοτοσυκλέτα σου πιθανότατα να χάσεις πρόσφυση καθώς απομακρύνεις βάρος από τον πίσω τροχό. Μακρυψάλιδο Hayabusa με ελαστικά δρόμου έχει οδηγήσει κανείς; Μιλάμε για ατελείωτα drift!

Μάλιστα το πρόβλημα της απώλειας πρόσφυσης και σταθερότητας, την ίδια στιγμή που θέλεις ευελιξία, γίνεται όλο και μεγαλύτερο όσο αυξάνεται η ιπποδύναμη.

Γι΄αυτό σήμερα στα MotoGP κυριαρχούν οι μοτοσυκλέτες με V4 κινητήρες. Το σχήμα του V4 κινητήρα φέρνει περισσότερο βάρος πίσω και ψηλά (ανάμεσα στα πόδια του αναβάτη) κάτι που χρειάζεσαι για να αλλάξεις εύκολα πορεία και να έχεις το απαιτούμενο βάρος στον πίσω τροχό όταν επιταχύνεις στις εξόδους των στροφών.

Όταν όμως η μοτοσυκλέτα είναι όρθια αυτή η κατανομή βάρους ψηλά και κοντά στον πίσω τροχό προκαλεί εύκολα σούζες, οπότε χρειάζεσαι έναν μηχανισμό που να μειώνει το ύψος της πίσω ανάρτησης και αεροδυναμικά φτερά που να κρατούν τη μούρη κάτω.

Αν καταργηθούν τα φτερά και οι μηχανισμοί μείωσης του ύψους της πίσω ανάρτησης, τότε οι μοτοσυκλέτες με V4 κινητήρες θα χάσουν τα βασικά πλεονεκτήματά τους και πιθανότατα οι τετρακύλινδρες εν σειρά θα επανέλθουν στην κορυφή. Εκτός κι αν η Yamaha έχει στα συρτάρια της κάποιο μυστικό σχέδιο Genesis II.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές πως ούτε το χαμηλό κέντρο βάρους, ούτε το υψηλό κέντρο βάρους είναι απόλυτα καλό για όλες τις μοτοσυκλέτες. Αναλόγως την τεχνολογία των ελαστικών, των αναρτήσεων, των ηλεκτρονικών και της αεροδυναμικής, αλλά κυρίως της αρχιτεκτονικής του κάθε κινητήρα και την χρήση που προορίζεται κάθε μοτοσυκλέτα, το ιδανικό κέντρο βάρους είναι εκείνο που μας δημιουργεί τα λιγότερα προβλήματα για να λύσουμε.