Yamaha YZF-R6 2006 - 2007

Από το

Μαύρο Σκύλο

27/8/2010

Το R6 του 2006, έφερε κυριολεκτικά τα πάνω κάτω! Το πιο ευκολοδήγητο supersport 600 της Yamaha, το καλύτερο R6 στην πίστα, το δεύτερο στην κατηγορία του με slipper συμπλέκτη, η πρώτη μοτοσυκλέτα δρόμου με ρύθμιση αργής και γρήγορης απόσβεσης συμπίεσης στο αμορτισέρ και στοπιρούνι, και η πρώτη Yamaha της ιστορίας με e-γκάζι. Είπατε κάτι; [blockquote]Ναι
στις εντυπωσιακές επιδόσεις
στην εκπληκτική οδική συμπεριφορά
στα εξαιρετικά φρένα
Όχι
στις μικρές διαστάσεις
στη μέτρια απόδοση στις χαμηλές στροφές
Γιατί
μπορεί να κερδίσει αγώνα, αλλά και να φτάσει μέχρι την πίστα οδικώς
Τι να προσέξετε
Προσέξτε περισσότερο τον ιδιοκτήτη και όχι τη μοτοσυκλέτα. Μακριά από "γκαζοφονιάδες"! Ένας σοβαρός προκάτοχος, θα πουλάει και μια σοβαρή μοτοσυκλέτα. Μακριά από σπασμένα φέρινγκ, διαρροές και περίεργους ήχους. Αυτό το R6, όπως και οι περισσότερες μοτοσυκλέτες της κατηγορίας του, πρέπει να είναι άρτιες μέχρι και την τελευταία βίδα τους. Γιατί αν δεν είναι, δύσκολα "μαζεύονται".[/blockquote]
Η Yamaha έριξε πολλή δουλειά για αυτή τη μοτοσυκλέτα. Νέες τεχνολογίες, νέες ιδέες, εντελώς νέα φιλοσοφία, και η αρχή μιας νέας γενιάς. Με καταπληκτικό πλαίσιο, φρένα από άλλον πλανήτη, υστερικό και πανίσχυρο κινητήρα, εξαιρετική κατανομή μαζών, εντυπωσιακή εμφάνιση και κορυφαίες αναρτήσεις, αυτό το R6, δεν αποτελεί μόνο μια από τις καλύτερες, ποιοτικότερες και ομορφότερες σπορ μοτοσυκλέτες της Yamaha, που έχουν δει ποτέ το φως της δημοσιότητας, αλλά ούτε και μια φυσική συνέχεια της εξέλιξης του προηγούμενου R6. Είναι ένα απότομο και τεράστιο άλμα προς τα εμπρός!
Πρώτος στόχος, η σμίκρυνση του κινητήρα και η αύξηση της απόδοσης. Μικρότερη διαδρομή στροφάλου, 7% ελαφρύτερα έμβολα, 26% ελαφρύτερος στρόφαλος, βαλβίδες τιτανίου και "κόκκινα" στις 16.000 στροφές (σύμφωνα με το δυναμόμετρό μας). Έτσι... απλά! Κούφιες χαμηλές, σαφώς πιο αδύναμες από το προηγούμενο R6, μέτρια απόδοση από τις 4.000 μέχρι και τις 8.000, ακόμα και σε σχέση με τα υπόλοιπα 600 της κατηγορίας, αλλά απίστευτη και ασταμάτητη δύναμη πάνω από τις 10.000 στροφές.
Δεύτερος στόχος, η σμίκρυνση της μοτοσυκλέτας. Μεγαλύτερο ύψος σέλας και πολύ μικρότερη απόσταση σέλας-τιμονιού. Αν είσαι μεγαλόσωμος, τα κλιπόν φτάνουν κάτω από το κράνος και τα γόνατα σχεδόν ακουμπούν στις άκρες των κλιπόν! Μείωση των πλαστικών επιφανειών, και μεγάλο μέρος του κινητήρα σε κοινή θέα.
Τρίτος στόχος, ο ήχος. Καμία σχέση με κανένα προηγούμενο R6, με το φιλτροκούτι, την εξάτμιση και τον κινητήρα να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό. Το κλασικό τετρακύλινδρο άκουσμα που μας συνόδευε δεκαετίες ολόκληρες, έδωσε τη θέση του για πάντα σε έναν άγριο, τραχύ και μπάσο ήχο, που ακόμα και στο ρελαντί... σε ξεσηκώνει.
Τέταρτος στόχος και τελειωτικός, η οδική συμπεριφορά. Απίστευτη αίσθηση ελαφρότητας. Νομίζεις πως λείπουν περισσότερα από πενήντα κιλά, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο έξι! Με τη συγκέντρωση των μαζών στο κέντρο, και με λιγότερα από 80 χιλιόμετρα ανά ώρα, το R6 αισθάνεται πολύ πιο ελαφρύ και πρόθυμο από τον πρόγονό του. Παράλληλα, η αίσθηση σιγουριάς και ασφάλειας από το σωστά ρυθμισμένο και ποιοτικό μπροστινό είναι εκπληκτική -τόσο, που όμοιά της σπάνια συναντάται σε μοτοσυκλέτα παραγωγής.
Ομοίως και τα φρένα. Όσο καλά και να φρενάρεις, πάντα μένεις με την αίσθηση ότι μπορούσες κι άλλο -είναι από τα καλύτερα φρένα που έχουν φορεθεί ποτέ σε μοτοσυκλέτα παραγωγής. Το πλαίσιο χαρίζει σταθερότητα μέσα στη στροφή, και οι αναρτήσεις έχουν δεμένη και στιβαρή αίσθηση, χωρίς όμως να είναι "κούτσουρα". Αυτό το R6 θα μπορούσε εύκολα, έτσι όπως είναι, με φλας, καθρέφτες και πινακίδες, να πάρει την καρό σημαία στα χέρια ενός αγωνιζόμενου!
Όσο για το YCC-T ή πιο απλά το ηλεκτρονικό γκάζι... η απόκρισή του δεν διαφέρει καθόλου από ένα καλό σύστημα ψεκασμού! Παρότι η γκαζιέρα δεν συνδέεται άμεσα με τις πεταλούδες του ψεκασμού, δεν υπάρχει η παραμικρή υστέρηση στις εντολές του δεξιού καρπού. Ο υπολογιστής του R6 παίρνει υπ' όψη του και την πιο ανεπαίσθητη περιστροφή της γκαζιέρας, και σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που λαμβάνει από τους δεκάδες αισθητήρες που βρίσκονται πάνω στη μοτοσυκλέτα, στέλνει στον πίσω τροχό την απολύτως απαραίτητη ισχύ.
Αυτό το R6 όμως, έχει και ένα μεγάλο μειονέκτημα. Έχει τόσο μικρές διαστάσεις, που το ταξίδι μαζί του είναι μια δύσκολη υπόθεση, για έναν μεγαλόσωμο αναβάτη. Επίσης, η ουρά του είναι τόσο μικρή, που το φόρτωμα γίνεται και αυτό μπελάς. Ακόμα και μια μέτρια τσάντα στην πίσω σέλα, μπορεί να γείρει και να καλύψει εντελώς το πίσω φανάρι. Παραδόξως, η μικροσκοπική ζελατίνα και τα πλαϊνά φέρινγκ κάνουν εξαιρετική δουλειά. Το ίδιο και ο κινητήρας, που μπορεί να ταξιδεύει τη μοτοσυκλέτα αξιοπρεπέστατα ακόμα και με έκτη στο κιβώτιο.
Το R6 του 2006, είναι μια καταπληκτική μοτοσυκλέτα. Είναι τόσο ποιοτική και καλοφτιαγμένη, που φαντάζει ως φυσική προέκταση... του εαυτού σου. Και πέρα από την εμφάνιση, τον ήχο, τα φρένα, και τον κινητήρα, αυτό που πραγματικά αξίζει πάνω της, είναι ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνει ό,τι δημιουργήθηκε για να κάνει: Να κρατάει τον αναβάτη της πάντα χαμογελαστό.


ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ
Τύπος: Τετράχρονος, υγρόψυκτος, τετρακύλινδρος σε σειρά, με 2 ΕΕΚ και 4 βαλβίδες
Χωρητικότητα (cc): 599
Σχέση συμπίεσης: 12,8:1
Ανάφλεξη: Ηλεκτρονική
Τροφοδοσία: Ψεκασμός Mikuni με δύο σειρές μπεκ και ηλεκτρονικά ελεγχόμενες πεταλούδες (YCC-T)
Σύστημα εξαγωγής: 4 σε 2 σε 1
Σύστημα λίπανσης: Υγρό κάρτερ
Σύστημα εκκίνησης: Μίζα
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Τύπος συμπλέκτη: Υγρός, πολύδισκος, μονόδρομος (slipper) με ντίζα
Πρωτεύουσα μετάδοση / σχέση: Γρανάζια / 2,073
Σχέσεις ταχυτήτων: 1: 2,583 2: 2,000 3: 1,667 4: 1,444 5: 1,286 6: 1,150
Τελική μετάδοση / σχέση: Αλυσίδα / 2,813
ΠΛΑΙΣΙΟ
Τύπος: Αλουμινένιο, περιμετρικό, τύπου Deltabox, χυτό, αλουμινένιο, αφαιρούμενο υποπλαίσιο
Βάρος κενή (kg): 161
Ρεζερβουάρ / Ρεζέρβα (l): 17,5 / -
ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
Εμπρός
Τύπος: Ανεστραμμένο τηλεσκοπικό πιρούνι
Διαδρομή (mm): 120
Διάμετρος (mm): 41
Ρυθμίσεις: Προφόρτιση ελατηρίων, αργή και γρήγορη απόσβεση συμπίεσης, απόσβεση επαναφοράς
Πίσω
Τύπος: Ένα αμορτισέρ με μοχλικό
Διαδρομή (mm): 120
Ρυθμίσεις: Προφόρτιση ελατηρίου, αργή και γρήγορη απόσβεση συμπίεσης, απόσβεση επαναφοράς
ΦΡΕΝΑ
Εμπρός: Δύο δίσκοι 310mm, ακτινικές τετραέμβολες δαγκάνες Sumitomo, ακτινική τρόμπα Brembo
Πίσω: Δίσκος 220 χιλιοστών, δαγκάνα Nissin ενός εμβόλου με γλίστρα, τρόμπα Nissin
ΤΡΟΧΟΙ
Εμπρός
Ζάντα: 3,50x17’’
Ελαστικό: 120/70-17
Πίσω
Ζάντα: 5,50x17’’
Ελαστικό: 180/55-17
Ισχύς στον τροχό (ΗΡ/rpm): 113,8 / 14.300
Ροπή στον τροχό (kg.m/rpm): 6,1 / 11.700
Ο απολύτως δυνατότερος κινητήρας στα 599cc, με σχεδόν 114 ίππους στην κορύφωση της καμπύλης του. Το διάγραμμα αποτυπώνει με ακρίβεια την πραγματικότητα: Μέχρι τις 8.000 στροφές, συμβαίνουν ελάχιστα. Από εκεί και ύστερα, η ισχύς κάνει ένα άλμα και ο κινητήρας αρχίζει να δείχνει τα δόντια του. Το διάγραμμα της ροπής είναι πιο ομαλό απ’ ό,τι φαντάζεσαι οδηγώντας τη μοτοσυκλέτα, και αναμενόμενα κορυφώνεται πολύ ψηλά στο φάσμα λειτουργίας του κινητήρα.

Honda VFR800 V-TEC (2002 – 2014)

Από τον

Χρήστο Πατεράκη

10/8/2015

Διαχρονική V4

Η Honda έχει δημιουργήσει μεγάλη ιστορία γύρω από τους τετρακύλινδρους V κινητήρες της, με την παρουσία τους σε μοτοσυκλέτες παραγωγής να αρχίζει από την δεκαετία του '80. Το 2002 ήταν το νέο VFR800 V-TEC που θα έδινε συνέχεια σε αυτή την σειρά μοτοσυκλετών

H VFR 800 του 2002 ήταν μια εντελώς διαφορετική μοτοσυκλέτα στην όψη, από την VFR800i που αντικατέστησε. Oi καμπύλες που χαρακτήριζαν την προκάτοχό της έμειναν στο παρελθόν με την V-TEC να έχει πιο αιχμηρή όψη, ενώ τα δυο τελικά των εξατμίσεων τοποθετημένα ψηλά στην ουρά –όπως τα είχε και η NR750 του 1992– την διαφοροποιούσαν εντελώς. H VFR800 V-TEC είχε μια ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια σαν μοντέλο αφού επέζησε –με λίγες αλλαγές– μέχρι και το 2014, πριν αντικατασταθεί από την VFR800F με το ανεστραμμένο πιρούνι και το ένα τελικό της εξάτμισης να κατεβαίνει σε πιο συμβατική θέση. O V4 του 2002 δεν είχε το ακριβό σύστημα κίνησης των εκκεντροφόρων με γρανάζια, χάνοντας όχι μόνο τον ιδιαίτερο ήχο τους αλλά και ένα από τα χαρακτηριστικά που τον συνέδεαν με αυτούς των θρυλικών RC30/45. Σαν αντιστάθμισμα της απώλειας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήρθε το σύστημα V-TEC με τα αρχικά του να ακολουθούν το θρυλικό λογότυπο VFR στα φαίρινγκ της. Η VFR800 V-TEC φτιάχτηκε από την Honda με μια συνταγή που μόνο σε αυτήν την μοτοσυκλέτα χρησιμοποιήθηκε. Συνδυάστηκαν χαρακτηριστικά από supersport μοτοσυκλέτες, όπως το αλουμινένιο μονόμπρατσο ψαλίδι, μαζί με άλλα όπως η μεγάλη χωρητικότητα του ρεζερβουάρ αλλά και τα φρένα με την συνδυασμένη λειτουργία, για να δημιουργηθεί η sport touring VFR. Αυτό που δεν επικεντρώνεται σε ένα σημείο αλλά είναι διάχυτο παντού στην VFR, μέσα και έξω, είναι η ποιότητα κατασκευής της. Από το φινίρισμα των μετάλλων και των πλαστικών, μέχρι την συναρμογή και εν γένει την αξιοπιστία, τόσο του V4 όσο και συνολικά της μοτοσυκλέτας. Η πολύ υψηλή ποιότητα κατασκευής της είχε αντίκτυπο και στην τιμή της που ήταν αντίστοιχα ψηλή. Στα χρόνια της οικονομικής δυσπραγίας όμως, η τιμή της, σαν μεταχειρισμένης βέβαια, έχει κατέβει σημαντικά κάνοντάς την μια πολύ αξιόλογη επιλογή. Το σύστημα V-TEC, που την χαρακτήρισε, είναι μια διάταξη που αφήνει σε λειτουργία μόνο τις δυο βαλβίδες σε κάθε θάλαμο καύσης μέχρι τις 6.800 στροφές (στα αρχικά μοντέλα, γιατί μετά του 2006 αυτό γίνεται στις 6.200). Στις ψηλότερες στροφές λειτουργούν και οι τέσσερις βαλβίδες, αλλάζοντας τον ήχο του V4 και την απόδοσή του. Ιδιαίτερη είναι και η λειτουργία των φρένων, που είναι συνδυασμένη. Πατώντας μόνο το πίσω, ενεργοποιούνται και δυο έμβολα στην αριστερή εμπρός δαγκάνα. Αντίστοιχα πατώντας μόνο την μανέτα, ενεργοποιείται και ένα από τα τρία έμβολα της πίσω δαγκάνας. Τo σύστημα των φρένων – Dual Combined Brake System – άλλαξε επίσης στα μοντέλα μετά το 2006 και πλέον ενεργοποιεί ένα εμβολάκι αντί των δύο στην μπροστινή δαγκάνα. H VFR 800 V-TEC, συνδυάζει με τον δικό της τρόπο πολλά χαρακτηριστικά τόσο από τις supersport, όσο και από τις μοτοσυκλέτες τουρισμού με τον δικό της μοναδικό τρόπο. Δεν είναι ούτε πολύ γρήγορη, ούτε πολύ βαριά, Είναι "όσο πρέπει" στιβαρή για να μπορεί να διασκεδάσει τον αναβάτη της ακόμη και σε πίστα και συγχρόνως είναι τόσο άνετη που δεν κουράζει ακόμη και αν το πρόγραμμα της ημέρας περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες χιλιομέτρων. Οι αναρτήσεις τα καταφέρνουν σε όλο το φάσμα των χρήσεων πολύ καλά, με το πιρούνι να δέχεται ρύθμιση προφόρτισης και το αμορτισέρ να έχει επιπλέον ρύθμιση απόσβεσης επαναφοράς. Έχει επαρκείς χώρους για δυο αναβάτες, καλή προστασία από τον αέρα και κορυφαία εργονομία για να βολεύονται όλα τα αναστήματα. O ήχος του V4 με την αγωνιστική καταγωγή είναι πολύ ευχάριστος, η αυτονομία της είναι στα επίπεδα των τουριστικών μοτοσυκλετών, ενώ η κατανάλωσή της διαφοροποιείται σημαντικά από το πόσες βαλβίδες δουλεύουν. Αν δουλεύουν μόνο οι δυο, που μεταφράζεται σε 160 χιλιόμετρα την ώρα με έκτη, καίει γύρω στα επτά λίτρα για κάθε 100 χιλιόμετρα. Αν δουλεύουν όλες, τότε θα χρειαστεί έως και άλλα τέσσερα λίτρα. Είναι στο χέρι του αναβάτη λοιπόν, ενώ από το χέρι της Honda έχει δοθεί η προσοχή σε όλα εκείνα τα σημεία που την κάνουν ικανή να ζει για πολλά χρόνια και χιλιόμετρα. Όσον αφορά την εμφάνισή της, παρόλο που έχει ξεπεράσει την δεκαετία από την αρχική της σχεδίαση, κανείς δεν την χαρακτηρίζει παλιά, ακόμη και σήμερα.

VFR 800 V-TEC 2002 – 2013

Οι αλλαγές

2002 : Η νέα VFR άρχισε να διατίθεται και λίγους μήνες αργότερα ήρθε και η έκδοση με ABS

2004: Αλάρμ, ανάγλυφα λογότυπα, ζάντες βαμμένες γκρι

2006: Διάφανα κρύσταλλα στα φλας, διαφορετικές ρυθμίσεις στο V-TEC και τα συνδυασμένα φρένα, συμμόρφωση με προδιαγραφές Euro 3

 

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ

Τύπος: Tετράχρονος, τετρακύλινδρος σε V 90o υγρόψυκτος , 2ΕΕΚ/4 βαλβίδες

Διάμετρος επί διαδρομή (mm): 72 x 48

Κυβικά (cc): 781,7

Σχέση συμπίεσης: 11,6:1

Ανάφλεξη: Ψηφιακή         

Τροφοδοσία: Ψεκασμός PGM, σώματα 36mm

Σύστημα εκκίνησης:    Μίζα

Σύστημα εξαγωγής:  4 σε 2 σε 1 σε 2

ΜΕΤΑΔΟΣΗ

Τύπος συμπλέκτη:  Yγρός, πολύδισκος, υδραυλική οδήγηση

Σχέσεις ταχυτήτων: έξι

Τελική μετάδοση:   Αλυσίδα, γρανάζια

 

ΠΛΑΙΣΙΟ

Τύπος: Αλουμινένιο δυο δοκών, αφαιρούμενο υποπλαίσιο

Γωνία κάστερ (o):       25,5

Ίχνος (mm):            95

Μεταξόνιο (mm):  1.460

Ύψος σέλας (mm):  805

Βάρος κατασκευαστή (kg): 244

Πραγματικό βάρος γεμάτη, ζυγισμένη (Kg): 245,9

Ρεζερβουάρ/ρεζέρβα (l): 22       

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Εμπρός: Συμβατικό πιρούνι

Διάμετρος (mm):  43

Διαδρομή (mm):  108                

Ρυθμίσεις: Προφόρτιση ελατηρίων      

Πίσω:  Ένα αμορτισέρ, Showa, μοχλικό

Διαδρομή τροχού(mm): 120    

Ρυθμίσεις:   Προφόρτιση ελατηρίου, απόσβεση επαναφοράς

 

ΦΡΕΝΑ

Εμπρός: Δύο δισκόφρενα 296mm, δαγκάνες με τρία παράλληλα έμβολα, συνδυασμένη λειτουργία

Πίσω:   Δισκόφρενο 256mm, δαγκάνα με τρία έμβολα, συνδυασμένο με εμπρός αριστερά

Στα ισχυρά της φρένα υπάρχει αυτή η τρίτη αντλία -πάνω και αριστερά από την δαγκάνα- με αποστολή να ενεργοποιεί και ένα έμβολο στην πίσω δαγκάνα όταν πιέζεται η μανέτα

 

ΤΡΟΧΟΙ

Εμπρός

Ελαστικό:            120/70 - 17

Ζάντα:             3,50 x 17in

Πίσω

Ελαστικό:            180/55 –17

Ζάντα:             5,50 x 17

 

ΟΡΓΑΝΑ / ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Στροφόμετρο με αναλογική ένδειξη, οθόνη υγρών κρυστάλλων (LCD) με ενδείξεις για ταχύτητα ολικό και δύο μερικούς χιλιομετρητές / στάθμη καυσίμου / ρολόι / θερμοκρασία ψυκτικού / θερμοκρασία περιβάλλοντος, ενδεικτικές λυχνίες για νεκρά / πίεση λαδιού / μεγάλη σκάλα φώτων / φλας / διαγνωστικό κινητήρα / υψηλή θερμοκρασία ψυκτικού, πλαϊνό και κεντρικό σταντ , χειρολαβές συνεπιβάτη, immobilizer (H.I.S.S.)

 

Mεγάλο και ευανάγνωστο το αναλογικό στροφόμετρο, δεσπόζει ανάμεσα στις δυο οθόνες υγρών κρυστάλλων

Mπάσος είναι η ήχος που βγαίνει από τα φαινομενικά δυο τελικά των εξατμίσεων. Στην πραγματικότητα είναι μια ενιαία κατασκευή

 

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

Ισχύς κατασκευαστή (HP/rpm): 108,8/10.500

Ροπή κατασκευαστή (Kg.m/rpm):            8,15/8.750

Επιτάχυνση 0 - 400m (sec): 11,2

 

Ισχύς στον τροχό (ΗΡ/rpm): 93,4/10.500

Ροπή στον τροχό (kg.m/rpm): 7,3/9.000

Μέχρι να πιάσουν δουλειά όλες οι βαλβίδες -στις 6.800 στροφές - η απόδοση είναι ήρεμη και με "φουσκωμένη" την ροπή από τις πολύ χαμηλές στροφές του V4 που δεν ξέρει τι θα πει σκορτσάρισμα. Μετά το άνοιγμα του V-TEC η απόδοση κάνει άλμα, για να φθάσουν περισσότεροι από 90 ίπποι στο ελαστικό στις 10.500. Η δυναμομέτρηση αφορά μοντέλο του 2002. Μετά το 2006 η μετάβαση από τις 2 στις 4 βαλβίδες γίνεται λιγότερο απότομη. Ο αξιόπιστος V4 χρειάζεται αλλαγή λαδιών κάθε 12.000 χιλιόμετρα και έλεγχο στις βαλβίδες κάθε 24.000 χλμ.

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (l/100km)

Μέση: 7,3

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ (km)

Μέση: 301

ΤΙΜΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ (με ΦΠΑ 23%, €)

 

Έμβολο πλήρες : 131,72

Μπιέλα :203

Τελικό εξάτμισης :    909,25

Ρεζερβουάρ:   395,63

Εμπρός φτερό :   209    

Εμπρός ζάντα: 595

Μανέτα δεξιά :   35,77

Σέλα :    394

Πλαίσιο:   1.443,20

Οι προαναφερόμενες τιμές ήταν σε ισχύ τον Μάιο του 2015

 

To αλουμινένιο μονόμπρατσο Pro Arm έρχεται από μοτοσυκλέτες που έχουν πάρει παγκόσμια πρωταθλήματα