Ο Ιταλικός “μαγικός ζωμός” εναντίον της Ιαπωνικής αυτοκρατορίας

Το ανορθόδοξο “Γαλατικό χωριό” της μοτοσυκλέτας που αντιστέκεται στο σύγχρονο Καίσαρα εξ ανατολής
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

26/7/2022

To 1088 στην Bologna οι Ιταλοί Ιδρύουν το πρώτο πανεπιστήμιο στον κόσμο και είναι το αρχαιότερο πανεπιστήμιο που δεν έχει διακόψει ποτέ τη λειτουργία του. Από αυτό το Πανεπιστήμιο ο Nicolaus Copernicus έβαλε τα θεμέλια της σύγχρονης αστρονομίας και από αυτό έχουν αποφοιτήσει διάφορα γνωστά ονόματα που άλλαξαν τον κόσμο με τις τεχνολογίες που ανακάλυψαν, όπως ο κάτοχος Νόμπελ Φυσικής κύριος Guglielmo Giovanni Maria Marconi που χάρισε στην ανθρωπότητα την ασύρματη επικοινωνία, χρησιμοποιώντας την εφεύρεση του Augusto Righi που είχε φτιάξει την πρώτη συσκευή παραγωγής μικροκυμάτων, ο οποίος ήταν γεννημένος στη Bologna και καθηγητής στο πανεπιστήμιό της. Η λίστα με τα ονόματα των καθηγητών και των αποφοίτων του Πανεπιστημίου της Bologna που ήταν και είναι πρωτοπόροι στους τομείς των θετικών επιστημών είναι ατελείωτη.

Καθόλου τυχαία, στην περιοχή της Emilia Romagna και στην βόρεια Ιταλία άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια δεκάδες βιοτεχνίες υψηλής τεχνολογίας, που τροφοδοτούσε με προσωπικό αντίστοιχα υψηλού μορφωτικού επιπέδου το τοπικό πανεπιστήμιο. Το γεγονός πως η πρώτη πίστα στην Ευρώπη αποκλειστικά για οχήματα κατασκευάστηκε στη Monza, μόνο τυχαίο δεν είναι.

Ένα πραγματικό “Silicon Valley” από επιστήμονες και εφευρέτες με πρωτοποριακές ανακαλύψεις.

Έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που τα αυτοκίνητα και οι μοτοσυκλέτες αποτελούσαν υψηλής τεχνολογίας, μικρής παραγωγής, χειροποίητες κατασκευές για βαθύπλουτους βιομήχανους, γαιοκτήμονες και πολιτικά πρόσωπα, οι Ιταλικές βιοτεχνίες οχημάτων είχαν κυρίαρχη παρουσία.

Το 1957 που έφυγε από τα Grand Prix η Moto Guzzi, ως η αρχαιότερη εταιρεία μοτοσυκλετών της Ευρώπης (με συνεχή λειτουργία) είχε κερδίσει 3.339 επίσημους αγώνες, 8 Παγκόσμια Πρωταθλήματα Grand Prix, 6 Παγκόσμιους τίτλους κατασκευαστών και 11 νίκες στο Isle Of Man TT. Τα περισσότερα από τα πρωταθλήματα που είχε χάσει αυτό το διάστημα η Moto Guzzi, τα είχε κερδίσει η Gilera και τα επόμενα χρόνια τη σκυτάλη πήραν η Benelli, η MV Agusta και στη δίχρονη εποχή η Aprilia.

Gilera 500 Supercharged... τετρακύλινδρο, υγρόψυκτο με υπερσυμπιεστή του 1939

Και πώς να μην σαρώνουν τα πάντα στους αγώνες οι τρελο-Ιταλοί, όταν την Moto Guzzi την έχουν ιδρύσει δύο πιλότοι, την Gilera την έχει ιδρύσει ένας 22χρονος, την MV Agusta ένας κόμης που κατασκεύαζε ελικόπτερα και την Ducati τρία αδέρφια που έφτιαξαν την πρώτη συσκευή επικοινωνίας ραδιοκυμάτων με εμβέλεια από την Ιταλία έως τις ΗΠΑ!

Το αποτέλεσμα είναι το 1939 η Gilera να τρέχει στα GP500 με υγρόψυκτη, τετρακύλινδρη εν σειρά, με 2ΕΕΚ και μηχανικό υπερσυμπιεστή (ναι σαν το Kawasaki H2R) και το 1955 η Moto Guzzi να παρουσιάζει V8 500 με κόκκινο στις 12.000 στροφές και τελική 280km/h πραγματικά, χάρη στο φαίρινγκ της που είχε σχεδιαστεί και δοκιμαστεί στην ιδιόκτητη αεροσήραγγα της Moto Guzzi. Το 1972 η MV Agusta χρησιμοποίησε φαίρνγκ με φτερά για downforce!  

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλες οι ιταλικές εταιρείες μοτοσυκλετών είχαν ιδρυτές ενθουσιώδεις ονειροπόλους της τεχνολογίας και πάθος για τους αγώνες.

Η τέλεια συνταγή για βιοτεχνίες υψηλής τεχνολογίας και για αγωνιστικές ομάδες, αλλά εντελώς ακατάλληλη για μαζική βιομηχανική παραγωγή.

Οι βιομηχανίες χρειάζονται “business plan” και πολλούς εργάτες, κάτι που μόνο η δομή της Piaggio είχε στην Ιταλία. Η Vespa μπορεί να μην κέρδιζε παγκόσμια πρωταθλήματα και ο δίχρονος κινητήρας της να μην ήταν η επιτομή της τεχνολογίας, όμως σχεδιάστηκε για να πουλάει και όχι για να κερδίζει αγώνες και ήταν η μόνη που επέζησε οικονομικά όταν οι μοτοσυκλέτες έγιναν πλέον καταναλωτικό προϊόν.

Moto Guzzi V8

Όταν αποφάσισαν να μπουν οι Ιάπωνες στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Grand Prix έπρεπε να αντιμετωπίσουν αυτές τις “άναρχες” ομάδες Ιταλών, όπου μέχρι και το τελευταίο μέλος της ομάδας τους είχε πανεπιστημιακού επιπέδου μόρφωση και μεγάλωσε σε μια περιοχή όπου κάθε μέρα περνούσαν έξω από το σπίτι τους Ferrari, Alfa Romeo, Maserati και Lancia.

Από το 1959 που ο Shoichiro Honda δήλωσε την πρώτη μοτοσυκλέτα του στον αγώνα του Isle Of Man TT, φτάσαμε στο 1966 για να μπορέσει να πάρει η Honda την πρώτη της νίκη στα GP500 που ταυτόχρονα ήταν η πρώτη νίκη ιαπωνικού εργοστασίου στην κορυφαία κατηγορία.

Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, η Ducati χρειάστηκε μόλις έξι αγώνες για να πάρει την πρώτη της νίκη στα MotoGP, με μια μοτοσυκλέτα που σχεδίασε από το μηδέν και είχε τον πρώτο πολυκύλινδρο κινητήρα στην ιστορία της (το V4 Apollo ήταν πρωτότυπο για να πάρουν έναν διαγωνισμό προμήθειας μοτοσυκλετών της Αστυνομίας Αυτοκινητόδρομων των ΗΠΑ).

Η αγωνιστική κυριαρχία των Ιταλών στα Grand Prix δέχτηκε το πρώτο πλήγμα όταν η Suzuki εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο την γερμανική τεχνολογία των δίχρονων κινητήρων και ακολούθησε η Yamaha, πετώντας έξω από το παιχνίδι τους Ιταλούς, αλλά και την Honda με τους τετράχρονους κινητήρες.

Laverda V6 Prototype

Τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα στο εμπορικό κομμάτι, όπου η νοοτροπία και ο τρόπος λειτουργίας μικρής βιοτεχνίας δεν τους επέτρεπε να ακολουθήσουν τις εξελίξεις και να παράγουν σε μεγάλες ποσότητες πανομοιότυπα αντίγραφα.

Η περίπλοκη σχεδίαση των κινητήρων τους ήταν υπερβολικά ακριβή για μαζική παραγωγή και κάθε προσπάθεια για αύξηση της παραγωγής που θα μείωνε το κόστος κατασκευής οδηγούσε αυτομάτως σε πτώση της ποιότητας κατασκευής.

Το μέγεθος και η νοοτροπία βιοτεχνίας των Ιταλικών εταιρειών είχε επιπτώσεις και στην οικονομική τους δύναμη, κάτι που τους ανάγκαζε να αγοράζουν υποδεέστερης ποιότητας ή εντελώς ακατάλληλα περιφερειακά εξαρτήματα. Μίζες από αυτοκίνητα της Fiat, ανορθωτές, ασφαλειοθήκες και καλωδιώσεις που είχαν σχεδιαστεί για διαφορετικά μοντέλα… Ένα mix-grill περιφερειακών εξαρτημάτων που σπανίως κατάφερναν να συνεργαστούν σωστά μεταξύ τους. Τα παραδείγματα είναι άπειρα.

Τετρακύλινδρο Benelli GP350

Στο Ducati 900SS του 1990 δεν είχαν τα χρήματα για να βάλουν μεγαλύτερη γεννήτρια από των 600SS και 750SS. Ως λύση στο πρόβλημα έβαλαν μεγαλύτερη μπαταρία, που ήταν μια χαρά αν έβαζες μπρος τον κινητήρα και πήγαινες μακρινές βόλτες χωρίς πολλές στάσεις, όμως αν κυκλοφορούσες μέσα στην πόλη και έκανες συχνές στάσεις, η μπαταρία δεν προλάβαινε να φορτιστεί και η μίζα δεν είχε δύναμη να τον βάλει μπροστά. Δυο-τρεις φορές να έμενες από μπαταρία και το κόμπλερ της μίζας αποχαιρετούσε τα εγκόσμια… Ακόμα όμως κι όταν είχαν τη δυνατότητα να πάρουν τα περιφερειακά που ήθελαν, δεν είχαν την κουλτούρα της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής.

Στην Ducati 916 χρησιμοποιήσουν το πολυρυθμιζόμενο Upside/Down της Showa. Ο Castiglioni με τον Tamburini και τον Bordi ξεκαθάρισαν στους Ιάπωνες πως δεν πρόκειται να πληρώσουν παρτίδα πιρουνιών με πάνω από 10% αστοχία. Οι Ιάπωνες τους έστειλαν δύο κούτες, όπου στη μία ήταν τα πιρούνια για τη γραμμή παραγωγής και στην άλλη το 10% των πιρουνιών με τις αστοχίες που είχε διαχωρίσει ο ποιοτικός έλεγχος του ιαπωνικού εργοστασίου…

Αν είσαι η Honda που κατασκευάζεις 100 διαφορετικά μοντέλα και το ένα από αυτά (VF750F) έχει κεφαλές που αυτοκαταστρέφονται ή οι ανορθωτές καίγονται (VFR 750/800/Blackbird 1100) δεν πρόκειται να σου κολλήσει κάποιος την ταμπέλα της αναξιόπιστης εταιρείας αφού κατασκευάζεις άλλα 95 μοντέλα που δεν παθαίνουν τίποτα.

 

Ο Ayton Senna πρωταθλητής F1 με κινητήρες της Honda γυαλίζει την προσωπική του Ducati 851 SP... Branding that money cannot buy!

Το ίδιο ισχύει αν είσαι η Yamaha και όλες οι γενιές των R1 βαράνε καμπάνες και κιβώτια ή είσαι η Kawasaki και έχεις μονίμως προβλήματα με τον τρίτο κύλινδρο.

Όταν όμως κατασκευάζεις και χρησιμοποιείς έναν και μοναδικό κινητήρα σε όσες περισσότερες παραλλαγές μπορείς, τότε όποιο πρόβλημα υπάρχει χαρακτηρίζει ολόκληρη την εταιρεία.   

Morbidelli V8

Πέρα από την FIAT και την Piaggio που δεν έμπλεξαν ποτέ σοβαρά με τους αγώνες και δεν κατασκεύασαν ποτέ αυτοκίνητα ή δίκυκλα υψηλών επιδόσεων, όλες οι άλλες ιταλικές εταιρείες οχημάτων αντιμετώπιζαν σοβαρά οικονομικά προβλήματα μετά το 1970 και άλλαξαν πολλές φορές ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Καμία τους δεν ξέφυγε από τα στενά όρια της βιοτεχνίας. Ακόμα και η Ducati που σήμερα ζει τις πιο εύρωστες οικονομικά ημέρες της ιστορίας της και σημειώνει ρεκόρ πωλήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει ξεπεράσει το φάσμα των 60.000 μοτοσυκλετών ετήσιας παραγωγής, όταν η KTM και η BMW παίζουν πάνω από τις 200.000 και οι Ιάπωνες με τους Ινδούς και τους Κινέζους μιλάνε στη γλώσσα των εκατομμυρίων…

Παρ’ όλα αυτά, οι Ιταλοί είναι εκείνοι που φτιάχνουν την πιο δυνατή, την πιο αεροδυναμική και την πιο προηγμένη τεχνολογικά μοτοσυκλέτα του κόσμου…    

 

Πέθανε σήμερα ο Kenji Ekuan, σχεδιαστής των Yamaha

Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

10/2/2015

Ο Kenji Ekuan ίσως δεν μας είναι γνωστός ως όνομα, όμως γνωρίζουμε πολύ καλά την δουλειά του, αφού πρόκειται για τον ιδρητή της σχεδιαστικής εταιρεία GK στην Ιαπωνία, η οποία είχε αναλάβει των σχεδιασμό των περισσότερων μοτοσυκλετών της Yamaha από την δεκαετία του ΄60 μέχρι και σήμερα. Τα πιο γνωστά μοντέλα που φέρουν την προσωπική του υπογραφή είναι το V-Max και η R1, όμως ο Kenji Ekuan και οι συνεργάτες τους ήταν υπεύθυνοι για πολλές ακόμα δημιουργίες της εταιρεία των τριών διαπασών, όπως τα concept bikes που εμφανίζονται στις εκθέσεις του Τόκυο. Ο Kenji γεννήθηκε στο Τόκυο το 1929 όμως την ζωή του στιγμάτισε μια για πάντα ο βομβαρδισμός της Hiroshima από τους Αμερικάνους στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του πατέρα του από την ραδιενεργή ακτινοβολία. Το πάθος του για των βιομηχανικό σχεδιασμό πυροδότησε η εικόνα των κατεστραμμένων οχημάτων και κτηρίων που αντίκρισε μετά την έκρηξη της βόμβας και όπως ο ίδιος έλεγε: Μου έδειναν την εικόνα ότι ήθελαν να μου μιλήσουν και να παραπονεθούν που δεν πρόλαβαν να χρησιμοποιηθούν αρκετά. Από τότε ήθελα να σχεδιάζω και να φτιάχνω αντικείμενα…

Το πιο διάσημο δημιούργημά του είναι το μπουκάλι για την σάλτσα σόγιας της εταιρείας KIKKOMAN με το χαρακτηριστικό κόκκινο καπάκι, όπως και μερικά από τα πιο εντυπωσιακά bullet-train της Ιαπωνίας. Το έργο του βραβεύτηκε πολλές φορές σε διεθνές επίπεδο, με πιο πρόσφατο το Golden Compass Award, ένα υψηλού κύρους σχεδιαστικό βραβείο που κέρδισε πέρσι στην Ιταλία.   

 

 

 

 

 

 

GK Design Group Chairman

Kenji Ekuan

Βιογραφικό

1929 Born In Tokyo
1955 Graduated from the Tokyo National University of Fine Arts and Music
1957 Graduated from the Art Center College of Design (USA)
1957 Established GK Industrial Design Associates and took office as President
1970 Elected President of JIDA *1
1973 Executive Chairman of the Organizing Committee for ICSID '73 Congress, Kyoto
1976 Elected President of ICSID *2
1982 Appointed Chairman of the Committee for Exposition Facilities for Tsukuba EXPO '85 1985 Executive Producer of the Osaka Design Festival '85
1985 Appointed Director of the Kawakawa Design School
1987 Appointed Co-General Producer of the World Design Exposition '89, Nagoya
1989 Appointed Chairman of the "Design - Up" committee for Tokyo Metropolis
1995 Appointed Chairman of the Japan Institute of Design
1998 Appointed Chairman of the Design for the World
*1 JIDA --- Japan Industrial Designer's Association
*2 ICSID --- International Council of Societies of Industrial Design

Chairman of GK Design Group
Chairman of Design for the World
Senator of ICISID
Chairman of the Japan Finland Design Association
Board Member of Japan Association of Artist Craftsmen and Architects
Board Member of the Japan Society for Future Research
Dean of Shizuoka University of Art and Culture
Chairman of the Japan Institute of Design
Trustee of the Art Center College of Design (USA)
Advisory Member of University of Industrial Arts Helsinki (FINLAND)
Committee Member of Raymond Loewy Foundation Japan

Βιβλιογραφία

Dogu Ko (historical and philosophical analysis of the roles of "tools" in the life of man); published by Kajima Institute Publishing Co., Ltd. Tokyo 1967
Industrial Design (the world of Dogu, its origins, its future); published by Japan Broadcast Publishing Co., Ltd. (NHK Book), Tokyo 1971
The History of Kitchen Utensils; published by Shibata Shoten Publishing Co., Ltd. Tokyo 1976
Makunouchi Bento no Bigaku (the aesthetics of the Makunouchi Lunch Box); Published by Goma Shobo Co., Ltd. Tokyo 1980
The Philosophy of Tools; published by PHP publishers, Kyoto 1980
Butsudan to Jidosha (the Buddhist altar and the automobile); published by Kosei Shuppan, Tokyo 1986
Material Things and Japanese; published by Tokyo Shoseki, Tokyo 1994
Soul and Material Things; published by Holp Shuppan Publishers, Tokyo 1997
The aesthetics of Japanese Lunchbox; published by MIT PRESS, USA 1998
The Discourses of Dogu; published by Kajima Institute Publishing Co., Ltd. Tokyo 2000

Βραβεύσεις

ICSID Colin King Grand Prix (ICSID, 1979)
Honorary doctor of Science from Art Center College of Design (USA, 1981)
Honorary Membership of ORNAMO (Finnish Association of Designers, 1981)
Honorary Fellowship of IDIA (Australia, 1981)
Elected tot eh Mexican Academy of Design (Mexico, 1984)
International Design Award (IDSA, USA, 1988)
The Award for contributions to Design Promotion (Japan, 1992)
The Blue Ribbon Medal (Japan, 1992)
JIDA Grand Prix (Japan, 1993)
Sir Misha Black Medal (England, 1995)
Officier de L'Ordre des Arts et des letters (France, 1997)
Honorary Doctor from London Institute (England, 1999)
The Order of the Rising Sun (Japan, 2000)
Honorary Doctor from University of Art and Design Helsinki (Finland, 2001)
Lucky Strike Designers Award (2003)
The International Scientific and Technological Cooperation Award of The People's Republic of China (2004)
The Insignia of Commander in the Order of the Lion of Finland (Finland, 2005