Νέες προδιαγραφές Euro5+: Τι αλλάζουν στη ζωή μας

Έρχονται από το 2024
εθρο5
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

7/2/2023

Οι προδιαγραφές Euro 5 εξαφάνισαν πολλούς κινητήρες, όχι μόνο λόγω των αυστηρότερων ορίων στις εκπομπές ρύπων, αλλά και του υψηλού κόστους για τους κατασκευαστές να προσαρμόσουν όλους τους κινητήρες τους σε αυτές.

Οι Euro5 προδιαγραφές επέβαλαν για πρώτη φορά στους κατασκευαστές να “εγγυηθούν” πως τα συστήματα “καθαρισμού” των καυσαερίων και οι αναθυμιάσεις των καυσίμων θα λειτουργούσαν άψογα για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα.

Με απλά λόγια, ο κάθε κατασκευαστής θα έπρεπε σε κάθε έναν κινητήρα που κατασκευάζει να κάνει δοκιμές και να τον εξοπλίσει με ειδικά ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης που παρακολουθούν τη λειτουργία του, ώστε να είναι βέβαιο πως για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα οι εκπομπές ρύπων του θα είναι εντός ορίων.

Τα συστήματα OBD 1 (On Board Diagnostics) που επέβαλαν ουσιαστικά οι προδιαγραφές Euro 5, παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την ποιότητα καύσης του κινητήρα και την ποιότητα των καυσαερίων που εκπέμπει, χρησιμοποιώντας αισθητήρες που ανιχνεύουν αν ολοκληρώθηκε με επιτυχία η καύση του μείγματος μέσα στο θάλαμο καύσης, αλλά και αν ο καταλύτης “καθάρισε” αποτελεσματικά τα καυσαέρια. Ταυτόχρονα, οι κατασκευαστές θα πρέπει να “εγγυηθούν” πως το σύστημα παρακολούθησης και καθαρισμού των καυσαερίων θα λειτουργεί άψογα για τουλάχιστον 35.000 χιλιόμετρα.

Μέχρι σήμερα, αυτές οι δοκιμές μπορούσαν να γίνουν εν μέρει πρακτικά και εν μέρει θεωρητικά, κρατώντας το κόστος προσαρμογής ενός παλαιότερου κινητήρα στις προδιαγραφές Euro5 σε λογικά επίπεδα.

Συγκεκριμένα για την προσαρμογή ενός κινητήρα Euro 4 στις προδιαγραφές Euro5, ο κατασκευαστής έπρεπε να αλλάξει την ECU, να αλλάξει τον ψεκασμό, να προσθέσει κλειστό κύκλωμα για τις αναθυμιάσεις της βενζίνης στο ρεζερβουάρ και να προσθέσει αισθητήρα για την παρακολούθηση της ποιότητας των καυσαερίων μετά τον καταλύτη.

Οι Euro 5+ που ξεκινούν από το 2024 για όποιο νέο μοντέλο θα παρουσιαστεί την επόμενη χρονιά και θα ισχύσουν πλήρως για όλα τα καινούρια δίκυκλα που θα πωλούνται από το 2025. Δηλαδή το 2025 θα πρέπει όλα να έχουν προσαρμοστεί στις Euro5+ και να έχουν νέες εγκρίσεις τύπου.

euro5

Τι καινούριο φέρνουν οι Euro5+; Σε γενικές γραμμές θα κάνουν τα δίκυκλα ακριβότερα, διότι τα περισσότερα από αυτά θα χρειαστούν νέες ECU, νέους ψεκασμούς και νέες εξατμίσεις, ενώ η διαδικασία δοκιμών για την έγκριση τύπου επιβάλει πλέον τουλάχιστον 15.000 χιλιόμετρα πραγματικής χρήσης του κινητήρα και όχι θεωρητικό υπολογισμό των εκπομπών ρύπων του σε 35.000 χιλιόμετρα. Μιλάμε δηλαδή για μια ΠΟΛΥ πιο ακριβή και χρονοβόρα διαδικασία δοκιμών.

Έτσι ενώ το όριο των εκπομπών δεν αλλάζει επί της ουσίας, εν τούτοις η αλλαγή της διαδικασίας ελέγχου θα έχει επιπτώσεις στο κόστος προσαρμογής και εξέλιξης των κινητήρων.

Όμως πέρα από το κόστος και τις τεχνικές αλλαγές, οι Euro5+ φέρνουν κάτι νέο στον κόσμο των δίκυκλων, που όμως ήδη υπάρχει στα αυτοκίνητα και έχει πολύ μεγάλη σχέση με τα… ΚΤΕΟ!

Μιλάμε φυσικά για την αναγκαστική χρήση των OBD II, δηλαδή της κεντρική μονάδας παρακολούθησης λειτουργίας του κινητήρα, η οποία όχι μόνο “βλέπει” την ποιότητα λειτουργίας του κινητήρα όπως η OBD I, αλλά ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ στη λειτουργία του κινητήρα αν διαπιστώσει πως οι εκπομπές ρύπων δεν είναι πλέον εντός ορίων.

euro5

Συγκεκριμένα αν διαγνώσει πως πάνω από τρεις φορές οι εκπομπές ρύπων ήταν μεγαλύτερες από τα προβλεπόμενα όρια ή αν διαπιστώσει πως η καύση του μείγματος δεν ολοκληρώθηκε σωστά για περισσότερες από τρεις φορές, τότε στον πίνακα των οργάνων θα μένει μόνιμα αναμμένη η ένδειξη σφάλματος (Check Engine) και ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πάει στο συνεργείο να δει τι ακριβώς συμβαίνει. Επίσης η OBD II αποθηκεύει όλες τις περιπτώσεις που ο αισθητήρας “λ” και οι αισθητήρες του ψεκασμού διαγνώσουν σφάλμα.

Στην περίπτωση που το Check Engine μείνει μόνιμα αναμμένο, τότε η ECU θα περιορίζει ή ακόμα και θα διακόπτει τη λειτουργία του κινητήρα.

Εννοείται πως δεν μπορείς να περάσεις ΚΤΕΟ με αναμμένο το Check Engine (στις άλλες χώρες βρε, μην αγχώνεστε…) και εννοείται πως οποιαδήποτε μετατροπή στο σύστημα εξαγωγής (κυρίως εξαγωγής, διότι κάποια συστήματα OBD II είναι ευαίσθητα και στις αλλαγές του συστήματος εισαγωγής) θα χρειάζεται αναγκαστικά πλήρη επαναπρογραμματισμό (αν έχουν αυτή τη δυνατότητα) σε διαφορετική περίπτωση θα μειώνουν την απόδοση του κινητήρα ή θα διακόπτουν τη λειτουργία του.

Στα αυτοκίνητα αυτό συμβαίνει ήδη και συγκεκριμένα στα Diesel με AD Blue δεν παίρνει εμπρός ο κινητήρας αν το δοχείο του AD Blue αδειάσει και στα Plug-In Hybrid δεν δουλεύει ο κινητήρας εσωτερικής καύσης αν υπάρχει βλάβη στο σύστημα μπαταριών-ηλεκτροκινητήρα. Ακόμα και αν έχει βλάβη ένας αισθητήρας που σχετίζεται με την παρακολούθηση των εκπομπών ρύπων, τότε το όχημα ακινητοποιείται.

Όλα αυτά μπορεί να μην επηρεάζουν σε τίποτα τις επιδόσεις των δικύκλων, όμως θα ανατρέψουν πολλά στην αγορά – ειδικά στην Ελλάδα.

Δεν χρειάζεται να κάνουμε επιστημονική ανάλυση για να καταλάβουμε πως τα παπιά έχουν αβέβαιο μέλλον, ούτε θέλει ιδιαίτερη φαντασία για να δεις ποιος θα πληρώσει τη μεγάλη αύξηση του κόστους των νέων διαδικασιών εγκρίσεων τύπου.

Επίσης τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα και για τις εταιρείες από την Κίνα που έχουν πολλούς διαφορετικούς κινητήρες και εκ των πραγμάτων θα πρέπει να τους περιορίσουν αν θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί σε τιμές.

Ήδη οι Ιάπωνες έχουν μειώσει των αριθμό των διαφορετικού τύπου κινητήρων στο ελάχιστο     

   

KTM: Πίσω ανάρτηση με έλασμα αντί ελατηρίου για τα Off-Road

Μια ιδέα 300 ετών επανέρχεται ως hi-tech
WP
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

27/1/2023

Τα κάρα είχαν αναρτήσεις με μεταλλικά ελάσματα και μετά από τρεις – και βάλε- αιώνες η KTM καταθέτει παντέντες μην τυχόν και της κλέψουν την ιδέα; Αυτό το ερώτημα θα βασανίσει τα διαδικτυακά καφενεία, όμως για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν τους λόγους που οδήγησαν την Αυστριακή εταιρεία να στραφεί σε αυτή τη λύση για την πίσω ανάρτηση των off-road μοτοσυκλετών (κυρίως) υπάρχουν πολλές πτυχές στην ιστορία.

Πρώτα απ’ όλα η KTM, δηλαδή η WP που της ανήκει 100% δεν είναι η πρώτη εταιρεία αναρτήσεων στη σύγχρονη εποχή που θέλει να αντικαταστήσει το κλασσικό ελατήριο με ένα μεταλλικό έλασμα.

Η Ohlins ήταν εκείνη που στις αρχές των ‘90ies είχε καταθέσει πατέντες για πίσω ανάρτηση μοτοσυκλέτας με έλασμα και μάλιστα είχε φτάσει έως το στάδιο του τελικού πρωτότυπου.

Η ανάρτηση της Ohlins ακολουθούσε την ίδια φιλοσοφία, αλλά το έλασμα ήταν οριζόντια τοποθετημένο, κατά μήκος του ψαλιδιού και η μία άκρη του έδενε σταθερά στο πλαίσιο, λίγο πάνω από το σημείο του άξονα του ψαλιδιού.

Αυτή η σχεδίαση απαιτούσε από τους κατασκευαστές να σχεδιάσουν νέα πλαίσια, με διαφορετική ακαμψία, οπότε το project δεν προχώρησε καθώς δεν μπορούσε να πουληθεί ως retro-fit στην αγορά των aftermarket για τις μοτοσυκλέτες που ήδη κυκλοφορούσαν και την ίδια στιγμή τα εργοστάσια δεν είχαν όρεξη να πετάξουν στα σκουπίδια την τεχνογνωσία που είχαν αποκτήσει μέσα από τους αγώνες στον σχεδιασμό πλαισίων και να ξεκινήσουν πάλι από την αρχή.

wp

Αντιθέτως η πατέντα της KTM (WP) έχει κάθετα τοποθετημένο το έλασμα (στο ίδιο σημείο που υπάρχει ένα συμβατικό αμορτισέρ) οπότε τα σημεία στήριξης στο πλαίσιο και το ψαλίδι δεν αλλάζουν και δεν απαιτείται εντελώς νέος σχεδιασμός.

Μια αντίστοιχης αρχιτεκτονικής πατέντα έχει καταθέσει και η Yamaha, η οποία ως γνωστόν έχει στενή εμπορική συνεργασία με την Ohlins.

Για την ιστορία, ανάρτηση με έλασμα σε σύγχρονο όχημα υψηλών επιδόσεων παραγωγής έχουν τα αμερικάνικα Corvete της GM στην πίσω ανάρτηση και είναι σχεδιασμένη από την βρετανική Lotus.

Οι λόγοι που επανεμφανίζεται τα τελευταία χρόνια η ιδέα της αντικατάστασης του ελατηρίου με έλασμα έχουν να κάνουν με το πλεονέκτημα του μικρότερου όγκου, δηλαδή του μικρότερου χώρου που καταλαμβάνει το έλασμα.

Τόσο στα σπορ αυτοκίνητα και πολύ περισσότερο στις μοτοσυκλέτες, τα χωροταξικά προβλήματα γίνονται όλο και πιο δύσκολο να λυθούν όσο περνούν τα χρόνια, κυρίως λόγω τις αύξησης του αριθμού και του όγκου των εξαρτημάτων. Τα καρμπυρατέρ έγιναν ψεκασμοί, τα φιλτροκούτια  τριπλασίασαν το μέγεθός τους όπως και οι εξατμίσεις, τα πλαίσια έγιναν νταμάρια για να υποστηρίξουν τις αυξημένες ιπποδυνάμεις και φυσικά οι νέες γεωμετρίες των πλαισίων απαιτούν όσο το δυνατόν μακρύτερο ψαλίδι χωρίς να αυξηθεί το μεταξόνιο.

Οπότε η KTM (WP) επαναφέρει την ιδέα του ελάσματος, που όπως βλέπουμε και στα αντίστοιχα σχέδια απελευθερώνει χώρο πίσω από τον κινητήρα.

wp

Επιπλέον δεν χρησιμοποιούν υδραυλικό αμορτισέρ για την απόσβεση συμπίεσης/επαναφοράς, καθώς δεν υπάρχουν (θεωρητικά) οι ταλαντώσεις εκτόνωσης των ελατηρίων και ο βαθμός συμπίεσης και εκτόνωσης ελέγχεται από το ίδιο το έλασμα και είναι προκαθορισμένο από τις ιδιότητες του υλικού κατασκευής του και του σχήματός του.

Λέμε γενικά “υλικό κατασκευής” και όχι μέταλλο, διότι στην F1 χρησιμοποιούν εδώ και δεκαετίες διαφορετικού βαθμού ακαμψίας carbon ψαλίδια, καθώς τα ψαλίδια είναι εκείνα που αναλαμβάνουν τον μεγαλύτερο ρόλο της  απόσβεσης των ανωμαλιών στις μεγάλες ευθείες όπου το downforce πλησιάζει τις μέγιστες τιμές και το αυτοκίνητο “ζυγίζει” όσο ένα μικρό φορτηγό. Οπότε δεν αποκλείουμε τη χρήση carbon ή συνδυασμό μετάλλου με ενίσχυση carbon.

wp

Ταυτόχρονα, ο αναβάτης μπορεί να ρυθμίσει υδραυλικά την προφόρτιση, ενώ με την αλλαγή του μήκους των ράβδων του μοχλικού, μπορεί να αλλάξει τα χαρακτηριστικά λειτουργίας.

Όπως κι αν έχει, η πρόοδος στην τεχνολογία της μεταλλουργίας και των συνθετικών υλικών, μπορούν να λύσουν τα προβλήματα του παρελθόντος. Επίσης οι διαφορετικές ανάγκες της κάθε εποχής γενούν νέες ιδέες ή επαναφέρουν παλιές.

Σε κάθε περίπτωση, όταν προσπαθείς να αντικαταστήσεις με ένα κομμάτι μέταλλο ή με ένα κομμάτι συνθετικού υλικού ένα περίπλοκο εξάρτημα με πολλές δεκαετίες εξέλιξης όπως είναι τα αμορτισέρ, σίγουρα χρειάζεσαι κορυφαίου επιπέδου τεχνολογία – ειδικά όταν μιλάμε για αγωνιστικές μοτοσυκλέτες όπου η νίκη είναι το μόνο ζητούμενο.