Editorial 556 - Το φαινόμενο της πεταλούδας

x
Από το

motomag

1/3/2016

"Κουνάει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, πέφτει βροχή στην Κίνα". Ή κάπως έτσι. Αυτή η ποιητική μεταφορά των συμπερασμάτων των μελετών του μετεωρολόγου Edward Lorenz, την δεκαετία του ’60, στην ουσία θέλει να εκφράσει πως μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων μπορεί να οδηγήσει, μετά την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας πολύ διαφορετική (σε σχέση με το αν δεν είχε γίνει η μεταβολή).

Το συμπέρασμα αυτό βγήκε όταν διαπιστώθηκε πως ακόμα και η ελάχιστη απόκλιση στα δεδομένα των συστημάτων διαφορικών εξισώσεων, πολλαπλασιάζονταν με την πάροδο του χρόνου κι έβγαζε τελικά τελείως διαφορετικά αποτελέσματα. Έτσι όμως ανακαλύφθηκαν τα χαοτικά συστήματα.

Ένα τέτοιο κούνημα φτερών που αφορά τον κόσμο των αγώνων έγινε πρόσφατα στις ΗΠΑ. Στο ρόλο της πεταλούδας έχουμε την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (ΕPA, Environmental Protection Agency) των ΗΠΑ και τα φτερά που κούνησε έχουν σχέση με μια διάταξη που αν ενεργοποιηθεί, ούτε λίγο ούτε πολύ θα σημαίνει πως δεν θα μπορεί να γίνεται καμία μετατροπή που θα επηρεάζει τους ρύπους των μοτοσυκλετών που θα τρέξουν σε αγώνες!

Όπως και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι και στις ΗΠΑ είναι παράνομη οποιαδήποτε μετατροπή βγάζει την μοτοσυκλέτα εκτός προδιαγραφών. Νόμιμη είναι στην ουσία μια μοτοσυκλέτα μόνο όταν βρίσκεται ακριβώς στην κατάσταση που περιγράφεται στην έγκριση τύπου της. Κάθε αλλαγή που θα φέρει μεταβολή εις βάρος των εκπεμπόμενων ρύπων και του θορύβου είναι παράνομη και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει προχωρήσει ακόμα παραπέρα, προτρέποντας τους κατασκευαστές να φτιάχνουν έτσι τις μοτοσυκλέτες τους ώστε να μην μπορούν (εύκολα τουλάχιστον) ιδιώτες και συνεργεία να αλλάξουν ο,τιδήποτε σχετικό. Κι αν ακόμα νιώθετε πως μια τέτοια κίνηση δεν πρόκειται να μας αγγίξει, θυμηθείτε πως αυτό αφορά ακόμα και το γρανάζωμα, αφού ο θόρυβος για παράδειγμα μετριέται με συγκεκριμένη ταχύτητα εν κινήσει.

Αυτή τη νομοθεσία που απαγορεύει τις μετατροπές στις μοτοσυκλέτες δρόμου η EPA θέλει να την εφαρμόσει και για τις αγωνιστικές. Αν το πετύχει, θα πηγαίνουμε (;) να δούμε αγώνα superbike κι αν δεν καθόμαστε στην εκκίνηση δεν θα πάρουμε χαμπάρι πότε ξεκίνησαν οι μοτοσυκλέτες και μετά, όταν θα περνάνε από μπροστά μας, δεν θα μπορούν να ξυπνήσουν ούτε μωρό που κοιμάται δίπλα στο βιράζ. Κάτι σαν βωβός κινηματογράφος, άσχετα αν από τις νορμάλ εξατμίσεις των "racing" θα βγαίνουν λουλουδάκια. Από την διάταξη εξαιρούνται οι "non-road engines", οι κινητήρες δηλαδή που προορίζονται μόνο για αγώνες και δεν προϋπήρχαν σε μοτοσυκλέτες νόμιμες για κυκλοφορία στο δρόμο. Έτσι, τα motocross για παράδειγμα εξαιρούνται, αλλά όσα αγωνιστικά βασίζονται σε μοτοσυκλέτες δρόμου όχι, όπως τα supersport, superstock και superbike. Αγώνες θα μπορούν να γίνονται, αλλά οι μοτοσυκλέτες θα είναι πιο αργές, και πολύ πιο ήσυχες, και η απόδοση της νορμάλ μοτοσυκλέτας όπως βγαίνει από το εργοστάσιο θα είναι και το μεγαλύτερο κριτήριο για την αγωνιστική της επιτυχία. Γιατί αν δεν επέμβει κανείς στα συστήματα τροφοδοσίας, εισαγωγής και εξαγωγής του κινητήρα, ελάχιστα πράγματα μπορεί να κάνει για να αυξήσει την απόδοση, επίσης... ελάχιστα. Τους ρύπους επηρεάζουν στοιχεία όπως το overlap και συνολικά ο χρονισμός των εκκεντροφόρων, το φίλτρο αέρα, η θερμοκρασία του κινητήρα κι ένα σωρό άλλοι τομείς, όπου οι μηχανολόγοι των αγωνιστικών ομάδων δεν θα μπορούν πια να επέμβουν και το μεγαλύτερό τους όπλο θα είναι το παλιό καλό blueprinting, δηλαδή η διαδικασία του να κάνεις τον κινητήρα και τα υποσυστήματά του όσο πιο μαμά γίνεται, ακριβώς στις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Αντί να λέμε δηλαδή "Πω πω καραφτιαγμένο είναι το εργαλείο, τούμπανο!", θα λέμε "Πω πω φίλε είδα ένα RR τελείως μαμά μιλάμε!". Τραγωδία.

Οι επιπτώσεις όμως μιας τέτοιας διάταξης πάνε πολύ πιο πέρα από το αν θα είναι συναρπαστικοί οι αγώνες και πόσα άλογα θα βγάζουν τα superbike. Θα σημαίνει πως η πώληση βελτιωτικών αξεσουάρ θα είναι παράνομη, αν αυτά τα αξεσουάρ θα κάνουν την μοτοσυκλέτα να ξεφύγει από τις προδιαγραφές, έστω και στο ελάχιστο. Λαθραία και στη μαύρη θα πουλιούνται οι racing εξατμίσεις, τα power commander και τα συναφή, με χειροπέδες θα οδηγούνται στον εισαγγελέα όσοι κοροϊδεύουν τον σένσορα της θερμοκρασίας για να κάνουν το μίγμα λίγο πιο πλούσιο... Ένα τεράστιο κομμάτι της αγοράς των βελτιωτικών αξεσουάρ θα κηρυχθεί παράνομο. Φυσικά, οι ενώσεις των κατασκευαστών ειδικού εξοπλισμού στις ΗΠΑ έχουν φρικάρει, και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν αυτή την κατάσταση, η ρετσινιά όμως θα έχει κολλήσει κι η ζημιά θα περιμένει για να γίνει, ίσως λίγο αργότερα. Η συνολική ζημιά για όλο το κύκλωμα, αγωνιζόμενους, ομάδες, κατασκευαστές εξαρτημάτων βελτιώσεων, πίστες, λαστιχάδες και τόσους άλλους, θα είναι τεράστια, και θα αλλάξει δραματικά τον χάρτη. Αν εφαρμοστεί η διάταξη, κάτι που θα ξέρουμε τον Ιούλιο.

Και τι θα σημαίνει αυτό για τις μοτοσυκλέτες που αγοράζουμε για το δρόμο; Για τους κατασκευαστές οι προφανείς λύσεις είναι δύο: Απ’ τη μια, να βρουν το παραθυράκι που θα τους επιτρέψει να πουλάνε μοτοσυκλέτες που θα προορίζονται μόνο για αγώνες, χωρίς η όποια EPA να μπορεί να αποδείξει πως οι κινητήρες τους προέρχονται από μοτοσυκλέτες δρόμου. Κι απ’ την άλλη, όχι μόνο θα έχουν το βραχνά των όλο και αυστηρότερων προδιαγραφών, που κάνουν τελικά τις νορμάλ μοτοσυκλέτες βαρύτερες και πιο αργές, αλλά θα πρέπει να τις κάνουν και πιο γρήγορες από του ανταγωνισμού, αν θέλουν να έχουν κάποια επιτυχία στους αγώνες. Γι’ αυτούς, οι κατηγορίες που δεν έχουν σπορ χαρακτήρα, όπως τα νεο-ρετρό, θα είναι θείο δώρο... Οι άλλες, μπελάς. Μέχρι τότε, θα ζω για την στιγμή που οι μπάτσοι στα μπλόκα θα μπριζώνουν την ηλεκτρονική μας για να δουν αν έχουμε επέμβει στη χαρτογράφηση και που το Ζετάκι μου με την Takegawa του δεν θα περάσει τεχνικό έλεγχο, γιατί θα είναι λέει πολύ πειραγμένο για να μπει στην κατηγορία Superstock του Ελληνικού Πρωταθλήματος.

 

editorial 523 - on-off, το νέο στάνταρ

Από το

Μαύρο Σκύλο

31/5/2013

Μέχρι και την δεκαετία του '70, οι μοτοσυκλέτες δρόμου ήταν αναγκαστικά και παντός δρόμου, έπαιζαν και τον ρόλο των on-off. Αυτές ήταν, μ' αυτές θα έκανες τα πάντα. Καθημερινή μετακίνηση, χαβαλέ, κοντρίτσες, ταξιδάκια, κι αν σου τύχαινε και κανένας χωματόδρομος δεν το σκεφτόσουν, απλά τον πέρναγες. Βοηθούσαν όμως και τα μηχανάκια, αυτό να λέγεται. Είχαν τροχούς μεγάλης διαμέτρου, 18 και 19 ιντσών, όσες και η πλειοψηφία των on-off σήμερα, στενά λάστιχα, σχετικά μεγάλες διαδρομές τουλάχιστον μπροστά, κι έτσι μπορούσαν να πηγαίνουν άνετα στα χώματα, έως και διασκεδαστικά για όσους μπορούσαν να οδηγούν με γκάζι και να δουλεύουν τον στρόφαλό τους. Όταν έλεγες μοτοσυκλέτα, μια τέτοια εννοούσες, που την προσάρμοζες εσύ για κάθε χρήση. Ή προσαρμοζόσουν εσύ, το ίδιο κάνει.

Η εποχή των ταξιδιάρικων on-off "περιπέτειας" ξεκίνησε με τα ΧΤ500 και R80G/S. M' αυτές και όσες παρόμοιες ακολούθησαν, οι ταξιδιάρηδες ευρωπαίοι άνοιξαν νέους ορίζοντες σε τόπους που μέχρι τότε ήταν ανεξερεύνητοι μοτοσυκλετιστικά. Η αίγλη του σκληρού αγώνα Paris-Dakar βοήθησε τα μέγιστα στην ανάδειξη και την εξέλιξη αυτών των μοτοσυκλετών, και κάπως έτσι, χιλιάδες μοτοσυκλετιστές είχαν στο μυαλό τους την εικόνα του μοναχικού καβαλάρη που χάνεται προς τον ορίζοντα αφήνοντας πίσω του ένα συννεφάκι σκόνης, ως βενζινοκίνητος Λούκυ Λουκ.

Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τις παράλληλες πορείες των δύο κατηγοριών. Τα on-off φτιάχτηκαν από το πλευρό των street, που αποδείχθηκαν στην συνέχεια ιδιαιτέρως καρπερά, σκορπίζοντας δεξιά κι αριστερά πλήθος υποκατηγοριών, με ένα τεράστιο εύρος, από streetfighters, naked και superbike ως τουριστικά, υπερτουριστικά και σπορτουριστικά και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Έτσι, χάθηκε κάπου το τι ακριβώς είναι μια μοτοσυκλέτα δρόμου, αρχίσαμε τις διευκρινιστικές ερωτήσεις, για ποιά δουλειά, με πόσα θα ταξιδεύεις, θα βγαίνεις και εκτός πόλης ή όχι, μόνος σου ή με παρέα, πόσο γρήγορα πας, πότε θα φας, μια τρέλα κανονική. Ρε μάγκες, έπρεπε κάποιος να φωνάξει, σήμερα γουστάρω χαλαρή βολτίτσα, αύριο να πάω να τα χώσω και μεθαύριο να ξεκινήσω για εξάμηνο ταξίδι, πότε μόνος και πότε με παρέα, μην με πρήζετε, δέκα μηχανάκια δεν μπορώ να έχω, και να μπορούσα, δεν θέλω.

Εν τω μεταξύ, όσο τα street γεννοβολούσαν, τα on-off εξελίσσονταν, κι από εμφανισιακούς κλώνους των αγωνιστικών του Dakar ξαναδανείστηκαν στοιχεία από τα κορυφαία street για να φτάσουν στο σημερινό στάδιο της εξέλιξής τους. Και γι' αυτό, ευχαριστήστε την Ducati. Από κει που ήταν αποδεκτό για τα μεγάλα on-off να υπολείπονται σημαντικά σε επιδόσεις σε σχέση με τα street, βρέθηκαν να τα ανταγωνίζονται στα ίσα. Από κει που με απλές αναρτήσεις "έκανες τη δουλειά σου", οι ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενες έγιναν κοινός τόπος, μια καινοτομία που καθιέρωσε η BMW. Τον πήχυ τον ανέβασε το Multistrada, που συνδυάζει εμφάνιση on-off με επιδόσεις σχεδόν superbike, χωρίς όμως να τελειοποιήσει την συνταγή. Η adventure εμφάνισή του δεν συνοδεύεται από ανάλογες δυνατότητες στα χώματα, οι κορυφαίες του επιδόσεις δεν συνοδεύονται από αντίστοιχη σιγουριά και σταθερότητα μετά τα 200. Ο βράχος όμως είχε αρχίσει να κατρακυλάει, παρασέρνοντας κι άλλους στο πέρασμά του. Η KTM απάντησε με έναν κινητήρα που κι αυτός προέρχεται από superbike, κοντράροντας το Multistrada στα ίσα από επιδόσεις, ενώ η BMW ξανασχεδίασε τον boxer της κάνοντάς τον και πιο δυνατό και πολύ πιο εύστροφο. Κι από μια μεριά (νέο Aprilia Caponord) που δεν ενδιαφέρεται για την απόδοση στο χώμα αλλά εκτός από την εμφάνιση που φέρνει σε on-off είναι καθαρά δρόμου, ήρθαν και οι ημι-ενεργητικές αναρτήσεις. Επίσης, είναι σαφές πια πως για να εκμεταλλευτείς τέτοιου είδους γκάζια παντού και πάντα χωρίς να χρειάζεσαι αυτοσυγκέντρωση Θιβετιανού μοναχού και οδηγικές ικανότητες Rossi, τα ηλεκτρονικά συστήματα που φροντίζουν να μην ξεφύγεις ανεπανόρθωτα προς το ΚΑΤ, είναι απαραίτητα. Και οι τελευταίες on-off τα έχουν όλα.

Έτσι, δυο μέρες πριν ξεκινήσουμε το φετινό MEGA TEST, με το νέο GS 1200, τα νέα ΚΤΜ Adventure & Adventure R, το Crosstourer DCT και το Triumph Explorer XC, κάθομαι και τα χαζεύω. Και σήμερα, όταν λέμε μοτοσυκλέτα, αυτές θα έπρεπε να εννοούμε. Κάνουν ό,τι κάνουν και οι street, κι ακόμα περισσότερα. Έχουν πια τον ρόλο που είχαν οι street για όλες τις δουλειές, πριν διασπαστούν σε δεκάδες κατηγορίες. Και στην πραγματική ζωή, στους πραγματικούς δρόμους, από την καθημερινότητα της πόλης ως τα ταξίδια στα πέρατα της γης, είναι καλύτερες, κι όχι μόνο γιατί πάνε και στο χώμα. Κι όσο είχαν έλλειμμα επιδόσεων, μπορούσαν να θεωρούνται λίγο φτωχοί συγγενείς, τώρα όμως ούτε σε επιδόσεις υστερούν ούτε σε τεχνολογία. Από παλιότερα μπορούσαν να δείξουν τον δρόμο στις street όταν κινούνταν εκτός εθνικής οδού, τώρα τις κοντράρουν κι εκεί. Είναι χαμαιλέοντες. Προσαρμόζονται παντού. Σου κάνουν τα κέφια, σε κάνουν να ονειρεύεσαι το ταξίδι. Μπορεί να μην το κάνεις ποτέ, μπορεί και να το αποφασίσεις κάποια στιγμή. Ό,τι κι αν σκεφτείς να κάνεις μαζί τους, γίνεται. Ακόμα και να το διασκεδάσεις σε ένα track day. Τόσο πολυτάλαντες κατασκευές δεν υπήρχαν μέχρι τώρα. Ναι, μια απολύτως υπερτουριστική μοτοσυκλέτα μπορεί να προσφέρει περισσότερη άνεση, μια superbike να γυρίσει πιο γρήγορα στην πίστα, μια καθαρόαιμη enduro να πάει πιο γρήγορα στο χώμα, αν θέλουμε να μιλήσουμε για τα όρια των δυνατοτήτων τους. Η συνολική τους αξία όμως και η χρηστικότητά τους είναι αξεπέραστη. Και κάπου σκέφτομαι πως αν είναι έτσι τα πράγματα, και οι νέες on-off είναι οι στάνταρ μοτοσυκλέτες, οι πιο πολυτάλαντες όλων, τότε το φετινό MEGA TEST θα αναδείξει την καλύτερη μοτοσυκλέτα για την πραγματική ζωή και όχι μόνο για εξειδικευμένες ανάγκες. Εμείς, σε δέκα μέρες από τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις, θα ξέρουμε. Στο τεύχος Ιουλίου, θα ξέρετε κι εσείς.

ΜΕGA TEST ON-OFF 2013

Πέρσι, είχαμε φτάσει μέχρι τέρμα πινέζα Αλβανία, στα Καταραμένα Βουνά. Φέτος, θα πάμε πιο ψηλά, για να γνωρίσουμε τη χώρα που απλώνεται πίσω τους: Το Montenegro, το Μαυροβούνιο, την Crna Gora. Χώρα μικρή, αλλά με πολλά να δει και να κάνει κανείς. Από τις ακτές της Αδριατικής και τα παραλιακά θέρετρα, ως τα ποτάμια και τα φαράγγια της ενδοχώρας, ως την άλλη μεριά των Καταραμένων Βουνών, το Μαυροβούνιο είναι ένας ακόμα γείτονάς μας για τον οποίο μάλλον λίγα ξέρουμε. Αλλά αν το ταξίδι δεν είναι στο άγνωστο και δεν έχει εξερεύνηση, τι νόημα έχει;

Gay ΜotoGP;

Κατά καιρούς διάφοροι έχουν απορήσει: Υπάρχουν gay στους αγώνες μοτοσυκλέτας, και ειδικά στα MotoGP; Κανείς όμως δεν είχε θέσει το ερώτημα ανοιχτά, στους ίδιους τους αναβάτες. Συνέβη όμως κι αυτό, στην συνέντευξη τύπου στο Jerez, πριν τον αγώνα. Με αφορμή το άρθρο που έγραψε ο παίκτης του ΝΒΑ Jason Collins στο Sports Illustrated, και όπου δήλωνε πως είναι gay, o David Emmett βρήκε το θάρρος να ρωτήσει για την ύπαρξη και την αποδοχή ομοφυλόφιλων αναβατών στα MotoGP. Αν έχετε λογαριασμό στο ΜotoGP.com, μπορείτε να δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη, αξίζει όμως να σας μεταφέρω εδώ κάποιους διαλόγους.

David Emmett: "Μια ερώτηση προς όλους -κι αρκετά δύσκολη. Την περασμένη βδομάδα ο Jason Collins, ένας παίκτης του NBA, παραδέχτηκε πως είναι ομοφυλόφιλος. Μέχρι τώρα κανείς αναβάτης MotoGP δεν έχει δηλώσει κάτι τέτοιο. Θέλω να ακούσω τις σκέψεις σας, σχετικά με το γιατί δεν έχει γίνει. Οι αναβάτες φοβούνται να δηλώσουν πως είναι gay, ή όλοι σας πραγματικά ενδιαφέρεστε μόνο για γυναίκες;"

<γέλια από το πλήθος>

Cal Crutchlow: "Να πω πρώτος;!"

David Emmett: "Ναι, παρακαλώ!"

<πιο πολλά γέλια>

Cal Crutchlow: "Λυπάμαι David, αλλά εξαιρούμαι -είμαι σχεδόν παντρεμένος. Αυτό έχω να πω... δεν ξέρω. Δεν νομίζω πως έχει σημασία, έτσι; Πιστεύω πως αυτό το σπορ αφορά τις αγωνιστικές μοτοσυκλέτες. Ποτέ δεν έχει αποκαλυφθεί πως κάποιος είναι gay. Ίσως να υπάρχουν μερικοί, κρυμμένοι στην ντουλάπα, δεν ξέρω. ΄Ισως να έχω κάτσει παρέα με κάποιον. Δεν ξέρω."

Jorge Lorenzo: "Για όλους όσους με ρωτούν στο Twitter, ή όπου, αν είμαι gay, τώρα είναι η ώρα να μάθουν πως δεν είμαι gay. Σέβομαι τους gay. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μαζί τους."

David Emmett: "Κανείς άλλος;"

Nick Harris: "Marc Marquez;"

<περισσότερα γέλια>

Marc Marquez: "Νομίζω πως δεν είναι πρόβλημα. Έχω μεγάλο σεβασμό για όλους, όσο διαφορετική κι αν είναι η προσωπικότητά τους. Δεν είναι πρόβλημα."

Andrea Dovisioso: "Ποτέ δεν το σκέφτηκα αυτό, πως μερικοί αναβάτες μπορεί να είναι gay, πιστεύω όμως πως δεν θα ήταν πρόβλημα για κανέναν. Είναι δύσκολο να το σκεφτώ πάντως. Δεν ξέρω γιατί."

Stefan Bradl: "Αν είναι να μας κάνει πιο γρήγορους ίσως να το σκεφτόμασταν..."

<γέλια απ' όλη την αίθουσα>

Stefan Bradl: "Αλλά μέχρις τιμής δεν είχα αυτήν την εμπειρία. Ούτε εγώ είμαι gay. Σίγουρα όμως σέβομαι όσους είναι. Κι αυτοί είναι φυσιολογικοί άνθρωποι."

Scott Redding: "Ναι, το ίδιο κι εγώ. είμαι με την φίλη μου πολύ καιρό τώρα, και ποτέ δεν σκέφτηκα να πάρω τον άλλο δρόμο. Και πάλι, σεβασμός για όλους, όπως κι αν είναι."

Φανταστείτε τώρα το εξής σκηνικό: Συνέντευξη τύπου με όλους τους αναβάτες του ελληνικού πρωταθλήματος ταχύτητας παρόντες. Δημοσιογράφος σηκώνεται και κάνει την ίδια ερώτηση...