ΕΛΑΣΤΙΚΑ Track-day & Αγωνιστικά

Πώς επιλέγουμε γόμμα
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

30/10/2017

Τα τελευταία χρόνια οι αναβάτες των MotoGP έχουν μεγαλύτερη ελευθερία να μιλάνε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες και η ίδια η Dorna τους παρέχει ακόμα περισσότερο τηλεοπτικό χρόνο με τις δημοσιογραφικές συνεντεύξεις που διοργανώνει πριν τον αγώνα, μετά τα χρονομετρημένα δοκιμαστικά και μετά τον αγώνα. Σε αυτές πάντα κυριαρχεί το θέμα επιλογής γόμμας των ελαστικών. Παρ’ όλα αυτά, ο περισσότερος κόσμος δυσκολεύεται ακόμα να κατανοήσει τί ακριβώς καθορίζει την επιλογή σκληρότητας της γόμμας σε έναν αγώνα και γιατί βλέπει αναβάτες με μαλακιά γόμμα να κινούνται ταχύτερα στο τέλος ενός αγώνα, από αναβάτες με σκληρότερη γόμμα. Λογικά θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο, σωστά; Όχι! Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να κατανοήσουμε έναν-έναν τους παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή. Πριν από αυτό όμως θα πρέπει να κατανοήσουμε, ότι όλοι οι αναβάτες είναι υποχρεωμένοι να βάλουν ελαστικά της ίδια εταιρείας.

 

Η πίστα: Παλαιότητα ασφαλτοτάπιτα

Οι πίστες δεν έχουν όλες το ίδιο ποσοστό πρόσφυσης. Πέρα από την κατασκευή και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ασφαλτοτάπητα, η ηλικία της πίστας παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόσφυση που προσφέρει. Μια νεαρής ηλικίας πίστα αποκτά το μέγιστο κράτημά της μετά από ένα ή δύο χρόνια λειτουργίας! Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μια ολοκαίνουρια πίστα έχει ακόμα “λιπαρή” επιφάνεια λόγω της φρέσκιας πίσσας. Το κράτημα που προσφέρει είναι “μαλακό”, δηλαδή προκαλεί πρόωρο ντριφτάρισμα των τροχών.

Ένα πολύ μαλακής γόμμας ελαστικό, συνήθως δεν έχει μεγάλο πλεονέκτημα έναντι ενός σκληρότερου, όμως ακριβώς λόγω του “μαλακού” γκριπ της ασφάλτου, η διάρκεια ζωής του αυξάνεται. Οι πίστες με ολοκαίνουρια άσφαλτο έχουν πολύ έντονες διακυμάνσεις στο επίπεδο κρατήματος που προσφέρουν, αναλόγως της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Η ζέστη “λιώνει” την πίσσα και η επιφάνεια γίνεται πολύ λιπαρή, ενώ όταν δεν επικρατούν πολύ υψλές θερμοκρασίες, αυξάνονται κατακόρυφα τα επίπεδα πρόσφυσης, άρα σου επιτρέπει την χρήση σκληρότερης γόμμας. Όμως την ίδια στιγμή, γνωρίζουμε ότι τα μαλακά ελαστικά δεν έχουν αντοχή σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος.  Οπότε η λογική ότι με τα μαλακά ελαστικά θα κάνεις χρόνο και με τα σκληρότερα θα έχεις διάρκεια δεν ισχύει σε μια καινούρια πίστα.

Ούτε όμως σε μια πίστα με γερασμένο ασφαλτοτάπητα. Ακριβώς την ίδια συμπεριφορά με τις καινούριες πίστες, έχουν και οι πιο παλιές. Μόνο που εδώ τα πράγματα γίνονται αρκετά πιο περίπλοκα. Οι παλιές πίστες δεν επηρεάζονται μόνο από την θερμοκρασία, αλλά και από την χρήση που έχει γίνει πριν μερικά λεπτά. Οι παλιές πίστες μπορούν να αλλάζουν το επίπεδο πρόσφυσης μέσα σε διάστημα μικρότερο της μισής ώρας!

Το μέγιστο κράτημά τους το προσφέρουν όταν επικρατεί δροσιά και όταν έχουν μπει αρκετά οχήματα μέσα, καθαρίζοντας την επιφάνειά της. Όμως αυτό μπορεί να αλλάξει μέσα σε μερικά λεπτά, διότι το επίπεδο κρατήματος εξαρτάται από την γόμμα που έχουν αφήσει τα οχήματα πάνω της. Με άλλα λόγια, η επιφάνειά της αποκτά τις ίδιες ιδιότητες που έχουν τα λάστιχα, άρα αποκτά και τις ίδιες ευαισθησίες. Στις παλιές πίστες αρέσουν τα μαλακά ελαστικά περισσότερο και είναι πολύ φιλικές μαζί τους στη διάρκεια ενός αγώνα, όμως η υπερβολική ζέστη μπορεί να μειώσει δραματικά τα πλεονεκτήματά τους

 

Ο κινητήρας καθορίζει την γόμμα

Ένας άλλος παράγοντας που καταρρίπτει τη θεωρία ότι τα σκληρά ελαστικά αντέχουν περισσότερο είναι η δύναμη του κινητήρα. Αν η δύναμη του κινητήρα είναι πολύ μεγάλη και πολύ απότομη, τότε ένα σκληρό πίσω ελαστικό θα ντριφτάρει συνεχώς και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αυτό με την σειρά του θα προκαλέσει πρόωρη υπερθέρμανση, με αποτέλεσμα πτώση της απόδοσης.

Αντιθέτως ένα μαλακότερο ελαστικό που μπορεί να κατεβάσει την δύναμη του κινητήρα στην άσφαλτο χωρίς να ντριφτάρει συνεχώς, έχει μικρότερη φθορά και μπορεί να κρατήσεις τους χρόνους χαμηλά μέχρι το τέλος του αγώνα!

Όπως βλέπουμε δηλαδή, οι παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή γόμμας είναι πιο σύνθετοι από την απλοποιημένη αντίληψη ότι τα σκληρά αντέχουν και τα μαλακά κρατάνε. Κυρίως όμως, αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι οι βασικότεροι παράγοντες μεταβάλλονται διαρκώς κατά την διάρκεια της ημέρας και ότι αρκεί ένα μικρό σύνεφο να μπει μπροστά από τον ήλιο για μερικά λεπτά και η τέλεια επιλογή ελαστικού που είχες κάνει όλη την ημέρα να πάρει στράφι, ειδικά από τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι τα ελαστικά που χρησιμοποιούν φέτος στα MotoGP είναι πάρα πολύ ευαίσθητα ακόμη και στην παραμικρή μεταβολή των συνθηκών, κάτι που παραδέχτηκαν και οι άνθρωποι της Michelin.

 

Riding tips

Οδηγικές τεχνικές για ασφαλέστερη-γρηγορότερη οδήγηση
Από τον

Λάζαρο Μαυράκη

7/12/2016

Η οδήγηση της μοτοσυκλέτας είναι μια τέχνη που βασίζεται σε πολύ μεγάλο ποσοστό στην εμπειρία. Όσο σωστά κι αν εκπαιδευτείς η εμπειρία είναι αυτή που σε κάνει καλύτερο αναβάτη στην πράξη. Πολλές φορές μάλιστα κάνουμε πράγματα και ενέργειες τις οποίες… δεν ξέρουμε ότι τις κάνουμε, αλλά συμβαίνουν γιατί με την τριβή και το "γράψιμο" χιλιομέτρων πάνω στη σέλα της μοτοσυκλέτας βγαίνουν ανακλαστικά και υποσυνείδητα. Φανταστείτε λοιπόν την βελτίωση που μπορούμε να έχουμε όταν μάθουμε τι είναι αυτό που κάνουμε και ποιες είναι οι επιδράσεις που έχει στην οδήγησή μας, αφού πλέον θα ξέρουμε τι συμβαίνει κάθε φορά και γιατί. Διαβάστε την πρώτη φουρνιά των μικρών tips που ίσως σας κάνουν πιο ασφαλείς, να οδηγείτε πιο γλυκά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγείτε γρηγορότερα. Έπεται και συνέχεια!

 

Πίσω φρένο για ισορροπία


Αυτό που θα περιγράψουμε αμέσως τώρα, έχει ευεργετικές εφαρμογές όσο κινείστε μέσα σε περιβάλλον με αυξημένη κίνηση. Όλοι μας έχουμε βρεθεί να εκτελούμε ασκήσεις ισορροπίας ανάμεσα στα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα με μικρές ταχύτητες και κατά γενική ομολογία είναι ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια της οδήγησης. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα, όταν οδηγείτε μια ογκώδη και βαριά μοτοσυκλέτα με ένα ρεζερβουάρ-βυτίο και προσπαθείτε μέσα σ' όλα να είστε συγκεντρωμένοι ώστε το τιμόνι να περνάει πάνω από τους καθρέφτες των αυτοκινήτων, την ίδια στιγμή που έχετε και το νου σας για στραβοτιμονιές από τους γύρω σας, αλλά και για πεζούς-καμικάζι που μπορούν να πεταχτούν ανά πάσα ώρα και στιγμή.

Κατά τη διάρκεια της κίνησης ανάμεσα στα αυτοκίνητα πατήστε λίγο το πίσω φρένο

Πρόκειται για ένα δύσκολο καθήκον που απαιτεί απόλυτη προσήλωση, υψηλό επίπεδο επαγρύπνησης, άριστη συνεργασία ματιών και δεξιού καρπού και εξαιρετική ικανότητα ισορροπίας. Για τις πρώτες τρεις δεξιότητες δεν υπάρχουν και πολλά πράγματα για να βοηθήσουμε, αλλά για το τελευταίο υπάρχει ένα τρικ που θα κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Κατά τη διάρκεια της κίνησης ανάμεσα στα αυτοκίνητα πατήστε λίγο το πίσω φρένο. Έτσι, εξομαλύνεται κάπως η παροχή της δύναμης στον πίσω τροχό, ενώ είστε και σε ετοιμότητα αν χρειαστεί να ακινητοποιήσετε την μοτοσυκλέτα άμεσα. Επίσης, μειώνοντας σημαντικά την μεταφορά βάρους στα ανοιγοκλεισίματα του γκαζιού βελτιώνεται δραματικά και η ισορροπία στον κάθετο άξονα, προφανώς λόγω του ότι μας επιτρέπει να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στην κίνηση που κάνει η μοτοσυκλέτα όταν πλαγιάζει, χωρίς να μας απασχολούν οι απότομες μεταβολές του μπρος-πίσω.
Για να το κάνετε αυτό μην πατήσετε με δύναμη το πόδι σας πάνω στο λεβιέ και το… ξεχάσετε εκεί. Αντιθέτως, θέλει ένα απαλό άγγιγμα με τα δάχτυλα του ποδιού με την ελάχιστη δυνατή πίεση. Ίσα που να προσφέρει μια μικρή επιβράδυνση, δίχως να χρειαστεί να πιάσετε τον συμπλέκτη.

 

Στιγμιαίο γκάζι στα κατεβάσματα


Την ώρα που φρενάρετε κατεβάστε μια ταχύτητα και αφήστε απότομα τον συμπλέκτη. Θα αντιληφθείτε ότι οι στροφές ανεβαίνουν απότομα καθώς ο κινητήρας παλεύει να ανταποκριθεί στην ταχύτητα που έχει το πίσω ελαστικό. Αν κατεβάσετε ταχύτητες πολύ γρήγορα θα καταλήξετε με μπλοκαρισμένο τον πίσω τροχό, λόγω της συμπίεσης του κινητήρα (εκτός κι αν έχετε μοτοσυκλέτα με μονόδρομο συμπλέκτη…). Αυτό όπως καταλαβαίνετε, περιορίζει σημαντικά το πόσο γρήγορα μπορείτε να μπείτε σε μια στροφή, αφού θα πρέπει να διαχειριστείτε την πρόσφυση του πίσω τροχού την ώρα που στρίβετε. Η λύση; Στιγμιαίο ανέβασμα των στροφών. Είναι το λεγόμενο blip, που στις σύγχρονες μοτοσυκλέτες που διαθέτουν quickshifter και στα κατεβάσματα, το αναλαμβάνει η ηλεκτρονική διαχείριση του γκαζιού από την ECU. Αυτό λοιπόν που κάνουν τα bytes της ηλεκτρονικής, μπορείτε να το κάνετε εσείς manual. Ανεβάζοντας τις στροφές για να ταιριάξουν με την ταχύτητα του πίσω τροχού, ελαχιστοποιούνται οι απότομες αντιδράσεις του κινητήρα. Μπορεί να ακούγεται απλό στην περιγραφή, αλλά χρειάζεται αρκετή εξάσκηση για να γίνει σωστά καθώς είναι θέμα συγχρονισμού και αίσθησης, να συνδυαστεί η επιβράδυνση και το κατάλληλο ποσοστό του γκαζιού κάθε φορά.

Αν φρενάρετε με τα δύο δάχτυλα, χρησιμοποιήστε τα υπόλοιπα για να ανοίξετε στιγμιαία το γκάζι, μόλις πατήσετε τον συμπλέκτη και κατεβάσετε ταχύτητα, φτάνοντας τις στροφές στο επίπεδο που θεωρείτε ότι είναι εντάξει για τον συνδυασμό ταχύτητας και μικρότερης σχέσης. Αν γίνει σωστά, μπορείτε να αφήσετε την μανέτα του συμπλέκτη και να γίνει η σύμπλεξη των δίσκων αβίαστα και χωρίς παρενέργειες. Προσοχή! Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, η πίεση στο φρένο πρέπει να παραμείνει σταθερή, γι' αυτό είναι σημαντική η εξάσκηση ώστε να μπορείτε να συνδυάζετε την επιβράδυνση και το κατάλληλο ποσοστό του γκαζιού κάθε φορά. Όταν το καταφέρετε θα αποζημιωθείτε με ένα πολύ πιο ομαλό και γραμμικό στιλ οδήγησης παντού και ιδιαίτερα στις στροφές.

 

Φρένα μέσα στη στροφή για ασφάλεια και ταχύτητα


Το έχετε ίσως παρατηρήσει να συμβαίνει κατά κόρον στους αγώνες, όπου το επίπεδο εμπειρίας και αίσθησης είναι πολύ υψηλό, αλλά η αλήθεια είναι ότι μπορεί να βρει εφαρμογή και στην οδήγηση σε πραγματικές συνθήκες στο δρόμο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μόλις γίνετε κάτοχος της τεχνικής, θα οδηγείτε αυτομάτως πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ασφάλεια. Διαβάστε λοιπόν το πώς και το γιατί.
Πατώντας το μπροστινό φρένο σε μια μοτοσυκλέτα θα επιβραδύνετε, φυσικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας θα συμπιεστεί η μπροστινή ανάρτηση και θα μεταφερθεί βάρος στον μπροστινό τροχό και κατά συνέπεια θα αυξηθεί η επιφάνεια επαφής του με την άσφαλτο και παράλληλα η πρόσφυσή του. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα το να στρίψει η μοτοσυκλέτα πιο γρήγορα (λόγω της μεταβολής της γεωμετρίας), ενώ θα μπορείτε να πιέσετε περισσότερο το μπροστινό. Πρακτικά αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ταχύτητα μέσα στην στροφή.
Η εξάσκηση για την συγκεκριμένη τεχνική θα πρέπει να γίνει σε ασφαλές περιβάλλον (το καλύτερο είναι σε μια πίστα κατά τη διάρκεια ενός track day), χωρίς αυτοκίνητα στον περίγυρο, με καλή ορατότητα, και χωρίς τον κίνδυνο να χτυπήσετε σε κάποιο εμπόδιο σε περίπτωση πτώσης.

Πρακτικά αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ταχύτητα μέσα στην στροφή

Η διαδικασία πρέπει να γίνει ως εξής: Σε μια στροφή φρενάρετε λίγο πιο αργά απ' ό,τι συνήθως, ώστε να είστε στα φρένα όταν αρχίζετε να στρίβετε. Αν αισθάνεστε άνετα, φρενάρετε ακόμη πιο αργά την επόμενη φορά και στη συνέχεια ακόμη πιο μετά. Τελικά, μετά από αρκετή εξάσκηση, θα έχετε φτάσει στο σημείο να είστε στην κορυφή της στροφής την ώρα που θα απελευθερώνετε την μανέτα του φρένου από την ελάχιστη πίεση που ασκείτε και θα ανοίγετε προοδευτικά το γκάζι. Έτσι ακριβώς θα πρέπει να γίνεται: θα εναλλάσσετε το φρένο με το γκάζι ακριβώς στην κορυφή της στροφής.

Όταν φρενάρετε πιο αργά θα μπορείτε να επιταχύνετε για περισσότερη ώρα στις ευθείες, άρα θα οδηγείτε πιο γρήγορα. Επίσης, συμβάλλει και στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας, διότι η μπροστινή ανάρτηση θα είναι ήδη συμπιεσμένη, το ελαστικό θα πατάει με την μεγαλύτερη δυνατή επιφάνεια, ενώ μπορείτε να χρησιμοποιείτε την μανέτα του φρένου για να ανοίξετε ή να κλείσετε την γραμμή σας, χωρίς να διαταράσσεται η ισορροπία της μοτοσυκλέτας. Αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα για το δρόμο, ειδικά σε τυφλές στροφές όπου η χάραξη ή τυχόν εμπόδια στο δρόμο είναι απρόβλεπτα. Πάντοτε όμως πρέπει να έχετε στο νου σας την διαθέσιμη πρόσφυση του ελαστικού. Το πλάγιασμα και το στρίψιμο ταυτόχρονα απαιτεί πρόσφυση από την ίδια συγκεκριμένη πηγή. Όσο πιο πολύ πλαγιάζετε, τόσο λιγότερο μπορείτε να φρενάρετε και το αντίστροφο. Όσο πλησιάζετε στο μέγιστο φρενάρισμα, άλλο τόσο πλησιάζετε και στο όριο της πρόσφυσης. Αν το ξεπεράσετε θα βρεθείτε να σέρνεστε στην άσφαλτο με την μοτοσυκλέτα σας να ακολουθεί αυτόνομη πορεία…

Πάντοτε όμως πρέπει να έχετε στο νου σας την διαθέσιμη πρόσφυση του ελαστικού

Μείνετε συντονισμένοι για το… δεύτερο κύμα των riding tips, με συμβουλές για τις τυφλές στροφές, την χρήση του συμπλέκτη και το γυροσκοπικό φιανόμενο.