Editorial 556 - Το φαινόμενο της πεταλούδας

x
Από το

motomag

1/3/2016

"Κουνάει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, πέφτει βροχή στην Κίνα". Ή κάπως έτσι. Αυτή η ποιητική μεταφορά των συμπερασμάτων των μελετών του μετεωρολόγου Edward Lorenz, την δεκαετία του ’60, στην ουσία θέλει να εκφράσει πως μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων μπορεί να οδηγήσει, μετά την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας πολύ διαφορετική (σε σχέση με το αν δεν είχε γίνει η μεταβολή).

Το συμπέρασμα αυτό βγήκε όταν διαπιστώθηκε πως ακόμα και η ελάχιστη απόκλιση στα δεδομένα των συστημάτων διαφορικών εξισώσεων, πολλαπλασιάζονταν με την πάροδο του χρόνου κι έβγαζε τελικά τελείως διαφορετικά αποτελέσματα. Έτσι όμως ανακαλύφθηκαν τα χαοτικά συστήματα.

Ένα τέτοιο κούνημα φτερών που αφορά τον κόσμο των αγώνων έγινε πρόσφατα στις ΗΠΑ. Στο ρόλο της πεταλούδας έχουμε την Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (ΕPA, Environmental Protection Agency) των ΗΠΑ και τα φτερά που κούνησε έχουν σχέση με μια διάταξη που αν ενεργοποιηθεί, ούτε λίγο ούτε πολύ θα σημαίνει πως δεν θα μπορεί να γίνεται καμία μετατροπή που θα επηρεάζει τους ρύπους των μοτοσυκλετών που θα τρέξουν σε αγώνες!

Όπως και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι και στις ΗΠΑ είναι παράνομη οποιαδήποτε μετατροπή βγάζει την μοτοσυκλέτα εκτός προδιαγραφών. Νόμιμη είναι στην ουσία μια μοτοσυκλέτα μόνο όταν βρίσκεται ακριβώς στην κατάσταση που περιγράφεται στην έγκριση τύπου της. Κάθε αλλαγή που θα φέρει μεταβολή εις βάρος των εκπεμπόμενων ρύπων και του θορύβου είναι παράνομη και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει προχωρήσει ακόμα παραπέρα, προτρέποντας τους κατασκευαστές να φτιάχνουν έτσι τις μοτοσυκλέτες τους ώστε να μην μπορούν (εύκολα τουλάχιστον) ιδιώτες και συνεργεία να αλλάξουν ο,τιδήποτε σχετικό. Κι αν ακόμα νιώθετε πως μια τέτοια κίνηση δεν πρόκειται να μας αγγίξει, θυμηθείτε πως αυτό αφορά ακόμα και το γρανάζωμα, αφού ο θόρυβος για παράδειγμα μετριέται με συγκεκριμένη ταχύτητα εν κινήσει.

Αυτή τη νομοθεσία που απαγορεύει τις μετατροπές στις μοτοσυκλέτες δρόμου η EPA θέλει να την εφαρμόσει και για τις αγωνιστικές. Αν το πετύχει, θα πηγαίνουμε (;) να δούμε αγώνα superbike κι αν δεν καθόμαστε στην εκκίνηση δεν θα πάρουμε χαμπάρι πότε ξεκίνησαν οι μοτοσυκλέτες και μετά, όταν θα περνάνε από μπροστά μας, δεν θα μπορούν να ξυπνήσουν ούτε μωρό που κοιμάται δίπλα στο βιράζ. Κάτι σαν βωβός κινηματογράφος, άσχετα αν από τις νορμάλ εξατμίσεις των "racing" θα βγαίνουν λουλουδάκια. Από την διάταξη εξαιρούνται οι "non-road engines", οι κινητήρες δηλαδή που προορίζονται μόνο για αγώνες και δεν προϋπήρχαν σε μοτοσυκλέτες νόμιμες για κυκλοφορία στο δρόμο. Έτσι, τα motocross για παράδειγμα εξαιρούνται, αλλά όσα αγωνιστικά βασίζονται σε μοτοσυκλέτες δρόμου όχι, όπως τα supersport, superstock και superbike. Αγώνες θα μπορούν να γίνονται, αλλά οι μοτοσυκλέτες θα είναι πιο αργές, και πολύ πιο ήσυχες, και η απόδοση της νορμάλ μοτοσυκλέτας όπως βγαίνει από το εργοστάσιο θα είναι και το μεγαλύτερο κριτήριο για την αγωνιστική της επιτυχία. Γιατί αν δεν επέμβει κανείς στα συστήματα τροφοδοσίας, εισαγωγής και εξαγωγής του κινητήρα, ελάχιστα πράγματα μπορεί να κάνει για να αυξήσει την απόδοση, επίσης... ελάχιστα. Τους ρύπους επηρεάζουν στοιχεία όπως το overlap και συνολικά ο χρονισμός των εκκεντροφόρων, το φίλτρο αέρα, η θερμοκρασία του κινητήρα κι ένα σωρό άλλοι τομείς, όπου οι μηχανολόγοι των αγωνιστικών ομάδων δεν θα μπορούν πια να επέμβουν και το μεγαλύτερό τους όπλο θα είναι το παλιό καλό blueprinting, δηλαδή η διαδικασία του να κάνεις τον κινητήρα και τα υποσυστήματά του όσο πιο μαμά γίνεται, ακριβώς στις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Αντί να λέμε δηλαδή "Πω πω καραφτιαγμένο είναι το εργαλείο, τούμπανο!", θα λέμε "Πω πω φίλε είδα ένα RR τελείως μαμά μιλάμε!". Τραγωδία.

Οι επιπτώσεις όμως μιας τέτοιας διάταξης πάνε πολύ πιο πέρα από το αν θα είναι συναρπαστικοί οι αγώνες και πόσα άλογα θα βγάζουν τα superbike. Θα σημαίνει πως η πώληση βελτιωτικών αξεσουάρ θα είναι παράνομη, αν αυτά τα αξεσουάρ θα κάνουν την μοτοσυκλέτα να ξεφύγει από τις προδιαγραφές, έστω και στο ελάχιστο. Λαθραία και στη μαύρη θα πουλιούνται οι racing εξατμίσεις, τα power commander και τα συναφή, με χειροπέδες θα οδηγούνται στον εισαγγελέα όσοι κοροϊδεύουν τον σένσορα της θερμοκρασίας για να κάνουν το μίγμα λίγο πιο πλούσιο... Ένα τεράστιο κομμάτι της αγοράς των βελτιωτικών αξεσουάρ θα κηρυχθεί παράνομο. Φυσικά, οι ενώσεις των κατασκευαστών ειδικού εξοπλισμού στις ΗΠΑ έχουν φρικάρει, και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν αυτή την κατάσταση, η ρετσινιά όμως θα έχει κολλήσει κι η ζημιά θα περιμένει για να γίνει, ίσως λίγο αργότερα. Η συνολική ζημιά για όλο το κύκλωμα, αγωνιζόμενους, ομάδες, κατασκευαστές εξαρτημάτων βελτιώσεων, πίστες, λαστιχάδες και τόσους άλλους, θα είναι τεράστια, και θα αλλάξει δραματικά τον χάρτη. Αν εφαρμοστεί η διάταξη, κάτι που θα ξέρουμε τον Ιούλιο.

Και τι θα σημαίνει αυτό για τις μοτοσυκλέτες που αγοράζουμε για το δρόμο; Για τους κατασκευαστές οι προφανείς λύσεις είναι δύο: Απ’ τη μια, να βρουν το παραθυράκι που θα τους επιτρέψει να πουλάνε μοτοσυκλέτες που θα προορίζονται μόνο για αγώνες, χωρίς η όποια EPA να μπορεί να αποδείξει πως οι κινητήρες τους προέρχονται από μοτοσυκλέτες δρόμου. Κι απ’ την άλλη, όχι μόνο θα έχουν το βραχνά των όλο και αυστηρότερων προδιαγραφών, που κάνουν τελικά τις νορμάλ μοτοσυκλέτες βαρύτερες και πιο αργές, αλλά θα πρέπει να τις κάνουν και πιο γρήγορες από του ανταγωνισμού, αν θέλουν να έχουν κάποια επιτυχία στους αγώνες. Γι’ αυτούς, οι κατηγορίες που δεν έχουν σπορ χαρακτήρα, όπως τα νεο-ρετρό, θα είναι θείο δώρο... Οι άλλες, μπελάς. Μέχρι τότε, θα ζω για την στιγμή που οι μπάτσοι στα μπλόκα θα μπριζώνουν την ηλεκτρονική μας για να δουν αν έχουμε επέμβει στη χαρτογράφηση και που το Ζετάκι μου με την Takegawa του δεν θα περάσει τεχνικό έλεγχο, γιατί θα είναι λέει πολύ πειραγμένο για να μπει στην κατηγορία Superstock του Ελληνικού Πρωταθλήματος.

 

editorial 528 - Επικίνδυνη ζωή

Από το

Μαύρο Σκύλο

31/10/2013

Είμαι εναντίον κάθε μορφής προσηλυτισμού. Θρησκευτικού, πολιτικού, μοτοσυκλετιστικού, ό,τι κι αν είναι. Επίσης, είμαι... φανατικά εναντίον των φανατικών. Επειδή εμένα μου αρέσουν οι μοτοσυκλέτες, πρέπει να αρέσουν σε όλους; Δεν γίνεται. Με απασχολεί όμως το για ποιους λόγους οι νέες γενιές φαίνεται να μην ενθουσιάζονται με τις μοτοσυκλέτες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της μοτοσυκλέτας αυτή τη στιγμή είναι ότι οι αναβάτες γερνάνε, χωρίς να έρχονται νέοι για να εξισορροπήσουν την κατάσταση και να κατεβάσουν τον μέσο όρο ηλικίας, να φέρουν νέες ιδέες, νέες τάσεις, νέα πράγματα. Οι λόγοι πολλοί, και τους έχουμε αναλύσει. Πως να εκτιμήσει κάποιος τις συζητήσεις της παρέας πριν και μετά από κάθε βόλτα, όταν η "παρέα" δεν συζητά κατά πρόσωπο αλλά μέσω facebook; Πως να συναρπάσει κάποιον νέο η απλή χαρά της 3D κίνησης στο χώρο με μια μοτοσυκλέτα, όταν περνά όλη τη μέρα του και την νύχτα του σκοτώνοντας ακατάπαυστα εχθρούς σε παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας; Γιατί όταν μπορείς να έχεις μια αυθεντική εμπειρία να προτιμάς την ψεύτικη; Και τι να λέμε τώρα, μας απασχολούν οι μοτοσυκλέτες, ενώ φαίνεται πως τους νέους ούτε το sex τους συγκινεί πια... Ένας από τους κύριους λόγους όμως είναι η φανατικά ρισκοφοβική δυτικού τύπου κοινωνία μας, που φαίνεται να δαιμονοποιεί το ρίσκο και να ξοδεύει πολλή ενέργεια και πόρους για να εξαλείψει κάθε πιθανότητα κινδύνου από την ζωή μας, σε μια τεράστια, ουτοπική όμως προσπάθεια. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας είναι η όλο και αυξανόμενη παραγωγή ηλιθίων. Οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν πια να σκέφτονται και να κρίνουν, αλλά εκπαιδεύονται να περιμένουν από κάποιον άλλο να τους πει τι και πως πρέπει να κάνουν. Όταν αγοράζεις ένα καλό κράνος στις ΗΠΑ, η ζελατίνα του γράφει επάνω "DO NOT PAINT" και "DO NOT COVER". Πείτε μου τώρα, πόσο στόκος πρέπει να είσαι για να βάψεις την ζελατίνα του κράνους ή να την γεμίσεις αυτοκόλλητα και να μην βλέπεις μπροστά σου; Αντίστοιχα, υπάρχουν αυτή την στιγμή αυτοκίνητα παραγωγής που αν το επέτρεπε η νομοθεσία θα μπορούσαν να σε πάνε στον προορισμό σου χωρίς εσύ να κάνεις τίποτα. Θα μπορούσες να ρίξεις κι έναν υπνάκο. Ή, όπως επιτρέπει η σημερινή νομοθεσία, να πατήσεις ένα κουμπί και το αυτοκίνητό σου να ακολουθεί πιστά και με "ασφάλεια" το προπορευόμενο όχημα! Υπολογίστε και όλα τα συστήματα "ασφαλείας" που υπάρχουν, για να καταλάβετε πως οι αναβάτες και οι οδηγοί μετατρέπονται σε επιβάτες, με όλο και μικρότερη συμμετοχή στην οδήγηση.

Η πολιτικά ορθή και κοινώς αποδεκτή άποψη, όπως και η πολιτική της ΕΕ, λέει πως πρέπει να μειώσουμε τα ατυχήματα στο μηδέν. Σε πρώτη ανάγνωση δύσκολα θα μπορούσε κανείς να διαφωνήσει. Ευτυχώς όμως υπάρχουν και άνθρωποι που σκέφτονται εκτός της πεπατημένης, και που δίνουν και σε άλλους τροφή για σκέψη.

Ένας από αυτούς είναι και οι Ian Mutch, πρόεδρος του Βρετανικού Motorcycle Action Group, εξέφρασε μια ανατρεπτική άποψη που αξίζει να ακούσουμε και που θα έκανε όλους τους ζηλωτές της "ασφάλειας" να βγάλουν σπυράκια. Ακούστε τον:

"Δεν χρειάζεται να μειωθούν οι θάνατοι μοτοσυκλετιστών. Κι όπως πολλές υπερβολικές και ακραίες δηλώσεις, υπάρχει μια δόση αλήθειας μέσα της. Μερικές φορές, για να δεις μια κατάσταση από μια καλύτερη προοπτική, χρειάζεται να απομακρυνθείς για να δεις την αλήθεια. Κάτι σαν έναν πίνακα του Rolf Harris, με τον κίνδυνο να καταλήξεις σε αμφιλεγόμενο συμπέρασμα. Κι ακριβώς επειδή έχουμε σε μεγάλο βαθμό μετατραπεί σε μια κοινωνία που απεχθάνεται το ρίσκο, κάτι που πριν μερικές δεκαετίες φαινόταν απολύτως φυσικό, σήμερα φαντάζει για πολλούς σαν την μεγαλύτερη απειλή για τον Δυτικό πολιτισμό από τότε που οι Μογγολικές ορδές την έπεφταν στην Ευρώπη.

Οι μοτοσυκλετιστές σκοτώνονται πιο συχνά για κάθε χιλιόμετρο που διανύουν σε σχέση με τους οδηγούς αυτοκινήτων – εκπληκτικό! Ποιος θα το περίμενε! Πάνω σε τόσους τροχούς οδηγούμε, με μηδενική προστασία γύρω μας, σωστά; Το πρόβλημα είναι πως οι υπερπροστατευτικοί φανατικοί της ασφάλειας πιστεύουν πως μπορούν να βάλουν ως στόχο την μείωση των θανάτων μοτοσυκλετιστών στο ίδιο ποσοστό με αυτό των οδηγών αυτοκινήτων. Ναι, μπορεί να γίνει. Πως, θα με ρωτήσετε. Απλό – προσθέτουμε άλλους δύο τροχούς και ένα ατσάλινο περίβλημα γύρω – γύρω. Απλό.

Εντάξει, ας το παραδεχτούμε, οι μοτοσυκλέτες είναι επικίνδυνες. Ναι, ναι, ναι, πραγματικά το είπα αυτό. Όλοι ξέρουμε πως ο άλλος έφταιγε, πως ήταν ο δρόμος χάλια, πως ο καιρός "δεν βοήθησε" ή ότι άλλο θα θέλαμε να κατηγορήσουμε για την δική μας δυστυχία. Ό,τι και να πεις όμως, αν έχεις ατύχημα με μοτοσυκλέτα έχεις και πολύ περισσότερες πιθανότητες τραυματισμού ή θανάτου σε σχέση με το να χτυπήσεις κάτι με το αυτοκίνητο.

Οι ζηλωτές που σκέφτηκαν και υποστηρίζουν την καμπάνια "Vision Zero" (κανένας θάνατος), ζουν στον πλανήτη κούκου. Στον πραγματικό κόσμο τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μερικά παιδιά δεν είναι "διανοητικά διαφοροποιημένα", είναι απλώς χαζά. Κάποιοι άνθρωποι δεν είναι ότι έχουν απολύτως αποδεκτές αναλογίες βάρους – ύψους που ξεφεύγουν από το μέσο όρο. Είναι απλώς θεόχοντροι. Ο αλπινισμός είναι πιο επικίνδυνος από την ανθοδετική, και το Everest έχει διάσπαρτες πάνω του τις αποδείξεις.

Ο κόσμος μας αντιμετωπίζει έναν υπερπληθυσμό φανατικών της ασφάλειας που υποκρίνονται πως πραγματικά απορούν με τις στατιστικές θανάτων των μοτοσυκλετιστών, σε σχέση με των αυτοκινητιστών, λες και πρόκειται για κάποια ασθένεια που μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβίωση.

Οπότε, που θέλω να το πάω με αυτή την προβοκατόρικη οπτική; Φυσικά και θα ήταν υπέροχο αν μπορούσαν να μειωθούν οι θάνατοι από δυστυχήματα μοτοσυκλετιστών. Και ναι, χρησιμοποιώ τη λέξη "δυστυχήματα" και όχι "συμβάντα". Το δυστύχημα δεν είναι κάτι προσχεδιασμένο. Οι φανατικοί της ασφάλειας μέσα στον τρόμο και τον πανικό του κόσμου τους "κάποιος φταίει και θα έπρεπε να υπάρχει ένας νόμος γι' αυτό", δεν μπορούν να δεχτούν την ιδέα πως δυστυχήματα συμβαίνουν, οπότε ψάχνουν να βρουν εκφράσεις που να δείχνουν πως δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν καθόλου.

Το ξαναλέω, θα ήταν πολύ καλό αν πέθαιναν λιγότεροι στους δρόμους μας. Αυτό όμως που πραγματικά θα έπρεπε να κάνουμε δεν είναι να αφιερώσουμε όλη μας την ενέργεια για να βελτιώσουμε τις στατιστικές, αλλά για να αλλάξουμε την νοοτροπία των νομοθετών, ώστε να αναγνωρίζουν πως υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ρίσκου στη ζωή, κι είναι μέρος της ίδιας της ζωής. Ο σεβασμός στο δικαίωμα κάθε ατόμου να κάνει τις επιλογές της ζωής του είναι τόσο ζωτικός για την ποιότητα ζωής μας όσο και το καθαρό, πόσιμο νερό. Αν φτάσουμε να εγκαταλείψουμε αυτή την θεώρηση της πραγματικότητας, τότε πρέπει να εγκαταλείψουμε και τα οποιαδήποτε επιχειρήματά μας υπέρ του μοτοσυκλετισμού.

Μιλώντας ως πρόεδρος του MAG, είμαι περήφανος που βοηθήσαμε να πραγματοποιηθούν οι καμπάνιες Bikesafe και Get a Grip (για καλούς συντελεστές τριβής στους δρόμους). Είμαι περήφανος για όλες μας τις λογικές προσπάθειες βελτίωσης της ασφάλειας των μοτοσυκλετιστών, που στρέφουν τους πολιτικούς προς χρήσιμες δράσεις αντί για δρακόντεια νομοθετικά μέτρα. Το MAG δεν καθορίζεται μόνο από αυτές τις προσπάθειες, όπως και η μοτοσυκλέτα δεν καθορίζεται μόνο από τον παράγοντα "ασφάλεια". Μοτοσυκλέτα σημαίνει απόλαυση και ελευθερία, και στόχος του MAG είναι να υπερασπίζεται την όρεξη γι' αυτά, παρά το γεγονός πως – άντε πάλι! – είναι μια δραστηριότητα πιο επικίνδυνη από άλλες. Όπως είχε πει κι ένας μπάτσος, "προσέχετε εκεί έξω, είναι επικίνδυνα». Αυτή είναι η ζωή."

Τα επιχειρήματά του μπορεί να φαίνονται αμφιλεγόμενα, αλλά είναι στατιστικά, και άρα μαθηματικά, σωστά. Οι θάνατοι είναι προϊόν του ρίσκου και του πλήθους των ανθρώπων που παίρνουν αυτό το ρίσκο. Σε μεγάλους πληθυσμούς, ο μηδενισμός των θανάτων έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση να μην παίρνει ρίσκο κανείς απολύτως. Αν αυτό δεν είναι εφικτό ή επιθυμητό, τότε θα έπρεπε να συζητάμε για το ποιό είναι το αποδεκτό ποσοστό θνησιμότητας. Από την στιγμή όμως που το μη αποδεκτό ρίσκο είναι ένα μεγάλο φρένο για την μοτοσυκλέτα γενικότερα, χρειάζεται να μελετήσουμε περισσότερο ποια είναι η σχέση των πιο σημαντικών για την μοτοσυκλέτα κοινωνιών σήμερα, με το ρίσκο. Πάρτε έναν παγκόσμιο χάρτη, και ρίξτε μια ματιά σε όλη την νότια Ασία, από Ινδία μέχρι και Κίνα, εκεί βρίσκονται αυτές. Η θεώρηση για την ανθρώπινη ζωή και την αξία της είναι εκεί πολύ διαφορετική απ' ότι στο τόξο ΗΠΑ – Ευρώπη. Γνωστός μου που επέβλεπε την κατασκευή πλοίου σε ναυπηγείο στην Κίνα, μου είπε φρικαρισμένος πως όταν ένας εργάτης έπεσε από ψηλή σκαλωσιά κι έγινε αλοιφή στο πάτωμα, όσοι δούλευαν εκεί γύρω που έπεσε δεν σταμάτησαν ούτε λεπτό την εργασία τους, δεν ασχολήθηκαν με το συμβάν. Μετά, έχουμε εκεί κάτω και όσους έχουν βαθιά πίστη στην μετενσάρκωση, οπότε αν δεν αλλοτριωθούν ταχύτατα, κι αν η νεολαία τους δεν προσπεράσει τις μοτοσυκλέτες για άλλες δραστηριότητες που θα είναι πιο της μόδας στην χώρα τους, υπάρχει ελπίδα. Ο σφυγμός της μοτοσυκλέτας θα χτυπάει σε αυτές τις χώρες όλο και περισσότερο, κι αν ρίξετε μια ματιά στους μεγάλους κατασκευαστές, όλοι έχουν κάποια συνεργασία έτοιμη στην Ινδία και την Κίνα, ή την ετοιμάζουν. Δεν είναι μακριά η στιγμή που αυτές οι αγορές θα καθορίζουν και τι είδους μοτοσυκλέτες θα παράγονται. Μια τρελή σκέψη είναι να γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια το ρίσκο, και να ξαναζήσουμε εποχές που το γκάζι των μοτοσυκλετών ξεπερνούσε κατά πολύ τα πλαίσιά τους. Σε ένα πιο προσγειωμένο επίπεδο, οι κατασκευαστές έχουν αρχίσει να σχεδιάζουν και να παράγουν μοντέλα που απευθύνονται σε όσους δεν είναι μοτοσυκλετιστές, για να τους προσελκύσουν, όπως τα CTX 700 και CTX1300 στις ΗΠΑ. Τέτοια μοντέλα μπορεί να μην αρέσουν σε μας τους ήδη με διαμορφωμένη άποψη μοτοσυκλετιστές, αλλά μπορεί να προσελκύσουν μη μοτοσυκλετιστές. Κι όπως έχει δείξει η ιστορία, ανατροπές γίνονται, και μετά την ανατροπή έρχεται η ανάπτυξη. Και μετά τους επαναστάτες χωρίς αιτία έρχονται οι πιο χαριτωμένοι άνθρωποι που τους συναντάς να βολτάρουν με μοτοσυκλέτα.