Forum Wars: Γιατί "κουνάει" μία μοτοσυκλέτα;

Μία από εκείνες τις ερωτήσεις που χρειάζονται λίστα για να απαντηθούν
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

26/4/2017

Όταν αγόρασες την μοτοσυκλέτα σου ήταν βράχος μέχρι την τελική της, όμως τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να κουνάει και δεν σου εμπνέει πλέον την ίδια εμπιστοσύνη. Τι μπορεί να έχει συμβεί; Εδώ θα βρεις τις βασικές αιτίες που μια μοτοσυκλέτα μπορεί να χάσει την σταθερότητά της.

 

Αναρτήσεις
Οι αναρτήσεις είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κοιτάξετε όταν διαπιστώσετε ότι η μοτοσυκλέτα σας δεν είναι τόσο σταθερή όσο παλιά. Κυρίως η ρύθμιση του πίσω αμορτισέρ, παίζει καθοριστικό ρόλο στην σταθερότητα της μοτοσυκλέτας στις ευθείες. Η προφόρτιση ελατηρίου θα πρέπει να ρυθμιστεί έτσι ώστε το ύψος της μοτοσυκλέτας και το sag να είναι εντός των προδιαγραφών του κατασκευαστή, είτε οδηγάτε μόνος, είτε με συνεπιβάτη και πλήρες φορτίο. Επίσης, η απόσβεση επαναφοράς (αν υπάρχει τέτοια ρύθμιση στο αμορτισέρ) θα πρέπει να προσαρμοστεί αντίστοιχα με τις αλλαγές που κάνατε στην προφόρτιση του ελατηρίου. Η εμπρός ανάρτηση, σπανίως προκαλεί κουνήματα στο τιμόνι. Όμως αν είναι υπερβολικά σκληρή/αργή στις αποσβέσεις, επιτρέπει στον εμπρός τροχό να “πηδάει” στον αέρα σε κάθε μικρή ανωμαλία, δημιουργώντας απώλεια αίσθησης και υπερβολικά ελαφρύ τιμόνι. Απώλεια αίσθησης και μειωμένη επικοινωνία με τον εμπρός τροχό προκαλεί και μια υπερβολικά μαλακή εμπρός ανάρτηση.

Σε κάθε περίπτωση, να έχετε υπόψη σας ότι κάθε 10.000 χιλιόμετρα θα πρέπει να ελέγχετε την κατάσταση των αναρτήσεών σας και αν χρειαστεί να κάνετε service ή να τις αντικαταστήσετε αν δεν ανοίγουν.

 

Ελαστικά
Αν αλλάξεις τον τύπο (μάρκα ή μοντέλο) των ελαστικών σου, μπορεί αυτό να γίνει αιτία να χάσει η μοτοσυκλέτα τη σταθερότητά της. Η σκληρότητα του σκελετού και κυρίως το σχήμα της κορώνας των ελαστικών παίζουν σημαντικό ρόλο στη σταθερότητα. Τα αγωνιστικά (track-day) ελαστικά έχουν απόλυτα τριγωνικού σχήματος κορώνα και είναι η πιο συνηθισμένη αιτία εμφάνισης κουνημάτων. Επίσης, αν οδηγείτε συχνά και κατά πλειοψηφία σε δρόμους που δεν έχουν πολλές στροφές, ο σκελετός των ελαστικών σας και η φθορά της γόμμας τους, τα μετατρέπει σε σχεδόν επίπεδα στο κέντρο τους, δημιουργώντας ένα σκαλοπάτι που το αντιλαμβάνεσαι ιδιαίτερα έντονο στην αρχή της στροφής.

Το μικρό αυτό σκαλοπάτι μπορεί να είναι αόρατο όταν τα ελαστικά έχουν λιγότερο από 1000-2000 χιλιόμετρα, όμως υπάρχει και επηρεάζει τη σταθερότητα. Ελέγξτε προσεκτικά και για πιθανές βλάβες στο σκελετό από λακκούβες. Φυσικά, οι πιέσεις των ελαστικών πρέπει να είναι σωστές και προσαρμοσμένες στο φορτίο που κουβαλάει η μοτοσυκλέτα τη δεδομένη στιγμή. Επίσης όταν αλλάζετε ελαστικά, καλό θα είναι να ελέγχετε τους ρεγουλατόρους, ώστε ο πίσω τροχός να είναι ευθυγραμμισμένος σωστά.  

 

Ξεβιδωμένη  
Σε κάποιες περιπτώσεις δεν χρειάζεται να έχεις κάνει πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα για ξεβιδωθούν ή να καταστραφούν κάποια ζωτικής σημασίας εξαρτήματα πάνω στη μοτοσυκλέτα σου. Οι ελληνικοί δρόμοι φροντίζουν να διαλύουν τανκ μέσα σε λίγες μέρες, οπότε φανταστείτε τι μπορούν να κάνουν στην μοτοσυκλέτα σας.

Τα ρουλεμάν του λαιμού είναι πολύ εύκολο να καταστραφούν και να αποκτήσουν τζόγους ακόμα και σε μια ολοκαίνουρια μοτοσυκλέτα. Μια μεγάλη λακκούβα ή μερικές άγαρμπες προσγειώσεις από σούζα αρκούν για να ξεχαρβαλώσουν τα ρουλεμάν λαιμού και φυσικά να στραβώσουν την ζάντα ή να καταστρέψουν τον σκελετό του ελαστικού.

Γενικά οποιοδήποτε εξάρτημα δεν είναι βιδωμένο όπως πρέπει και έχει τζόγους ή τρέμει (π.χ. καθρέπτες, σχάρες, βάσεις πινακίδας) μπορούν να γίνουν αιτία για εμφάνιση ταλαντώσεων στις υψηλές ταχύτητες.

 
Αξεσουάρ
Εδώ βρίσκονται οι περισσότερες αιτίες που μια σταθερή μοτοσυκλέτα μετατρέπεται σε… μεθυσμένο καράβι! Οποιαδήποτε μπαγκαζιέρα (εργοστασιακή ή after market) θέτει απευθείας περιορισμό στο βάρος και στην ταχύτητα που πρέπει να κινήστε, όταν την έχετε πάνω στη μοτοσυκλέτα σας.

Ο περιορισμός στο βάρος και την ταχύτητα δεν αφορά την αντοχή τους, αλλά την κατανομή του βάρους και την αεροδυναμική. Οι μπαγκαζιέρες βρίσκονται στο χειρότερο σημείο που θα μπορούσαν να είναι, δηλαδή πίσω από τον άξονα του πίσω τροχού και πολύ μακριά από το κέντρο βάρους της μοτοσυκλέτας. Οι μπαγκαζιέρες καταστρέφουν ΟΛΑ τα δυναμικά χαρακτηριστικά της μοτοσυκλέτας σας και θα πρέπει να είστε αρκετά προσεκτικοί όταν τις έχετε. Ακόμα κι αν δεν προκαλούν κάποια εμφανή αστάθεια, να είστε σίγουροι ότι μπορούν να σας φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση οποιαδήποτε στιγμή.

Άλλο ένα αξεσουάρ που μπορεί να αποσταθεροποιήσει τη μοτοσυκλέτα στις υψηλές ταχύτητες είναι οι χούφτες στο τιμόνι. Καθώς η πίεση του αέρα δεν είναι συμμετρική, η αεροδυναμική αντίσταση στις άκρες του τιμονιού ταλαντεύει ελαφρά το τιμόνι και η ταλάντωση αυξάνεται όσο μεγαλώνει η ταχύτητα.

Το ίδιο πρόβλημα μπορούν να προκαλέσουν οι ψηλές after market ζελατίνες, όπου εμφανίζουν υποπίεση πίσω τους και ανασηκώνουν την μοτοσυκλέτα και τον εμπρός τροχό.

            

Σε περίπτωση λοιπόν που μία μοτοσυκλέτα ήταν εξαρχής βράχος σταθερότητας, και ξαφνικά ή σιγά-σιγά άρχισε να έχει θέματα ευστάθειας, τότε αρκετά πιθανό είναι να αυθύνεται κάτι από τα παραπάνω

Pokemon και δράκοι - Φτερά και κέρατα στις ουρές των MotoGP μοτοσυκλετών

Στην κορυφή μετρά και η παραμικρή λεπτομέρεια
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

23/9/2022

Κατά τη διάρκεια των δοκιμαστικών του Mugello στον αγώνα του 2022, ο αναβάτης εξέλιξης της Aprilia, Lorenzo Savadori, εμφανίστηκε με ένα εντυπωσιακό αεροδυναμικό βοήθημα στην ουρά, που θύμιζε πολύ την αεροτομή των F1 μονοθεσίων. Στη συνέχεια, το Noale  εγκατέλειψε το συγκεκριμένο βοήθημα, όμως λίγους μήνες μετά, η Ducati έκανε τη δική της κίνηση όσον αφορά στα βοηθήματα ουράς, που δείχνουν να έχουν έρθει για να μείνουν, ενώ στα δοκιμαστικά του Motegi την εταιρεία του Borgo Panigale ακολούθησε και η Suzuki.

Διπλά φαίρινγκ, πλαϊνά “φτερά”, σχισμές που θυμίζουν βράγχια στο φέρινγκ (S 1000 RR) και τρύπες εκατέρωθεν του προβολέα (CBR900RR), αεροτομή “κουτάλι” στο κάτω μέρος του πίσω τροχού, και τώρα αεροδυναμικά βοηθήματα στην ουρά. Ο πειραματισμός στα αεροδυναμικά βοηθήματα έχει μεγάλη ιστορία, και ακόμα μεγαλύτερο μέλλον.

Καθώς διάφοροι κατασκευαστές του MotoGP μείωναν το μέγεθος των πλαϊνών αεροδυναμικών “φτερών” των μοτοσυκλετών τους, αναζητώντας τρόπους για να αυξήσουν την ταχύτητα τους, η Aprilia εφοδίασε τη μοτοσυκλέτα του Savadori στα δοκιμαστικά του Mugello στα τέλη Μαΐου του 2022, με μια νέα αεροτομή στην ουρά. Ο Aleix Espargaro μπορεί να μην δοκίμασε την αεροτομή αυτή, δήλωσε όμως τα εξής: “Είδα τα δεδομένα από την αεροσήραγγα και έχουν ενδιαφέρον. Εκ πρώτης όψεως η αεροτομή δείχνει ένα απλό τέχνασμα του marketing, όμως κάνει διαφορά. Ναι, θυμίζει την F1, αλλά φορτίζει με βάρος κάποια σημεία και πλέον στο MotoGP αναζητούμε τις λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά. Θέλουμε μεγαλύτερη φόρτιση του πίσω μέρους της μοτοσυκλέτας, δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω περισσότερο φρένο κινητήρα και πιέζω την ομάδα να μου βρουν τρόπο να φορτίσω περισσότερο το πίσω μέρος.”

Παρά τις δηλώσεις του Espargaro για ενδιαφέροντα αποτελέσματα στις δοκιμές της αεροτομής, η Aprilia στη συνέχεια εξαφάνισε το εν λόγω βοήθημα, και κανείς δεν ξανάκουσε για αυτό.

Απ’ ότι φαίνεται η αεροτομή της Aprilia φόρτιζε μεν την ουρά της μοτοσυκλέτας, πακτώνοντας την στο έδαφος στις ευθείες με ψηλές ταχύτητες, όμως στις στροφές η δύναμη του αέρα ανέπτυσσε πλευρικές δυνάμεις που δεν ήταν επιθυμητές.  

Φτάνουμε στο  Βρετανικό GP του Silverstone, στις αρχές Αυγούστου του 2022, με τη Ducati να παίρνει τη σκυτάλη από την Aprilia, παρουσιάζοντας μια νέα σειρά αεροδυναμικών βοηθημάτων για την ουρά της Desmosedici GP, που έγιναν γνωστό και ως “ουρά Στεγόσαυρου”, “Ουρά δράκου” ή ακόμα και ως… “Pokemon”. Μια νέα εποχή αεροδυναμικών… φτερών και κεράτων έδειχνε να ανατέλλει.

Δεν ξεχνάμε πως η Ducati είναι εδώ και χρόνια πρωτοπόρα στην αεροδυναμική των αγωνιστικών μοτοσυκλετών, καθώς ήταν ο πρώτος κατασκευαστής που παρουσίασε τα γνωστά, και κοινά πλέον, αεροδυναμικά βοηθήματα στα πλάγια του φαίρινγκ των MotoGP και Superbike μοτοσυκλετών, φτερά που έχουν πλέον προσαρμοστεί ακόμα και σε γυμνά μοντέλα παραγωγής.

Οι πρώτοι αναβάτες που δοκίμασαν τα συγκεκριμένα βοηθήματα στην ουρά των MotoGP μοτοσυκλετών τους ήταν οι Enea Bastianini και Jorge Martin. Τα βοηθήματα είναι τέσσερα εξογκώματα στο πάνω μέρος της ουράς που θυμίζουν φτερά, δύο από κάθε πλευρά που αλληλοκαλύπτονται, τοποθετημένα με κλίση.

Αρχικά κανείς δεν γνώριζε ποιος ακριβώς ήταν ο στόχος της Ducati με τα συγκεκριμένα φτερά, ενώ ο Martin δήλωσε μεταξύ άλλων πως “ένιωθα πως δυσκολευόμουν λίγο περισσότερο να αλλάξω κατεύθυνση, όμως στην ευθεία είχα καλύτερη αίσθηση”.

Ο Bastianini δήλωσε πως “στο φρενάρισμα η μοτοσυκλέτα είναι πιο σταθερή, και νομίζω πως αυτό είναι το δυνατό τους σημείο.”

Τα “φτερά Στεγόσαυρου” είναι σχεδιασμένα ώστε το φτερό που βρίσκεται στο εσωτερικό της στροφής να φορτίζει τον πίσω τροχό, όταν η μοτοσυκλέτα είναι υπό κλίση (όπου ο αναβάτης έχει βγάλει το σώμα του εκτός της μοτοσυκλέτας, αφήνοντας τον αέρα να κάνει τη δουλειά του με τα φτερά), και την ίδια στιγμή το απέναντι φτερό να μην παράγει κάποια αντίθετη ή ενοχλητική δύναμη.

Μια ακόμα λειτουργία των αεροδυναμικών αυτών βοηθημάτων είναι να εξομαλύνει τη ροή του αέρα στο πίσω μέρος της μοτοσυκλέτας, κατευθύνοντας τον στο κέντρο, μειώνοντας τις αναταράξεις και βοηθώντας στην επίτευξη μεγαλύτερης τελικής ταχύτητας.

Σιγά-σιγά τα συγκεκριμένα βοηθήματα εξαπλώθηκαν σε περισσότερες MotoGP μοτοσυκλέτες της Ducati, ενώ πλέον τα χρησιμοποιούν οι Francesco Bagnaia, Jack Miller, Enea Bastianini, Luca Marini, Jorge Martin, και πιο πρόσφατα απ’ όλους ο Johann Zarco. Ακόμα δεν τα έχουν φορέσει οι Fabio di Giannantonio, Marco Bezzecchi.

Καθώς τα GP διαδέχονται το ένα το άλλο, τα συγκεκριμένα “φτερά” της Ducati έχουν αλλάξει ελαφρώς σε σχήμα, όμως σε γενικές γραμμές παραμένουν στην ίδια λογική με τα πρώτα.

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στο θέμα είναι η είσοδος της Suzuki στο κλαμπ με τις “φτερωτές ουρές”-λίγο πριν την έξοδο της από το MotoGP-, όπου στο GP του Motegi αποφασίστηκε να οδηγήσει ο δοκιμαστής της φίρμας Takuya Tsuda, και αντικαταστάτης του τραυματία Mir, με δυο αεροδυναμικά βοηθήματα στην ουρά που κάποιοι χαρακτήρισαν ως… “αυτιά λαγού”.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως μόλις το έμαθε ο Alex Rins επέμεινε να οδηγήσει κι εκείνος με αυτά τα βοηθήματα. Όταν η Suzuki αρνήθηκε, τους έκανε την εξής πρόταση: “αν είμαι γρήγορος τα πρώτα λεπτά, θα έρθω στα pits και θα μου βάλετε την ουρά με τα βοηθήματα.”  Η Suzuki δέχθηκε, ο Ισπανός ανέβηκε στην κορυφή των χρόνων τα πρώτα λεπτά, μπήκε στα pits και όταν βγήκε ξανά είχε την ουρά με τα αυτιά του λαγού. Πώς τα πήγε με αυτήν; Όχι και τόσο καλά, όμως χωρίς να φταίει η ουρά, καθώς είχε βγει κίτρινη σημαία και ο Rins δεν κατάφερε να σημειώσει γρήγορο χρόνο στα λεπτά που απέμεναν.

Κι η ετυμηγορία του; “Ένιωσα πιο σταθερή τη μοτοσυκλέτα όσον αφορά στο πίσω μέρος. Με τα δεδομένα της τηλεμετρίας, συγκρίνοντας την πρώτη μου έξοδο στα δοκιμαστικά με τη δεύτερη, ήμουν ικανός να φρενάρω λίγο πιο δυνατά μέσα στη στροφή. Τουλάχιστον με λιγότερα κουνήματα. Αν τα δεδομένα που έχουν συλλέξει οι τεχνικοί είναι καλά, θα χρησιμοποιήσουμε τα βοηθήματα και στον αγώνα.”

Τέλος, να θυμίσουμε την περίπτωση του Dominique Aegerter που το 2016 είχε εμφανιστεί στο τεστ του Κατάρ με τη Moto2 μοτοσυκλέτα της Kalex να φέρει δυο carbon “φτερά” στην ουρά, στο κάτω όμως μέρος της. Αυτά είχαν στόχο να… μεγιστοποιήσουν τις αναταράξεις στο πίσω μέρος της μοτοσυκλέτας ώστε να εμποδίζουν το slip-streaming και να… φρενάρουν τους αναβάτες που τον ακολουθούσαν! Άκρως επικίνδυνη εφεύρεση, που βοήθησε τελικά τον Μάρτιο του 2016, τη Dorna να απαγορεύσει τα αεροδυναμικά βοηθήματα σε Moto2 & Moto3.

Τώρα αναμένουμε να δούμε, αν μετά τις Aprilia, Ducati και Suzuki θα ακολουθήσουν κι άλλοι κατασκευαστές στη νέα αυτή κατεύθυνση, ή αν θα… βγάλουν τις ουρές τους απ’ έξω. Και φυσικά μην αποκλείουμε την πιθανότητα να δούμε σύντομα τις εν λόγω “φτερωτές ουρές” να περνούν και στις μοτοσυκλέτες παραγωγής, είτε από τα εργοστάσια, είτε από τρίτους κατασκευαστές. Και οι αεροδυναμικές αναζητήσεις συνεχίζονται ασταμάτητες.