Η νέα μέθοδος εξελασμένων αλουμινένιων τροχών της Yamaha

Από τον

Λάζαρο Μαυράκη

3/12/2021

Εξελιγμένη για το καινούργιο MT-09 του 2021, η μέθοδος για τους εξελασμένους τροχούς της Yamaha, αποτελεί μια καινοτομία στην προσπάθεια μείωσης του βάρους κατά την διάρκεια της κατασκευής. Ένας από τους κύριους παράγοντες που οδήγησαν στην εξέλιξη και την εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθόδου για πρώτη φορά στον κόσμο σε μαζικής παραγωγής μοτοσυκέτα, ήταν η δημιουργία ενός ειδικού κράματος αλουμινίου ειδικά για αυτή την μέθοδο, από το τμήμα έρευνας υλικών του εργοστασίου.

Ένα μέλος του τμήματος με εξειδίκευση στο αλουμίνιο, ο οποίος έπαιξε βασικό ρόλο στην εξέλιξη και την δημιουργία των πανάλαφρων τροχών του ΜΤ-09, είναι η Kahori Oshima, η οποία εξηγεί και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στην όλη διαδικασία.

"Η αλλαγή μερικών μόνων παραμέτρων μπορεί να μεταβάλλει εντελώς το πώς αντιδρά το αλουμίνιο ή την "προσωπικότητά" του", λέει η Oshima, η οποία μιλάει προσδίδοντας μια ανθρώπινη προσωπικότητα στο υλικό. "Μπορεί μερικές φορές να είναι ευαίσθητο χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο για μετατροπές". Παρά όμως αυτήν την ιδιαίτερη "προσωπικότητα", το αλουμίνιο είναι ένα από τα βασικά υλικά στην κατασκευή μοτοσυκλετών, και όχι μόνο.

Γι' αυτό το λόγο η Oshima αποτελεί ένα "κεφάλαιο" για την Yamaha, με τον Υπεύθυνο του τμήματος να την παρομοιάζει σαν μία "μπάργουμαν για αλουμίνια", με την Yamaha να εξυμνεί την ικανότητά της να φτιάχνει τέτοιου είδους κοκτέιλ.

Πέρα από αυτό όμως, ενώ αναφερόμαστε στο υλικό γενικά ως αλουμίνιο, οι απαιτήσεις που υπάρχουν από το συγκεκριμένο υλικό μπορεί να διαφέρουν πάρα πολύ, ανάλογα με το προϊόν, το πού θα χρησιμοποιηθεί το κάθε εξάρτημα, αλλά και την μέθοδο μηχανουργικής κατεργασίας που χρησιμοποιείται. Η Yamaha έχει έναν μεγάλο… τσελεμεντέ με ανάλογες "συνταγές" που έχουν δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια από το αντίστοιχο τμήμα του εργοστασίου και πάνω σε αυτό χτίζονται και οι νέες.

Όπως αναφέρει η Oshima στις δηλώσεις της, η Yamaha έχει ως αρχή της να είναι πάντα πρωτοπόρος σε ό,τι αφορά το αλουμίνιο και αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλες οι εξιλάσεις γίνονται μέσα στο εργοστάσιο από την απαρχή της δημιουργίας του.

Για να "δουλευτεί" το αλουμίνιο απαιτούνται ο εξαιρετικά προσεκτικός έλεγχος της θερμοκρασίας του λιωμένου υλικού, η μίξη του "μυστικού" χαρμανιού από επιπλέον στοιχεία και η θερμική κατεργασία του διαμορφωμένου κομματιού για το φινίρισμα. Ο ρόλος της Oshima ως ερευνήτρια, είναι να ανατρέξει στην εμπειρία και τις γνώσεις της για να προτείνει νέες ιδέες που θα αφορούν την ισορροπία ανάμεσα στην ακαμψία και τις ελαστικότητες, η οποία θα πρέπει να συνδυαστεί με την συνολική αντοχή, αλλά και την ωραία εξωτερική εμφάνιση…

Οι νέοι αλουμινένιοι τροχοί που έχουν τοποθετηθεί στο πιο πρόσφατο ΜΤ-09, έχουν κατασκευαστεί με την μέθοδο που αποτελεί την τελευταία ανακάλυψη της Oshima. Ένας από τους στόχους που έθεσαν στην Yamaha κατά την διάρκεια εξέλιξης του μοντέλου, ήταν η θεαματική μείωση του βάρους, βασιζόμενοι στην ιδέα πως αν αυξήσεις τα βασικά χαρακτηριστικά του αλουμινίου, θα προκύψουν νέες καινοτομίες.

Το τμήμα των μηχανολόγων και το τμήμα κατασκευής συμμετείχαν ενεργά στο project και δημιούργησαν ένα ειδικό κράμα αλουμινίου και μια ειδική διαδικασία θερμικής επεξεργασίας. Αυτός ο συνδυασμός έδωσε την δυνατότητα στο εργοστάσιο να προσφέρει τους πρώτους τροχούς μοτοσυκλέτας μαζικής παραγωγής με την μέθοδο της εξέλασης με ροή. Η Yamaha τους ονόμασε SinForged Wheels, όπου το πάχος της ζάντας είναι μόλις στα 2mm (σε σχέση με τα 3,5mm του προηγούμενου μοντέλου), ενώ η μείωση του βάρους και από τους δύο τροχούς (εμπρός-πίσω) είναι 700 γραμμάρια.

Για να δώσουμε μια εικόνα πως λειτουργεί η μέθοδος αυτή, φανταστείτε πως ξεκινάμε αρχικά από ένα χυτό κομμάτι που έχει τα βασικά χαρακτηριστικά (σχήμα και μπράτσα.) Στη συνέχεια το κομμάτι τοποθετείται πάνω σε έναν επίπεδο τροχό που γυρίζει πολύ γρήγορα, σαν να ήταν τόρνος. Όσο γυρίζει, μια πολύ δυνατή φλόγα ζεσταίνει το υλικό για να αποκτήσει ευκαμψία και ένας τύπου ρουλεμάν που βρίσκεται στο εσωτερικό του τροχού παίζει το ρόλο που θα έπαιζε το χέρι ενός αγγειοπλάστη στο κομμάτι του πηλού που περιστρέφεται, για να του δώσει το τελικό σχήμα. Αυτή η διαδικασία συμπιέζει και την δομή του υλικού για να αποκτήσει μεγαλύτερη αντοχή. Στο τέλος γίνεται το φινίρισμα και η τελική επεξεργασία, αλλά με πολύ λιγότερη πολυπλοκότητα σε σχέση με τους υπόλοιπους εξελασμένους τροχούς.

"Η πιο μεγάλη δυσκολία ήταν ότι δεν είχαμε σημείο αναφοράς για να συνεχίσουμε από εκεί. Χωρίς αυτό, δεν μπορούσαμε να καθορίσουμε τον στόχο μας, οπότε ήταν δύσκολο να φτιάξουμε ένα υλικό και παράλληλα να δημιουργήσουμε την κατάλληλη μέθοδο αξιολόγησης", λέει η Oshima. "Για παράδειγμα, αν λάβουμε υπόψιν μας μόνο την αντοχή, το αλουμίνιο δεν μπορεί να νικήσει το σίδερο. Αλλά από την άλλη, το αλουμίνιο έχει πλεονεκτήματα όπως το χαμηλότερο βάρος, δεν σκουριάζει, είναι εύκολη η κατεργασία του και είναι πιο όμορφο. Ακόμη και το "Monozukuri" μας (σ.σ. η ιαπωνική λέξη για την παραγωγή και τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα) αλλάξει στο μέλλον, το αλουμίνιο θα παραμείνει μέσα στις επιλογές μας."

Το βέβαιο είναι πως η αρχή που έγινε με το ΜΤ-09 θα έχει και συνέχεια και σε άλλα μοντέλα της Yamaha. Τα οφέλη από το μικρότερο μη αναρτώμενο βάρος στην δημιουργία του γυροσκοπικού φαινομένου και κατ' επέκταση στην συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας, αλλά και στην διατήρηση του κόστους χαμηλά καθώς είναι μια πιο φτηνή παραγωγική διαδικασία, αποτελεί ουσιαστικά μονόδρομο για την Yamaha.

H Yamaha έχει μεγάλη παράδοση στην χύτευση, από τα πλαίσια των πιάνων της Nippon Gakki Co. Ltd (η σημερινή Yamaha Corporation). Σε εκείνες τις τεχνικές βασίστηκε για να φτιάξει εξαρτήματα και τον κινητήρα για την πρώτη μοτοσυκλέτα της η Yamaha το 1955, το ΥΑ-1. Από τότε, η Yamaha έχει προχωρήσει με την χύτευση πάρα πολλών εξαρτημάτων, όχι μόνο για κινητήρες, αλλά για πλαίσια, για προϊόντα θαλάσσης, κινητήρες αυτοκινήτων κ.α. Είναι μάλιστα από τους λίγους κατασκευαστές μοτοσυκλετών στον κόσμο που κάνουν χύτευση μεγάλων και μικρών εξαρτημάτων μέσα στο ίδιο το εργοστάσιο.

Πέρα από την χύτευση αλουμινένιων τροχών σε κενό αέρα, η Yamaha έχει καταφέρει την χύτευση τροχών από μαγνήσιο σε μαζική παραγωγή για το YZF-R1 το 2015. Η διαδικασία της εξέλασης με ροή για την δημιουργία των SpinForged τροχών, χρησιμοποιείται ήδη στην κατασκευή τροχών για αυτοκίνητα, αλλά οι τροχοί των μοτοσυκλετών απαιτούν μια ωραία εμφάνιση και από τις δύο όψεις τους, γι' αυτό και η χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου είχε αρκετά μεγάλες δυσκολίες.

Προκειμένου να ξεπεραστούν αυτές, η Yamaha επέλεξε με προσοχή το είδος του αλουμινίου, έκανε διαρκείς δοκιμές με διαφορετικούς συνδυασμούς κραμάτων, έτσι ώστε να πετύχει την σωστή αντοχή, ενώ μεγάλη μελέτη έγινε και για την θερμική κατεργασία.

Να θυμίσουμε ότι το συγκεκριμένο τμήμα του εργοστασίου της Yamaha έχει φέρει πολλές πρωτιές και καινοτομίες στην μοτοσυκλέτα, όπως η ελεγχόμενης πλήρωσης χύτευση (CF die-casting), μια τεχνολογία που δίνει την δυνατότητα μαζικής παραγωγής εξαρτημάτων με μεγάλο μέγεθος και λεπτού πάχους, όπως στους DiASil κυλίνδρους της εταιρείας.

https://bit.ly/MOTO_661

Επικαιρότητα

Malcolm Smith - Απεβίωσε στα 83 του ο “διασημότερος μοτοσυκλετιστής των ΗΠΑ”

Συμπρωταγωνιστής του Steve McQueen στο ντοκιμαντέρ "On Any Sunday"

Από τον

Θοδωρή Ξύδη

29/11/2024

Μια εξέχουσα προσωπικότητα των δύο τροχών, ειδικά στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ο Malcolm Smith άφησε ποικιλοτρόπως το σημάδι του στον κόσμο της μοτοσυκλέτας.

Επιτυχημένος αγωνιζόμενος, ιδιοκτήτης συνεργείου και έκθεσης μοτοσυκλέτας, έμπορος ανταλλακτικών, χορηγός, φιλάνθρωπος, ηθοποιός και πολλά ακόμη, ο Malcolm Smith ήταν πάνω από όλα ένας χαμογελαστός άνθρωπος που χαιρόταν κάθε λεπτό της ζωής του και ήθελε να προσφέρει, σύμφωνα με τα όσα λένε εκείνοι που τον γνώριζαν και αυτό είναι που κάνει την "προσφορά" του στον κόσμο της μοτοσυκλέτας ακόμη πιο σημαντική.

Ο "πιο αγαπημένος μοτοσυκλειστής της Αμερικής" απεβίωσε στα 83 του χρόνια χτυπημένος από Parkinson, τη νόσο που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τις τελευταίες δύο δεκαετίες της ζωής του.

Για τα κατορθώματά του στους αγώνες ο Smith έχει μπει στo ΑΜΑ Motorcycle Hall of Fame, στο Off-Road Motorsports Hall of Fame και στο Motorsports Hall of Fame America, ενώ έχει κερδίσει το βραβείο επιτευγμάτων "Spirit of the Entrepreneur".

Ο Καναδοαμερικανός γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1941 και από μικρή ηλικία τον κέντριζε ο μηχανοκίνητος αθλητισμός και ιδιαίτερα οι δύο τροχοί. Σε ηλικία 14 ετών, το 1956, ο Smith έκανε την είσοδό του στα αγωνιστικά δρώμενα στις ΗΠΑ με μια δικύλινδrη 500άρα Matchless.

Μετά από 10 χρόνια ήρθαν και οι πρώτες σημαντικές διακρίσεις, όπου από το 1966 και μέχρι το 1976 ο Smith κατέκτησε 8 χρυσά μετάλλια στο International Six Days Enduro, ενώ κέρδισε 3 φορές με αυτοκίνητο και 2 φορές με μοτοσυκλέτα τον αγώνα Baja 1000.

Η επιτυχημένη πορεία του Smith συνέχισε και στον αγώνα Baja 500, τον οποία κέρδισε μία φορά με μοτοσυκλέτα και τρεις με αυτοκίνητο.

Οι νίκες για τον Καναδοαμερικανό δεν σταμάτησαν εκεί αφού κέρδισε και τον αγώνα Mint 400 στη Νεβάδα το 1970 και το ράλι Roof of Africa το 1975. Τερμάτισε τέταρτος στο Paris-Dakar με αυτοκίνητο το 1988, ενώ έχει κερδίσει το Atlas Rallye στο Μαρόκο το 1987.

Εκτός από τους αγώνες ο Smith ασχολήθηκε και με τις επιχειρήσεις και σε ηλικία μόλις 20 ετών το 1961 διατέλεσε διευθυντής service στην Αντιπροσωπεία K&N Motorcycles στο Riverside, την οποία και αγόρασε μετά από 6 χρόνια.

Το 1967, ίδρυσε την Malcolm Smith Motorsports, ενώ το 1972 ήρθε η ίδρυση της Malcolm Smith Racing Products (MSR), η οποία δραστηριοποιούνταν στην παραγωγή εξοπλισμού αναβατών και διάφορων ανταλλακτικών και αξεσουάρ.

Από τις αρχές της δεκαετίας '80, ο Malcolm άρχισε να ασχολείται περισσότερο με την εταιρεία του και δεν έπαιρνε πλέον τόσο συχνά μέρος σε αγώνες.

Ο Malcolm Smith παντρεύτηκε το 1983 με την συνεργάτιδα του Joyce, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, τους Alexander, Ashley, Louise και Joel. Το 2009, η αντιπροσωπεία του βραβεύτηκε από το περιοδικό Dealernews ως η κορυφαία στην Αμερική. To 2014 ο Smith και η γυναίκα του αποφασίσανε να βγούνε στη σύνταξη, δίνοντας τα ηνία στα παιδιά τους.

Ο Smith είχε και φιλανθρωπικό έργο ιδρύοντας το 1998 το Malcom Smith Motosports Foundation, έναν οργανισμό βασισμένο στην αγωνιστική κοινότητα με στόχο να προσφέρει βοήθεια στο παιδικό χωριό El Oasis της Baja, τoν τόπο με τον οποίο σύνδεσε το όνομά του μέσω των αγωνιστικών του επιτυχιών.

Αυτό που έκανε τον Smith γνωστό έξω από τον κόσμο της μοτοσυκλέτας ήταν η συμμετοχή του στο ντοκιμαντέρ του 1971 "On Any Sunday" του Bruce Brown, στο πλευρό του αστέρα της μεγάλης οθόνης Steve McQueen και του Αμερικανού πρωταθλητή flat track Mert Lawwill. Το ντοκιμαντέρ πήρε και το Όσκαρ στην κατηγορία του το 1972, ενώ αυτή δεν ήταν η μοναδική εμφάνιση του Smith στη μεγάλη οθόνη με μετέπειτα συμμετοχές σε ταινίες αλλά και ντοκιμαντέρ, μεταξύ των οποίων το "Dirt" (1979) και το "On Any Sunday II" (1981).

Πηγή έμπνευσης για χιλιάδες μοτοσυκλετιστές και αγωνιζόμενους ως προς τον τρόπο ζωής του, ο Smith πέθανε στο σπίτι του στο Riverside της Καλιφόρνια, στις 26 Νοεμβρίου, περιτριγυρισμένος από την ευρύτερη οικογένεια του (όπως ήλπιζε ότι θα γίνει όταν έφτανε εκείνη η ώρα), η οποία ζήτησε αντί για λουλούδια να γίνουν δωρεές στο ίδρυμα του Καναδοαμερικανού.