Αποκλειστική Παρουσίαση Yamaha MT-09 SP: VIDEO

Μια γεύση από την αποστολή στην Ισπανία
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

3/3/2018

Η σχέση ποσότητας και τιμής ήταν πάντα το δυνατό χαρτί όλων των μοντέλων της σειράς των MT-07 και MT-09. Το ίδιο ακριβώς σκεπτικό υπάρχει και στην έκδοση SP, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για την πιο ακριβή MT-09 που έχει φτιαχτεί μέχρι σήμερα. Παίρνεις πολλή μοτοσυκλέτα για τα λεφτά που δίνεις και αυτό εξηγεί την εμπορική  επιτυχία των MT-07/09 σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. H Yamaha τοποθετεί την MT-09 SP ανάμεσα στο βασικό μοντέλο (που ήδη έχει τα πάντα από εξοπλισμό) και την τετρακύλινδρη MT-10.

Αυτό σημαίνει ότι τιμή έπρεπε να κρατηθεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο και πράγματι, τα €10.700 που κοστίζει είναι ελάχιστα παραπάνω από τα €9.450 της βασικής έκδοσης.

Αξίζει να δώσεις αυτά τα €1250 παραπάνω ευρώ; Η άποψή μας είναι ένα απόλυτο ΝΑΙ!

Βασικά, μόνο αν είναι αδύνατον να βρεις αυτά τα χρήματα της διαφοράς θα πρέπει να σκεφτείς τη βασική έκδοση. Με το SP δεν παίρνεις μόνο μια ειδική έκδοση, αλλά μια πιο ικανή στο σύνολό της μοτοσυκλέτα. Η έκδοση SP σου επιτρέπει να εκμεταλλευτείς για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τον υπέροχο τρικύλινδρο κινητήρα CP3 και ταυτόχρονα, προσφέρει καλύτερη άνεση στις χαμηλές ταχύτητες και είναι πιο απολαυστικό στη καθημερινή χρήση και την βόλτα. Εξακολουθεί να είναι ένα fun-bike και όχι μια μονοδιάστατη μοτοσυκλέτα για trackday ή μόνο για οδήγηση στο όριο, αλλά αυτό είναι και το στοιχείο που την ξεχωρίζει στην κατηγορία του.

 

Δείτε το video που ετοιμάσαμε από την παρουσίαση της νέας Yamaha MT-09 SP στην Ισπανία:

 

Οι αλλαγές που έχει κάνει η Yamaha δεν αφορούν την ποσότητα του εξοπλισμού, αλλά την ποιότητά του. Όλη η προσπάθεια έπεσε πάνω στη ρύθμιση των αναρτήσεων, όπου τώρα έχουμε ένα αμορτισέρ της Ohlins πίσω και ένα ακριβότερο μοντέλο της Kayaba για το πιρούνι των 43mm εμπρός με επιπλέον ρύθμιση αργό/γρήγορο για τη συμπίεση.

Όχι μόνο αυτό, αλλά τα ελατήρια και η εσωτερική ρύθμιση των βαλβίδων μέσα στις αναρτήσεις είναι ειδικά μελετημένες για το SP και δεν πρόκειται για εξαρτήματα που πήραν από το ράφι και τα τοποθέτησαν κατευθείαν πάνω στη μοτοσυκλέτα. Στην πραγματικότητα, τα ελατήρια είναι πιο μαλακά από την βασική έκδοση και οι αποσβέσεις πιο σφιχτές, καταφέρνοντας να δώσουν στιβαρή σπορ αίσθηση όταν πιέζεις τη μοτοσυκλέτα στις στροφές και ταυτόχρονα αποδοτικότητα στις χαμηλότερες ταχύτητες, προς όφελος της άνεσης. Τα υπόλοιπα στοιχεία που διαφοροποιούν την SP από το βασικό μοντέλο είναι αισθητικής φύσεως, όμως και εδώ έχουν ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η μεταλλική διχρωμία του ρεζερβουάρ, χωρίς αυτοκόλλητα να εξέχουν μέσα από το βερνίκι και το κάλυμμα της σέλας με τα δύο αντιολισθητικά υλικά και την μεταλλική μπλε κλωστή, είναι στοιχεία που βρίσκεις συνήθως σε μοτοσυκλέτες με διπλάσια τιμή. Διαφορές υπάρχουν στους διακόπτες του τιμονιού και την οθόνη TFT των οργάνων που έγιναν μαύρα αντί για γκρι.

Θυμηθείτε:  Yamaha MT-09 SP Πρώτες εντυπώσεις - Ήταν διασκεδαστικό, έγινε γρήγορο

 

Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του πλαισίου και η απόδοση του κινητήρα έμειναν αμετάβλητα, αλλά η συνολική συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας στις στροφές είναι σαφώς πιο σπορ και προσφέρει καλύτερη επικοινωνία ανάμεσα στον αναβάτη και την μοτοσυκλέτα,

 λόγω της λειτουργίας των αναβαθμισμένων αναρτήσεων. Η οδήγηση στο δρόμο εξακολουθεί να είναι το κύριο πεδίο δράσης της, αλλά πλέον η έκδοση SP αισθάνεται πολύ πιο άνετα σε συνθήκες που μοιάζουν με πίστα και δεν θα πει όχι αν βρεθεί μέσα σε αυτή. Ο μόνος περιορισμός που θα συναντήσει ο αναβάτης του στην πίστα είναι η αδυναμία ρύθμισης και απενεργοποίησης του ABS  και η όρθια θέση οδήγησης που θέτουν τα όρια πιο νωρίς από τις δυνατότητες του κινητήρα.

 
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ           
Αντιπρόσωπος:
ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Α.Ε.Ε.
Τιμή:
€10.700
 
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΚΙΤΣΟ
Μήκος (mm):
2.075
Ύψος (mm):
1.120
Μεταξόνιο (mm):
1.440
Απόσταση από το έδαφος (mm):
135
Ύψος σέλας (mm):
820
Ίχνος (mm):
103
Γωνία κάστερ (˚):
25
Απόσταση σέλας - τιμονιού (mm):
634
Απόσταση σέλας - μαρσπιέ (mm):
499
Απόσταση μαρσπιέ - τιμονιού (mm):
915
Απόσταση πίσω σέλας - πίσω μαρσπιέ (mm):
450
 
ΠΛΑΙΣΙΟ
Τύπος:
Δύο δοκών, χυτό, αλουμινίου
Πλάτος (mm):
815
Βάρος κατασκευαστή, κενή / γεμάτη (kg):
180/193
 
ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ
Τύπος:
Τρικύλινδρος, υγρόψυκτος με 2ΕΕΚ και 4 Β/Κ
Διάμετρος επί διαδρομή (mm):
78 x 59,1
Χωρητικότητα (cc):
847
Σχέση συμπίεσης:
11,5:1
Ισχύς (ΗΡ/rpm):
115/10.000
Ροπή (kg.m/rpm):
8,75/8.500
Ειδική ισχύς (ΗΡ/l):
135,8
Τροφοδοσία:
Ψεκασμόςride by wire με 3 Mode
Σύστημα εξαγωγής:
3 σε 1
Σύστημα λίπανσης:
Υγρό κάρτερ
Σύστημα εκκίνησης:
Μίζα
 
ΜΕΤΑΔΟΣΗ
Συμπλέκτης:
Υποβοηθούμενος Α&S
 
 
ΚΙΛΑ ΑΝΑ ΙΠΠΟ
 
Κενή
Γεμάτη
Θεωρητικά
1,56
1,67
 
ΠΙΣΩ
ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Μονού αμορτισέρ με μοχλικό
Διαδρομή (mm):
-
Ρυθμίσεις:
Υδραυλική προφόρτιση ελατηρίου, απόσβεση επαναφοράς/συμπίεσης
ΤΡΟΧΟΣ
Ζάντα:
5,5 x 17
Ελαστικό:
180/55-17
Πίεση:
-
ΦΡΕΝΟ
Μονό δισκόφρενο 245mm με δαγκάνα δύο εμβόλων και ABS
 
ΟΡΓΑΝΑ / ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Ψηφιακό πολυόργανο με ενδείξεις για ταχύτητα, στροφές, mode, traction control, quick shifter
 
ΕΜΠΡΟΣ
ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Τηλεσκοπικό πιρούνι upside-down
Διαδρομή/Διάμετρος (mm):
-/41
Ρυθμίσεις:
Πλήρως ρυθμιζόμενο
ΤΡΟΧΟΣ
Ζάντα:
3,5 x 17
Ελαστικό:
120/70-17
Πίεση:
-
ΦΡΕΝΟ
Δύο δίσκοι 295mm με δαγκάνες δύο εμβόλων και ABS
 
Ρεζερβουάρ / ρεζέρβα (l):
17/-
 
 
 
 
 
Πλήρης δοκιμή: MOTO τ.579

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από την παρουσίαση της νέας Yamaha MT-09 SP στην Ισπανία:

Οδηγούμε Yamaha Niken 900: Τρικύλινδρο & τρίροδο - Πρώτη διεθνής παρουσίαση στην Αυστρία [video]

Η οδήγηση… έναν τροχό παρακάτω!
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

28/5/2018

Το Yamaha NIKEN είναι επιτέλους εδώ, και η στιγμή που περιμέναμε από το ’15 έφτασε: Το οδηγήσαμε στην Αυστρία! Γιατί στην Αυστρία; Γιατί εκεί είναι ο παράδεισος του σκί.. θα τα βάλουμε αμέσως όλα σε μία σειρά που θα έχουν απόλυτο νόημα, όμως πιο πριν ας δούμε γιατί το περιμένουμε με αγωνία. Ήταν το 2015 που εσείς, οι αναγνώστες του MOTO, μαθαίνατε με βεβαιότητα πως το NIKEN θα είναι μαζί μας σε τρία χρόνια, με τα υπόλοιπα site να αναπαράγουν την είδηση μετά από λίγο ή να την ξαναθυμούνται στο μεσοδιάστημα ως κάτι νέο. Είμασταν στο Τόκυο συζητώντας με τους ανθρώπους που το σχεδίασαν - και βλέποντας τον τρόπο που μιλούσαν για αυτό, μας ανέβασαν την προσμονή στα ύψη, προσπαθώντας να κρατηθούμε περιμένοντας για τρία χρόνια μέχρι να έρθει αυτή ακριβώς η στιγμή: Να το οδηγήσουμε!

Η Yamaha έχει επενδύσει πολύ στους τρεις και τέσσερις τροχούς, δίνοντάς μας πρωτότυπα που μοιάζουν εξαιρετικά ενδιαφέροντα με όσα υπόσχονται. Θυμάστε το Tesseract το 2007; Την μοτοσυκλέτα με τέσσερις τροχούς που ντριφτάριζε στο χώμα, στο βρεγμένο, παντού;

Το 2014 μας έδειξε το 01GEN και ήταν η στιγμή που αρχίσαμε να βλέπουμε την προοπτική μιας μοτοσυκλέτας παραγωγής. Πράγματι ένα χρόνο μετά είδαμε το NIKEN ζωντανά, από τους πρώτους στον κόσμο, κι από τότε έχει ελάχιστα αλλάξει μέχρι σήμερα. Η Yamaha το ετοιμάζει πολλά χρόνια και έχει ένα συγκεκριμένο λόγο που το έφτιαξε: Να χαίρεσαι τις στροφές σε υπερθετικό βαθμό, χωρίς να ψάχνεις τις ιδανικές συνθήκες του δρόμου! Από όλους τους λαούς της Ευρώπης, εμείς οι Έλληνες μπορούμε ίσως να αξιολογήσουμε καλύτερα την σημασία των ιδανικών συνθηκών. Για να ξύσεις γόνατο ή μαρσπιέ στην Ελλάδα θα πρέπει να βρεις ένα ελάχιστο ποσοστό πρόσφυσης το οποίο είναι δυσεύρετο στο.. σαπούνι που έχουμε μάθει να αποκαλούμε δρόμο. Τα ελαστικά δρόμου για τις on-off μοτοσυκλέτες και τις street που ακολουθούν την ίδια φιλοσοφία, κατασκευάζονται με πρακτικό όριο τις 45ο μοίρες κλίσης, φτάνουν άνετα τις 48ο ή τις 50ο και αρχίζουν να μπαίνουν στο λεγόμενο «μαθηματικό» όριο, αυτό δηλαδή που επαληθεύεται μονάχα σε προσομοιωτή και δεν ξεπερνά τις 55ο με 58ο κλίσης. Αυτό ισχύει σε γενικές γραμμές για όλα τα ελαστικά αυτής της κατηγορίας. Συνήθως οι μοτοσυκλέτες τις ευρύτερης κατηγορίας του ΜΤ-09 Tracer βλέπουν έως και 45ο κλίσης σε δημόσιους δρόμους, πράγμα λίγο πιο σπάνιο στην Ελλάδα εξαιτίας της προσφερόμενης πρόσφυσης. Το NIKEN ήρθε για να δώσει αυτή την κλίση παντού και πάντα και μαζί της να προσφέρει έναν νέο τρόπο να μπαίνεις στις στροφές, έναν τρόπο που τον έβλεπες υπό συνθήκες και τώρα μπορείς να τον ζεις καθημερινά!

δείτε ένα teser από την video-παρουσίαση που θα ακολουθήσει:

 

Το έχουμε ξανά πει: Επειδή η Yamaha δεν συστήνει το NIKEN με την προοπτική «ξεχάστε τους δύο τροχούς, από εδώ και πέρα να έχετε τρεις», δεν υπάρχει κανένας λόγος να το βλέπουμε επιφυλακτικά ή να κάνουμε δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον των δύο τροχών. Ιδιαίτερα χωρίς να το οδηγήσουμε! Με την χαρά της εξερεύνησης λοιπόν, βαλθήκαμε να δούμε τα όριά του, και η ανταμοιβή ήταν μεγάλη!

Εδώ τώρα παρουσιάζεται ένα πρόβλημα, πάλι συγκεκριμένο για την Ελλάδα. Ένα μεγάλο μέρος των ξένων δημοσιογράφων δεν μπήκε στην διαδικασία να οδηγήσει γρήγορα το NIKEN, δεν έστριψε μαζί του, δεν το πίεσε στις στροφές, καταλήγοντας να μας λένε διαφορετικά πράγματα από αυτά που βλέπαμε εμείς. Είναι μικρής σημασίας αυτό, επειδή όμως οι μεταφράσεις τους θα αρχίσουν σε λίγες μέρες να κάνουν την εμφάνιση σε διάφορα site, συστήνουμε την προσοχή σε όσα θα διαβάσετε. Κι αν οι μεταφράσεις έχουν ονοματεπώνυμο, τότε είναι εύκολο να διακρίνεις την περίπτωση - αν πάλι όχι, τότε απλά χρειάζεται προσοχή από πού ενημερώνεσαι. Έτσι λοιπόν αν δείτε φωτογραφίες του NIKEN χωρίς μεγάλη κλίση, με αναβάτες που φορούν κράνη jet σαν να οδηγούν το Tricity, το σκούτερ της Yamaha με τους τρεις τροχούς, τότε προσπεράστε γιατί η περιγραφή έχει στηριχθεί σε λάθος αντιμετώπιση.

Όπως όταν οδηγήσαμε το πρώτο cornering ABS του κόσμου, ή τις πρώτες ημι-ενεργητικές αναρτήσεις έτσι και με το NIKEN χρειάζεται να πάρεις την απόφαση να το πιστέψεις και να δεις τα όριά του. Το αν επίσης κάνει σούζες ή όχι, όπως είναι δημοφιλής ερώτηση των Αμερικανών, είναι μακριά από το νόημα: Με αναβάτη 80 κιλών, το NIKEN έχει κατανομή βάρους 50-50 σε κάθε άξονα, φυσικά λοιπόν και κάνει σούζες και μάλιστα πιο σίγουρα και εύκολα εξαιτίας του μεταξονίου, δεν είναι τόσο βαρύ εμπρός όπως ίσως το φαντάζεται κανείς στις φωτογραφίες: Το θέμα είναι πώς στρίβει, και ναι στρίβει υπέροχα!

Η Yamaha μπήκε στην διαδικασία να μας ταξιδέψει στην Αυστρία ζητώντας εκτός από εξοπλισμό μοτοσυκλέτας, να έχουμε μαζί και εξοπλισμό σκι, όπως φαίνεται και στο video. Κι αυτό είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά…. Πώς λοιπόν συνδέεται το σκι με το NIKEN;

Καταρχήν να σας θυμίσουμε πως NIKEN σημαίνει στα Ιαπωνικά τα δύο ξίφη, και όπως με κάθε Ιαπωνική λέξη, πίσω της κρύβεται μία ολόκληρη πρόταση και ένα μεγάλο νόημα, που όμως δεν έχει να κάνει σε τίποτα με το σκι. Άλλο το όνομα, άλλο η χάρη: Το σκι και συγκεκριμένα το “carving” είναι η επιτομή της στροφής, απαιτεί μία φυσικότητα και σε ανταμείβει με τεράστια ικανοποίηση. Όσο πιο σφιγμένος είσαι, τόσο χειρότερη η εμπειρία και αυτό ακριβώς θέλει να φέρει το NIKEN στην καθημερινότητά σου.

Εδώ είναι το μυστικό: Η πολύ γενική διαδικασία για την στροφή είναι να φρενάρεις, να ξεκινήσεις να πλαγιάζεις αφήνοντας σταδιακά τα φρένα, να πλαγιάσεις περισσότερο και να επιταχύνεις στην έξοδο. Το NIKEN αλλάζει όλα τα όρια και σε προκαλεί να βουτήξεις στην στροφή με περισσότερα χιλιόμετρα από αυτό που θα έκανες, και ταυτόχρονα με μεγαλύτερη φυσικότητα. Ακριβώς όπως συμβαίνει στο “Carving”. Στο MOTO έχουμε τους κατάλληλους ανθρώπους για κάθε δουλειά, κι έχουμε και ειδικούς στο Carvning: Οπότε ο Χρήστος Πατεράκης πέρασε μερικές όμορφες ώρες με τον παγκόσμιο πρωταθλητή Giorgio Rocca και τον αρχι-εκπαιδευτή της Salomon, Simon Lamberti, κάνοντας σκι στα βουνά της Αυστρίας!

Από την φυσικότητα που απαιτεί μία κατάβαση με τα σκι, στην φυσικότητα που φέρνει το NIKEN στις στροφές ανεξάρτητα από τις συνθήκες του δρόμου:

Η επέμβαση του τρίτου τροχού

του Χρήστου Πατεράκη

Εδώ και ώρα όλα μου τα ένστικτα επιβίωσης ουρλιάζουν να κλείσω το γκάζι και να μην στρίψω με φόρα και κλίση 45+ μοιρών στη γλιστερή φουρκέτα που ακολουθεί. Όμως επιμένω λίγο ακόμα και ακριβώς την στιγμή που δεν έχω άλλα αποθέματα ηρωισμού, ο τρίτος τροχός επεμβαίνει..    

Είχα χρόνια να νιώσω έτσι. Να κατέβω από τη σέλα μιας μοτοσυκλέτας και το μυαλό μου να μην μπορεί να συλλάβει αυτό που συνέβη.. Μια μοναδική οδηγική εμπειρία η οποία δεν μετρήθηκε με επιδόσεις και γκάζια, αλλά με την πρωτόγνωρη αίσθηση της κύλισης των τριών τροχών σε μια μεγάλη μοτοσυκλέτα. Μετά από 300 χιλιόμετρα πάνω κάτω στα βουνά της Αυστρίας δεν νιώθω την ανάγκη να πάω να ξεκουραστώ. Ξεπατώθηκα από τα ανέβα κατέβα, αλλά κάθομαι σε ένα τσιμεντένιο “μπεντένι” μπροστά στο ξενοδοχείο και με την φόρμα ακόμα φορεμένη και κουμπωμένη μέχρι πάνω, προσπαθώ να φέρω ξανά στη μνήμη μου αυτά που μόλις είχαν συμβεί. Αν με έβλεπε κάποιος θα νόμιζε ότι μόλις τη γλίτωσα από ένα βέβαιο χαροπάλεμα, όμως είναι ακριβώς το αντίθετο: Βρίσκομαι ακόμα σε αυτές τις γλιστερές φουρκέτες που πριν λίγο έστριψα, με το γόνατο να σέρνεται κάτω και το μαρσπιέ να χαράζει την άσφαλτο…

Προσωπικά δεν σας κρύβω ότι στην πρώτη εικόνα του Niken υπήρξε κάτι μεταξύ χλευασμού και δυσπιστίας..Μάλιστα με δυσκολία έπεισα τον εαυτό μου να πακετάρει στις αποσκευές μου μια δερμάτινη ολόσωμη αγωνιστική φόρμα και όχι τις γεροντέ κορντούρες που πάνε πακέτο με τις τουριστάδικες μπότες, αφού στο μυαλό μου τα είχα λίγο διαφορετικά τα πράγματα. Ήμουν έτοιμος μεν να στρίψω με τις 45 μοίρες κλίσης που υποσχόταν η Yamaha με το νέο τροποποιημένο Tracer 900, αλλά δεν είχα την παραμικρή ιδέα πως θα κυλούσαν όλα αυτά με την προσθήκη ενός τροχού ακόμα..

Άλλη τόση και ίσως μεγαλύτερη δυσκολία ήθελε να πείσω και τον εαυτό μου να “ρίξει” με φόρα στο εσωτερικό μιας γλιστερής στροφής, ένα “τρίκυκλο” που δεν ξέρω τι κάνει, πως το κάνει και αν “κάνει” κάτι, δεν έχω την παραμικρή ιδέα πως θα σωθώ και δεν θα αρχίσω να σέρνομαι με τη πλάτη στην παγωμένη Αυστριακή άσφαλτο. Από την μια μεριά του εγκεφάλου ακούω τα λόγια των τεχνικών της Yamaha που μας εξηγούσαν στην παρουσίαση το πώς η μοτοσυκλέτα στρίβει με 45 μοίρες κλίση χωρίς να έχεις τον φόβο της πτώσης, ενώ από την άλλη έχω όλα μου τα ένστικτα να εκλιπαρούν να κλείσω το γκάζι και να στρίψω σαν “κότα” στην γλιστερή φουρκέτα που ακολουθεί..   

Το νέο Niken είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτά που έχουμε μάθει μέχρι τώρα. Δεν με νοιάζει και δεν έχει σημασία αν η σύγκριση με τις μέχρι τώρα μοτοσυκλέτες είναι άνιση. Το θέμα είναι ότι το Nikken μας βάζει σε μια νέα εποχή, πηγαίνοντας την οδήγηση ένα τροχό παρακάτω…   

Η Yamaha λοιπόν έφτιαξε κάτι καινούριο για να είναι κάθε στροφή η ιδανική στροφή. Τοποθέτησε τα καλάμια στην εξωτερική πλευρά για να δείχνει το NIKEN ακόμα πιο στιβαρό και άγριο (το 01GEN τα είχε εσωτερικά) και προχώρησε σε μικρές αλλά κύριες αλλαγές στον κινητήρα, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες δυνατότητες και στα νέα δεμένα. Μεγαλύτερο μεταξόνιο, διαφορετικές σχέσεις μετάδοσης, νέα γρανάζια κιβωτίου από νέο κράμα για μεγαλύτερη αντοχή και νέος, βαρύτερος στρόφαλος. Ο τρικύλινδρος κινητήρας προσαρμόζεται έτσι στο τρίκυκλο NIKEN και στο τεύχος Ιουλίου του MOTO, θα αναλύσουμε πλήρως τον τρόπο που στρίβει, την συμπεριφορά του όταν το πιέζεις και φυσικά τον τρόπο λειτουργίας των δύο εμπρός τροχών!

 

Δείτε μία πλούσια συλλογή φωτογραφιών από την παρουσίαση του NIKEN:

Ετικέτες